Những cơ hội và rủi ro của xu thế tăng lãi suất đến một số nhóm cổ phiếu

Các NHTW trên thế giới hầu hết cũng tăng lãi suất trong khoảng từ 0,5% - 1% theo sau động thái của Mỹ. NHTW Anh (BoE) đã nâng lãi suất chủ chốt lần thứ 5 liên tiếp lên mức 1,25% - mức cao nhất trong vòng 13 năm trong bối cảnh lạm phát được dự báo có thể tăng cao lên mức 11% tại quốc gia này. Trong khi đó, NHTW châu Âu (ECB) lần đầu tiên sau hơn một thập kỷ đã tăng lãi suất 0,5% vào ngày 21/07 và dự kiến có thể sẽ tiếp tục nâng lãi suất trong tháng 9.

Tại Việt Nam, trong 6 tháng đầu năm, các NHTM có dấu hiệu tăng lãi suất huy động trước nguy cơ lạm phát cùng việc chịu áp lực thanh khoản hệ thống khi tăng trưởng tín dụng luôn duy trì ở mức cao hơn hẳn so với tăng trưởng huy động (Theo số liệu NHNN, tăng trưởng tín dụng 6 tháng đầu năm đạt mức 9,35% trong khi huy động vốn chỉ tăng khoảng 4,5%). Nhiều NHTM đã đồng loạt tăng lãi suất huy động, dao động từ 5,5% - 7,55%/năm với kỳ hạn 12 tháng, cao hơn khoảng 0,7% so với đầu năm.

Theo nhiều nhà kinh tế, lãi suất có thể tiếp tục chịu áp lực tăng và sẽ tác động tới thị trường chứng khoán cũng như các nhóm ngành, cổ phiếu có liên quan

Nhóm cổ phiếu nào hưởng lợi?

Đối với nhóm cổ phiếu hưởng lợi, một số ngành có lượng tiền ròng lớn có thể có triển vọng tốt khi mặt bằng lãi suất tăng. Trong số các nhóm ngành chính, ngành bảo hiểm được hưởng lợi rõ nét nhất khi lãi suất tăng.

Đối với bảo hiểm nhân thọ, hiện trên sàn có duy nhất doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ BVH. Mặt bằng lãi suất cao giúp cải thiện hiệu quả đầu tư của doanh nghiệp này. Bên cạnh đó, lãi suất kỹ thuật (lãi suất trái phiếu chính phủ kỳ hạn từ 10 năm) tăng sẽ làm giảm giá trị trích lập dự phòng toán học trên các hợp đồng BHNT, qua đó giúp cải thiện lợi nhuận cho doanh nghiệp. Với lợi thế là doanh nghiệp niêm yết duy nhất cung cấp sản phẩm BHNT trong nhóm bảo hiểm, yếu tố này sẽ gia tăng mức độ hưởng lợi của BVH so với các doanh nghiệp còn lại trong ngành.

Một số nhóm ngành chịu ảnh hưởng tiêu cực

Ngược lại, môi trường lãi suất tăng cao cũng sẽ tác động tiêu cực đến một số nhóm ngành. Cụ thể, những ngành có đòn bẩy tài chính cao có thể chịu áp lực khi tăng lãi suất. Đơn cử như ngành Xây dựng có tỷ lệ vay nợ/vốn chủ sở hữu khoảng 1,18 lần, ngành Bán lẻ (1,13 lần), Dịch vụ tài chính (1,09 lần), Công nghệ thông tin (0,9 lần), Điện (0,81 lần), Sản xuất thực phẩm (0,74 lần), BĐS (0,53 lần),...

Trong số các nhóm ngành chính, ngành Xây dựng bị ảnh hưởng lớn nhất khi lãi suất tăng 1% sẽ khiến lợi nhuận trước thuế toàn ngành giảm khoảng 14% trong điều kiện các nhân tố khác không đổi. Một số ngành khác có mức độ sụt giảm lợi nhuận mạnh khi lãi suất tăng 1% như Sản xuất và phân phối điện (-6%), Bán lẻ (-4,7%), Vật liệu xây dựng và nội thất (-4,5%). Riêng đối với nhóm Bất động sản thì mặc dù tác động chung là -3,7%, song tác động tới nhóm Bất động sản dân cư sẽ cao hơn so với nhóm Bất động sản khu công nghiệp do có tỷ lệ vay nợ cao hơn.