Loạt tỉ phú công nghệ Trung Quốc phải rời ban lãnh đạo do áp lực từ chính phủ

Tiếp bước Zhang Yiming của TikTok, Jack Ma - Alibaba, Colin Huang - Pinduouo, mới đây người sáng lập của gã khổng lồ thương mại điện tử JD.com là Richard Liu cũng đã từ chức giám đốc điều hành.

Các giám đốc công nghệ hàng đầu của Trung Quốc đang từ bỏ vai trò lãnh đạo, giữa lúc Bắc Kinh thắt chặt quản lý đối với lĩnh vực này.

Người sáng lập JD.com - Richard Liu là giám đốc điều hành mới nhất từ ​​chức. Theo đó, công ty này thông báo ông Liu sẽ rời khỏi vai trò giám đốc điều hành nhưng sẽ tiếp tục làm Chủ tịch Hội đồng quản trị.

Những năm qua, Trung Quốc liên tiếp mở các cuộc điều tra chống độc quyền với các doanh nghiệp công nghệ, siết quản lý an toàn dữ liệu, hạn chế người dùng sử dụng Internet và game. Việc thắt chặt kiểm soát khiến lòng tin của nhà đầu tư sụt giảm mạnh, ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh. Tháng 3, Alibaba và Tencent báo cáo tăng trưởng doanh thu chậm nhất lịch sử, trong khi JD.com lỗ lần đầu tiên trong 3 năm. JD.com và các hãng khác cùng ngành còn phải sa thải hàng ngàn nhân sự.

Naubahar Sharif, giáo sư tại Đại học Khoa học và Công nghệ Hồng Kông, nói với Insider: “Do tác động từ chính trị, những vệ sĩ già này cần phải nhường chỗ cho những người kế nhiệm".

Richard Liu

Ông Liu, 49 tuổi, người được mệnh danh là "Jeff Bezos của Trung Quốc", đã từ chức Giám đốc điều hành vào ngày 7 tháng 4. Trong một thông cáo về sự ra đi của Liu, công ty cho biết ông Liu sẽ tiếp tục làm Chủ tịch Hội đồng quản trị và "tiếp tục tập trung vào việc hướng dẫn các chiến lược dài hạn của công ty, cố vấn cho đội ngũ quản lý trẻ hơn và đóng góp vào sự hồi sinh của các khu vực nông thôn".

Ông Liu đã thành lập Jingdong - hay còn được gọi là JD.com với hoạt động kinh doanh truyền thống vào năm 1998 tại Bắc Kinh, bán các thiết bị điện tử và linh kiện máy tính. Dịch SARS bùng phát vào năm 2003 đã buộc ông phải chuyển công việc kinh doanh của mình sang trực tuyến. Công ty ra mắt trên sàn Nasdaq vào năm 2014, huy động 1,8 tỉ USD trong đợt IPO của mình.

Bản thân Liu là nhân vật gây tranh cãi. Năm 2018, một sinh viên tại Đại học Minnesota tố cáo bị ông này cưỡng bức. Công tố viên Mỹ đã hủy cáo buộc do không đủ bằng chứng. Song năm 2019, người này tiếp tục nộp đơn kiện dân sự tại Mỹ chống lại ông Liu.

Zhang Yi Ming

Zhang Yi Ming, 39 tuổi, thành lập ByteDance năm 2012. Tài sản ròng của ông ước đạt 50 tỉ USD. Zhang từ chức Chủ tịch ByteDance vào tháng 11/2021, 6 tháng sau khi rời ghế CEO. Nổi tiếng là người kín đáo, trong thư từ chức, ông tự nhận thiếu kỹ năng để làm một quản lý giỏi.

Đầu năm 2021, ByteDance được cho là hủy bỏ kế hoạch niêm yết trên sàn chứng khoán sau khi nhà chức trách muốn công ty giải quyết các rủi ro an toàn dữ liệu.

Colin Huang

Pinduoduo của Colin Huang là công ty đi đầu trong lĩnh vực "mua theo nhóm" được đánh giá cao, nơi người dùng có thể mua các mặt hàng như hàng tạp hóa khi đang chơi game và rủ bạn bè của họ làm điều tương tự để được giảm giá. Huang mô tả công ty trong bản cáo bạch IPO là "sự kết hợp giữa Costco và Disneyland".

