"Khóa học 101" để thao túng giá TTCK VN (Phần 2)

Những câu chuyện đáng sợ cũng như kinh dị mà nhiều nhà đầu tư đã nghe đến như là tập đoàn FLC của cựu chủ tịch Trịnh Văn Quyết, Chủ tịch Louis Capital và chủ tịch Tân Hoàng Minh đã phải trả giá đắt cho hành động trục lợi cho bản thân và thao túng thị trường Việt Nam.

Cách mà giá FLC dao động đã phá vỡ mọi quy luật lý thuyết kinh tế và đầu tư, thu hút nhiều nhà đầu tư máu liều nhiều hơn máu não vào để trải nghiệm cảm giác mạo hiểm. Sáng sàn, chiều trần là chuyện hết sức bình thường với FLC và đã có rất nhiều nhà đầu tư F0 đã bị úp bô bởi “anh Quyết” khi đang đu đỉnh và phải đau đớn bán cắt lỗ. Đáng tiếc là phải trải qua nhiều bài học như thế này thì nhà đầu tư F0 mới có thể rút ra kinh nghiệm khi bước chân vào thị trường

Về cơ bản, tất cả phương thức thao túng giá đều có thể chia thành 2 thể loại cơ bản:

1. Pump and Dump - Thổi giá và xả

2. Poop and Scoop - Ép giá và mua hàng rẻ

Tiếp nối phần 1 hôm trước, hôm nay mình sẽ nói về phần 2 của chuyên mục này

Phần 2: Poop and Scoop

Cưỡi gấu ra trận (bear raiding)

Tên tiếng Anh của chiêu trò này được gọi là bear raiding, người viết dịch một cách nôm na dí dỏm là cưỡi gấu ra trận. Trong chứng khoán, thị trường gấu là thị trường đi xuống, và do đó bear raiding có thể hiểu là kỹ thuật được sử dụng để cố tình tạo lập một thị trường gấu. Mục đích cuối cùng của cưỡi gấu ra trận có thể chia thành hai thể loại sau đây:

1. Ép giá giảm sâu để mua hàng rẻ (poop and scoop)

2. Ép giá giảm sâu để những ai có vị thế bán khống sinh lời

Trường hợp 1 thì mình đã giải thích nên sẽ không dài dòng nữa nhé. Trường hợp 2 thì phổ biến ở thị trường phương Tây hơn Việt Nam. Việt Nam hiện tại vẫn chưa cho phép bán khống cổ phiếu, bạn chỉ có thể làm điều này một cách gián tiếp thông qua phái sinh. Về cơ bản, bán khống là khi bạn nghĩ rằng giá cổ phiếu X sẽ đi xuống và bạn muốn kiếm lời từ dự đoán của mình, bạn sẽ vay mượn một số lượng cổ phiếu X và bán ra thị trường ngay lập tức, sau đó nếu như thị trường đi xuống giống như dự đoán của bạn thì bạn mua lại số lượng cổ phiếu trên với giá thị trường và trả lại cho người đã cho bạn vay cổ phiếu X, bạn ăn tiền lời từ phần chêch lệch.

Nếu một cá mập đang sở hữu một vị thế bán khống khổng lồ với công ty X và muốn kiếm lời tối đa từ vị thế này, họ có thể hợp lực cùng những cá mập khác đang có cùng vị thế bán khống và cùng nhau cưỡi gấu ra trận ép giá cổ phiếu X xuống một cách thê thảm. Về cơ bản, cưỡi gấu ra trận là hành vi thông đồng của một nhóm người nhằm tạo ra một tâm lý bất an và tiêu cực bao trùm lên cổ phiếu một công ty với mục đích làm cho giá cổ phiếu công ty đó rớt nhanh nhất trong thời gian ngắn nhất để những người có vị thế bán khống có thể sinh lời một cách tối đa nhất. Đây là chiêu thức điển hình của giới đầu cơ Wall Street trong viêc thao túng giá thị trường, và Wall Street thường rất thành công với chiêu trò này, cho tới khi họ gặp trường hợp của Gamestop.

Hãy giả sử rằng bạn là người đầu tư dài hạn vào công ty Gerard Inc và bạn muốn giá cổ phiếu đi lên, nhưng bạn biết rằng có một nhóm cá mập đang nắm giữ một vị thế bán khống khổng lồ vào công ty này và họ đang muốn cưỡi gấu ra trận để tạo ra áp lực khổng lồ đẩy giá cổ phiếu đi xuống. Bạn có thể làm gì?

Bạn có thể làm như trường hợp của Gamestop, hợp lực tất cả những nhà đầu tư tiềm năng của Gerard Inc lại với nhau và thực hiện các lệnh mua khổng lồ để đẩy giá cổ phiếu đi lên. Về cơ bản đây là cuộc chơi đốt tiền giữa bên muốn giá đi lên (long) và bên muốn giá đi xuống (short). Bên bán khống sẽ muốn tạo ra lượng bán khổng lồ để tạo tâm lý tiêu cực lên giá cổ phiếu trong khi bên mua muốn điều ngược lại. Trong trường hợp phe bán khống không thành công đẩy giá đi xuống mà bị phe mua thành công đẩy giá đi lên để giết phe bán khống thì tình huống này được gọi là bóp nát vị thế khống (short squeeze). Và đây chính xác là những gì đã diễn ra với Gamestop.

