MỚI

Thiệp 24HMoney v2.0

#Bất Động Sản

24HMONEY đã kiểm duyệt

Không thể để người dân bị thu hồi đất thiệt thòi khi giá đền bù không bằng giá thị trường

Góp ý về Dự thảo Luật Đất đai sửa đổi, Đại biểu Mai Thị Phương Hoa (Nam Định) cho rằng khi thu hồi đất cần đảm bảo hài hòa lợi ích 3 bên là Nhà nước, doanh nghiệp và người dân. Không thể để người dân bị thu hồi đất rơi vào thế bị động, thiệt thòi khi giá đền bù không bằng giá thị trường.

Cho ý kiến về Dự thảo Luật Đất đai sửa đổi, các đại biểu cho rằng thu hồi đất là một trong những vấn đề quan trọng nhất trong sửa luật lần này bởi thu hồi đất và chuyển quyền sở hữu sang một chủ thể khác luôn tiềm ẩn phát sinh những mâu thuẫn dẫn tới khiếu kiện.

Quy định rõ về điều kiện thu hồi đất

Quan tâm đến quy định về điều kiện thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh, hoặc để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng, đại biểu Mai Thị Phương Hoa cho rằng, các quy định về điều kiện thu hồi đất còn chưa đầy đủ, chung chung, chưa cụ thể.

Đại biểu cho biết, Điều 54 Hiến pháp năm 2013 quy định: “ Nhà nước thu hồi đất do tổ chức, cá nhân đang sử dụng trong trường hợp thật cần thiết do luật định vì mục đích quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng. Việc thu hồi đất phải công khai, minh bạch và được bồi thường theo quy định của pháp luật.”

Đại biểu nhấn mạnh, trong điều kiện thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh, hoặc để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng, cần làm rõ yếu tố “thật cần thiết”, quy định rõ các điều kiện nào là “thật cần thiết” để đảm bảo quá trình thu hồi đất diễn ra minh bạch, tuân thủ đúng quy định trong Hiến pháp năm 2013. Đại biểu cũng nhấn mạnh, trong việc thu hồi đất, Nhà nước phải đảm bảo quyền lợi và nghĩa vụ hợp pháp của 3 bên: Nhà nước, người dân, doanh nghiệp, trong đó, cần quan tâm hơn đến người dân bị thu hồi đất, vì họ ở thế bị động.

Đại biểu đề nghị cần chú trọng hơn nữa đến chính sách đền bù, hỗ trợ tái định cư để người dân bị thu hồi đất không bị thiệt thòi. Về các trường hợp thu hồi đất vì mục đích phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng, đại biểu cho biết, dự thảo Luật lần này có mở rộng thêm các trường hợp thu hồi đất, hoặc mở rộng phạm vi hơn so với các trường hợp đã quy định trong luật hiện hành.

Đại biểu đề nghị cần rà soát, đánh giá lại các trường hợp thu hồi đất theo quy định của Luật hiện hành xem còn phù hợp hay không. Với những trường hợp mới bổ sung, cần đánh giá tác động kỹ lưỡng, tránh tình trạng quy định quá nhiều trường hợp thu hồi, làm ảnh hưởng đến quyền lợi của người dân, tiềm ẩn nguy cơ tăng khiếu kiện về đất đai.

Đại biểu Tô Văn Tám - Đoàn ĐBQH tỉnh Kon Tum tán thành với việc sửa đổi bổ sung Luật Đất đai và đánh giá cao Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế, đại biểu Tô Văn Tám cho rằng, việc sửa đổi Luật Đất đai là rất cần thiết, vấn đề thu hồi đất luôn là vấn đề phức tạp, nhạy cảm, được sự quan tâm của toàn xã hội liên quan đến mọi mặt đời sống kinh tế xã hội và mọi người dân.

Đại biểu Tô Văn Tám cho rằng sửa đổi Luật đất đai lần này cần giải quyết được vấn đề này. Theo đại biểu Tô Văn Tám, việc sửa đổi bổ sung Luật Đất đai cần làm rõ nội hàm của việc thu hồi đất hả cho phát triển kinh tế vì lợi ích quốc gia, lợi iích công cộng. Tuy nhiên, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng thường không cố định. Do đó tiềm ẩn nhiều nguy cơ xung đột, nhiều nguy cơ lạm quyền gây bức xúc trong nhân dân.

Đại biểu đề nghị tiếp cận theo hướng: Những dự án vì mục đích quốc phòng, an ninh, những dự án phát triển kinh tế xã hội mang tính chiến lược, quy định sự phát triển một vùng, một khu vực, một tỉnh hoặc của cả nước hoặc các công trình công cộng thì thu hồi; còn các dự án phát triển kinh tế đơn thuần, thương mại theo quy hoạch mang lại lợi ích chủ yếu cho nhà đầu tư thì thương lượng với người dân để mua lại hoặc thỏa thuận cho họ góp vốn bằng quyền sử dụng đất.