Ông Huang rời vai trò CEO của Pinduoduo vào năm 2020 và từ chức Chủ tịch Hội đồng quản trị vào tháng 3 năm ngoái. Công ty tuyên bố rằng Huang đã từ bỏ vai trò chủ tịch của mình để cho phép các nhà lãnh đạo mới hướng dẫn công ty trong giai đoạn phát triển tiếp theo.

Sự ra đi đột ngột của Huang vào tháng 3 năm 2021 diễn ra trong bối cảnh ông bị chỉ trích gay gắt về văn hóa làm việc căng thẳng tại Pinduoduo. Vào tháng 12 năm 2020, một nhân viên đã ngã quỵ và qua đời sau khi tan sở lúc 1:30 sáng. Cái chết của cô được nhiều người cho là do làm việc quá sức. Chưa đầy hai tuần sau, một nhân viên khác cũng đã tự sát. Pinduoduo không đưa ra bình luận về sự mất mát của cả hai.

Sau sự cố đầu tiên, một nhân viên đã lên tiếng phản đối văn hóa làm việc độc hại của công ty trên mạng xã hội và sau đó bị sa thải, theo TechNode. Công ty tuyên bố rằng họ đã chấm dứt hợp đồng với nhân viên này vì anh ta đã đăng những bình luận "cực đoan" về Pindoudou.

Su Hua

Ông Su đã từ chức CEO của ứng dụng phát video Kuaishou vào tháng 10 năm ngoái. Cả ông Su và công ty đều không đưa ra lý do cho sự ra đi của ông, nhưng một thông cáo báo chí cho biết Su "không hề có bất đồng với hội đồng quản trị." Su được chuyển sang giữ vai trò Chủ tịch Hội đồng quản trị của công ty.

Kuaishou là đối thủ cạnh tranh với Douyin - TikTok, nơi người dùng có thể tạo và xem các video ngắn cũng như buổi phát mua sắm trực tiếp.

Sự ra đi của ông Su diễn ra sau khi chính quyền Trung Quốc phạt Kuaishou và các công ty internet khác vào tháng 7 vì chia sẻ video khiêu dâm trẻ em trên nền tảng của họ, Bloomberg đưa tin.

Jack Ma

Trong hơn hai thập kỷ, Jack Ma đã dẫn dắt Alibaba từ một công ty khởi nghiệp nhỏ bé tập trung vào thương mại xuyên biên giới và trở thành đế chế trị giá 460 tỉ USD trong nhiều lĩnh vực như thương mại điện tử, dịch vụ tài chính, điện toán đám mây và AI, với hơn 100.000 nhân viên. Khi Alibaba được niêm yết công khai tại New York vào năm 2014, đây là đợt IPO lớn nhất thế giới với giá trị 25 tỉ USD.

Dù vậy, theo thời gian, ông Jack Ma dần từ bỏ quyền kiểm soát công ty. Năm 2013, ông từ chức CEO. Năm 2019, ông từ chức Chủ tịch và cuối cùng, năm 2020, ông không còn là thành viên Ban quản trị. Tuy nhiên, ông vẫn có ảnh hưởng sâu rộng đến Alibaba thông qua vị trí trong Alibaba Partnership, một hội đồng bao gồm phần lớn thành viên Ban quản trị công ty.

Được biết, Jack Ma khiến Bắc Kinh khó chịu vì sự thẳng thắn của mình trong suốt nhiều năm. Vào tháng 10 năm 2020, ông chỉ trích các nhà lập pháp khi cho rằng các quy định hiện hành đã kìm hãm sự đổi mới công nghệ của Trung Quốc. Ông sắp chỉ đạo Ant Financial, đơn vị thanh toán tài chính của Alibaba, thực hiện một đợt IPO kỷ lục khác khi Trung Quốc yêu cầu Ant mở rộng quy mô trở lại nguồn gốc của nó là một dịch vụ thanh toán. IPO của Ant sau đó đã bị gác lại và Jack Ma đã rút khỏi ánh đèn sân khấu. Kể từ đó, ông hầu như không xuất hiện trước công chúng.