Vị thế khống bị bóp nát khi giá cổ phiếu đang bị khống bị đẩy lên một mức giá quá cao buộc những người đã cho phe khống vay cổ phiếu phải đưa ra yêu cầu thu hồi số cổ phiếu mà họ đã cho vay vì rủi ro đang tăng lên quá cao. Với nghĩa vụ của một người đi vay, phe bán khống không còn lựa chọn nào khác ngoài việc phải mua cổ phiếu với mức giá thị trường (ở mốc giá cao hơn mức giá mà họ đã bán ra ban đầu) để trả cổ phiếu lại cho chủ nợ của mình. Việc có các lệnh mua khổng lồ từ những tay to bán khống đang muốn đóng vị thế của mình sẽ càng đẩy giá cổ phiếu lên một tầm cao mới dẫn đến các đợt thu hồi tiếp theo từ các bên đã cho vay cổ phiếu đến những người bán khống khác. Đây là một vòng lặp kinh hoàng cho phe bán khống, và cũng là lí do cho cái tên bóp nát vị thế khống (short squeeze). Phe bán khống bị bóp nát một cách kinh hoàng khi họ không thể kiểm soát được vòng lặp tăng giá của cổ phiếu mà họ đang kỳ vọng là sẽ đi xuống.

Ép Margin Call (forced selling)

Thế giới tài chính toàn cầu đã từng bị rúng động bởi một trong những vụ Margin Call lớn nhất trong lịch sử liên quan đến Bill Hwang của Archegos Capital Management, người đã mất 20 tỷ USD chỉ trong 2 ngày bởi thói quen sử dụng tiền vay Margin một cách liều lĩnh và điên rồ. Nhờ liên tục sử dụng số lượng tiền vay lớn trong các thương vụ của mình trong quá khứ, Bill Hwang đã gia tăng số lượng tài sản được quản lý của Archegos với tốc độ chóng mặt. Margin đã từng là người trợ thủ đắc lực của Bill Hwang, cho tới khi nó trở thành quả bom nguyên tử phát nổ tan tành tất cả những thành tựu mà Archegos đã đạt được. Mất 10 năm để gầy dựng gia tài nhưng chỉ cần 2 ngày để mất tất cả - đó là điều mà Margin có thể làm với bất kỳ ai, cho dù đó có là một trong những con sói lão luyện nhất của Wall Street.

Margin Call diễn ra là khi các công ty chứng khoán cho rằng các tài khoản đang vay Magin quá cao sẽ trở nên cực kì rủi ro khi thị trường có biến, và do đó đem thanh lý và bán tháo số cổ phiếu mà các tài khoản này đang nắm giữ. Thị trường chứng khoán Việt Nam đã từng trải qua các đợt bán tháo hoảng loạn khi số lượng Margin ở mức quá rủi ro, vòng lặp đi xuống được củng cố bởi các đợt Margin Call khác nhau mang tính dây chuyền đến từ các công ty chứng khoán với số lượng cổ phiếu khủng được bán giải chấp ra thị trường. Qua biết bao thị trường bò và thị trường gấu, nhà đầu tư vẫn phải học đi học lại rằng tiền vay Margin luôn là một con dao nguy hiểm hai lưỡi, và do đó kỹ năng kiểm soát rủi ro sẽ luôn là điều tiện tiên quyết để tồn tại lâu dài trên thị trường.

Margin Call là một trong những cơn ác mộng đáng sợ nhất với những người sở hữu tỷ lệ đòn bẫy cao trong tài khoản, những người đã từng bị Margin Call chắc chắn sẽ hiểu ý của người viết. Hiểu được mức độ sát thương nghiêm trọng của tình huống này, những con cá mập trên thị trường luôn muốn biến nó thành công cụ quyền lực để trục lợi cho bản thân. Do đó khi thị trường đang có số lượng tiền vay Margin tăng cao ở mức báo động thì xác suất khá cao sẽ diễn ra một vụ Margin Call mang tính dây chuyền lan rông ra trên khắp tất cả các ngành nghề. Ép Margin Call là một kỹ thuật thuộc thể loại poop and scoop, một nhóm cá mập sở hữu một số lượng cổ phiểu đủ lớn và đa dạng bao quát cả thị trường, khi biết rằng số lượng tài khoản rủi ro Full Margin trên thị trường đang ở mức cực kì nguy hiểm, sẽ muốn tạo ra cảm giác hoảng loạn thông qua các đợt Margin Call liên hoàn. Nhóm cá mập này sẽ khởi động vòng lặp rớt giá bằng những lệnh bán ban đầu với khối lượng khổng lồ và tâm lý tiêu cực của thị trường sẽ lo liệu phần còn lại. Mục đích cuối cùng là cố tình làm giảm giá cổ phiếu thị trường tới mức tối đa để họ có thể gom hàng giá rẻ và sau đó sẽ bán ra với mức giá cao hơn khi thị trường hồi phục.

Về cơ bản ép Margin Call để tạo tâm lý hoảng loạn trên thị trường là một kỹ thuật khá khó khăn để thực hiện thành công, chắc chắn là khó hơn rất nhiều khi áp dụng pump and dump với các công ty có vốn hóa nhỏ. Do đó chỉ có những cá mập tay to nhất với nguồn cổ phiếu khủng có khả năng bao quát thị trường mới đủ tự tin để kích hoạt một tâm lý hoảng loạn trên thị trường, và chắc chắn là điều này chỉ được thực hiện khi họ biết rằng số lượng các tài khoản Full Margin đang ở mức báo động trên thị trường.

Kết thúc chuyên mục "thao túng thị trường" này, anh chị có thể đánh giá dưới phần bình luận nhé! Mạnh rất muốn lắng nghe những câu chuyện của anh chị đầu tư chúng ta!