Nhật Bản: Số lượng doanh nghiệp trăm tuổi phá sản tăng vọt 95% trong nửa đầu năm

Theo báo cáo mới nhất của Teikoku Databank công bố trong tuần trước, số vụ phá sản trong nhóm doanh nghiệp Nhật Bản có tuổi đời trên 100 năm đã tăng mạnh 95% so với cùng kỳ năm ngoái, đạt mức cao kỷ lục trong nửa đầu năm 2024.

Cụ thể, có 74 doanh nghiệp “lão làng” đã phải tuyên bố phá sản dưới sự giám sát của tòa án trong giai đoạn này, con số lớn nhất cho nửa đầu năm kể từ khi bắt đầu thu thập dữ liệu vào năm 2000. Các chuyên gia dự đoán rằng tổng số vụ phá sản trong cả năm có thể vượt qua mức 120 vụ đã ghi nhận vào năm 2008, thời điểm xảy ra cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu.

Đâu là nguyên nhân?

Nguyên nhân chính dẫn đến làn sóng phá sản này được xác định là do chi phí kinh doanh tăng cao, trong đó có 14 công ty báo cáo gặp khó khăn vì lý do này. Đáng chú ý, 11 doanh nghiệp khác cho biết họ không có người kế nhiệm để tiếp quản quản lý từ các chủ sở hữu đang già đi, phản ánh thực trạng già hóa dân số đang ảnh hưởng sâu sắc đến cộng đồng doanh nghiệp Nhật Bản.

Trong số các doanh nghiệp gặp khó khăn, các nhà sản xuất và bán lẻ chiếm tỷ trọng lớn nhất, mỗi lĩnh vực chiếm khoảng 30% tổng số vụ phá sản. Đặc biệt, các nhà sản xuất lâu đời đang gặp khó khăn trong việc chi trả cho việc nâng cấp thiết bị, một yếu tố quan trọng để duy trì khả năng cạnh tranh trong thời đại công nghệ số.

Aoki Mannendo, một thương hiệu nổi tiếng với hơn 200 năm lịch sử sản xuất wagashi (bánh kẹo truyền thống Nhật Bản) tại khu vực Tokyo, là một trong những “nạn nhân” đáng chú ý. Công ty này đã bắt đầu thủ tục phá sản vào tháng 3. Theo báo cáo của Teikoku Databank, Aoki Mannendo đã phải vật lộn để trang trải chi phí bảo trì và các chi phí vận hành khác. Tình hình càng trở nên tồi tệ hơn khi đại dịch COVID-19 buộc họ phải đóng cửa hàng và giảm giờ hoạt động, làm giảm mạnh dòng tiền. Ngay cả khi đại dịch lắng xuống, lượng khách hàng vẫn không phục hồi, cuối cùng buộc công ty phải đóng cửa toàn bộ chuỗi cửa hàng.

Một trường hợp đáng chú ý khác là Mitaniya, một chuỗi cửa hàng tạp hóa có lịch sử 166 năm tại tỉnh Hiroshima. Doanh nghiệp này đã bắt đầu thủ tục phá sản vào tháng 6/2024 sau bốn năm liên tiếp ghi nhận lỗ do cạnh tranh gay gắt từ các cửa hàng dược phẩm và đối thủ khác. Mặc dù đã cố gắng cải thiện tình hình tài chính bằng cách bán các cửa hàng và tài sản bất động sản, Mitaniya cuối cùng vẫn phải đầu hàng trước áp lực của chi phí tiện ích và bán buôn ngày càng tăng.

"Với tình trạng lạm phát gần đây làm ảnh hưởng đến dòng tiền của cả nhà cung cấp và khách hàng, việc tận dụng các mối quan hệ lâu dài để thương lượng về giá cả đã trở nên khó khăn hơn", Kaitaro Asahi tại Teikoku Databank nhận định.

Ông cũng dự đoán rằng các công ty lâu đời sẽ tiếp tục đối mặt với thách thức khi các đối thủ lớn hơn, có nguồn lực tài chính dồi dào, mở rộng thị phần bằng chiến lược giá cả cạnh tranh và nguồn cung ổn định.

Mặc dù vậy, bức tranh tổng thể về các doanh nghiệp lâu đời ở Nhật Bản vẫn còn những điểm sáng. Theo số liệu của Teikoku Databank, tính đến tháng 9/2023, Nhật Bản vẫn có 43,631 công ty trên 100 tuổi. Đáng chú ý, mỗi năm có khoảng 2,000 doanh nghiệp mới gia nhập nhóm này, cho thấy sức sống và khả năng thích ứng của nhiều doanh nghiệp truyền thống Nhật Bản.

Tình hình hiện tại đặt ra nhiều thách thức cho các doanh nghiệp lâu đời Nhật Bản, đòi hỏi họ phải nhanh chóng thích nghi với môi trường kinh doanh đang thay đổi nhanh chóng, đồng thời vẫn giữ được bản sắc và giá trị truyền thống đã tạo nên danh tiếng của họ trong suốt một thế kỷ qua.