Chính quyền địa phương nên độc lập trong việc định giá đất

Góp ý tại phiên thảo luận, Đại biểu Phan Thái Bình hoan nghênh tinh thần của Bộ Tài nguyên và Môi trường đã thay mặt Chính phủ trong thời gian rất ngắn kịp thời tiếp thu, giải trình ý kiến của các đại biểu Quốc hội trong phiên thảo luận tại tổ. Nhiều nội dung các đại biểu thảo luận ở tổ cũng được giải trình, tiếp thu bước đầu để tiếp tục hoàn thiện dự thảo luật. Về việc thể chế hóa chủ trương Nghị quyết 18 của Trung ương, trong đó định hướng tiếp tục thực hiện cơ chế tự thỏa thuận giữa người dân và doanh nghiệp trong chuyển nhượng quyền sử dụng đất để thực hiện các dự án đô thị, nhà ở thương mại.

Đại biểu Phan Thái Bình - Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Nam

Từ thực tiễn, đại biểu đề nghị cần phải xem xét một cách thấu đáo. Cần phải nhận thức rõ vấn đề tự thỏa thuận giữa doanh nghiệp và người dân giới hạn ở mức độ nào, thỏa thuận về những vấn đề gì, có đề cập đến vấn đề thỏa thuận về chuyển nhượng quyền sử dụng. Đại biểu đề nghị cân nhắc rất kỹ để thể chế hóa chủ trương này, cơ quan soạn thảo, cơ quan thẩm tra cần tiếp tục đánh giá tác động kỹ hơn, lấy ý kiến rộng rãi đối tượng chịu tác động.

Đại biểu Phan Thái Bình cho rằng, thể chế, quan điểm của Trung ương phải trên tinh thần tự thỏa thuận giữa doanh nghiệp và người dân trong việc quyết định quyền sử dụng đất (giao cho doanh nghiệp hay góp vốn, định giá). Tuy nhiên, về giá phải thống nhất một mức giá theo quy định của giá nhà nước, để đảm bảo sự công bằng, minh bạch; đồng thời cần quan tâm đến cơ chế và kiểm soát thỏa thuận này như thế nào.

Về định giá đất, đại biểu Phan Thái Bình nêu quan điểm, xác định định giá đất tiếp cận với giá thị trường – đây là điều rất khó, cần phải quy định thể chế thật kỹ về tiêu chí, điều kiện, có căn cứ pháp lý, căn cứ thực tiễn, cơ sở để tham khảo từ Hội đồng định giá để đảm bảo định giá sát với giá thị trường. Vấn đề thứ ba được đại biểu góp ý là bố trí tái định cư khi nhà nước thu hồi đất, đại biểu đề nghị bám sát vào quan điểm xuyên suốt, đó là nơi ở mới phải bằng hoặc thấp hơn cũ và phải thể chế thật kỹ vấn đề này. Quy định của pháp luật phải chặt chẽ phải có nơi tái định cư, đưa vào Luật điều cấm nếu chưa bố trí tái định cư thì dứt khoát không được thu hồi đất.

Đối với áp giá đền bù, đại biểu đánh giá cao cách tiếp cận đó là khi đền bù nhà cửa trên đất, đền bù theo đơn giá xây dựng mới. Đây là một cách tiếp cận rất tiến bộ và cần phát huy và quy định chặt chẽ trong luật nội dung này.

Trong khi đó, đại biểu Thạch Phước Bình cho rằng việc định giá đất thì cơ quan thẩm định giá theo cơ chế thị trường thì nên độc lập hoàn toàn với cơ quan UBND cấp tỉnh. Ngoài ra, cần có sự tư vấn của đơn vị chuyên môn trong định giá, có ràng buộc trách nhiệm, quy định rõ năng lực và tiêu chuẩn.

Ông cũng nhấn mạnh việc định giá đất thì cần phải làm công khai, minh bạch, lắng nghe ý kiến các bên liên quan. Bởi thực tiễn cho thấy khiếu kiện đất đai do thiếu hài hòa lợi ích, câu chuyện được mất khác nhau.

'Khiếu kiện đất đai do thiếu hài hòa lợi ích, kể được người mất. Có doanh nghiệp thâu tóm đất với giá rẻ, mua đi bán lại, không mang lại lợi ích cho nền kinh tế, người dân thì bàn giao đất với giá rất thấp", ông nêu thực tiễn.

Đối với quy định về bảng giá đất, đại biểu Đặng Bích Ngọc nêu rõ trên thực tế, tình trạng tiêu cực, tham nhũng trong việc định giá đất tại một số địa phương thời gian qua một phần do những bất cập trong việc xác định bảng giá đất. Tính minh bạch, khách quan, chính xác của bảng giá đất là vấn đề rất quan trọng, góp phần định giá đất cụ thể. Do đó, đại biểu đề nghị cần có tổ chức độc lập, chuyên nghiệp trong việc xây dựng bảng giá đất đảm bảo công khai, minh bạch, tránh tiêu cực khi xây dựng, trình cấp có thẩm quyền phê duyệt bảng giá đất hàng năm.

Về quy định đối với đất do các công ty nông, lâm nghiệp quản lý, sử dụng, đại biểu cho rằng quy định như dự thảo luật còn chung chung, chưa giải quyết được những vấn đề tồn tại trong quản lý và sử dụng đất của các nông, lâm trường, trong đó có việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho người đang sử dụng đất là người nhận khoán.

Đại biểu Đặng Bích Ngọc đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu bổ sung quy định cụ thể trong dự thảo luật hoặc giao Chính phủ quy định cụ thể trong Nghị định hướng dẫn quy định về người đang sử dụng đất là người nhận khoán. Đồng thời bổ sung quy định cụ thể về điều kiện, cơ chế tài chính để được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với đất có nguồn gốc nông, lâm trường.