GDP Nhật Bản giảm mạnh nhất kể từ giai đoạn dịch bệnh

Nền kinh tế Nhật Bản giảm mạnh nhất kể từ giai đoạn dịch bệnh và điều này có thể làm rối loạn con đường chính sách của Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BoJ) giữa nhiều đồn đoán họ sắp chấm dứt kỷ nguyên lãi suất âm.

Trong quý 3/2023, tổng sản phẩm quốc nội (GDP) thu hẹp 2.9% (đã hiệu chỉnh thành số liệu năm), khi các hộ gia đình siết chi tiêu, số liệu điều chỉnh của Văn phòng Nội các Nhật Bản cho thấy.

GDP Nhật Bản giảm mạnh nhất kể từ giai đoạn dịch bệnh

Đây là quý giảm mạnh nhất của xứ sở mặt trời mọc kể từ mùa xuân năm 2020 và cũng trầm trọng hơn so với số liệu ban đầu là -2.1%. Con số này gây bất ngờ cho các chuyên gia vì họ chỉ dự báo kinh tế giảm nhẹ.

Dữ liệu mới nhất cho thấy đà hồi phục của kinh tế Nhật Bản đã chững lại trong mùa hè năm nay. Cùng với đó, triển vọng kinh tế cũng trở nên mong manh hơn khi các nền kinh tế bên ngoài giảm tốc và lạm phát dai dẳng vẫn còn đè nặng tiêu dùng nội địa.

Suy yếu tiếp diễn

Một dữ liệu khác còn báo hiệu đà suy yếu đang tiếp diễn trong quý này. Trong đó, chi tiêu hộ gia đình giảm 2.5% trong tháng 10/2023, đánh dấu 8 tháng giảm liên tiếp. Tiền lương danh nghĩa tăng 1.5% trong tháng này, thấp hơn nhiều so với mức tăng của lạm phát và gây áp lực lên chi tiêu của người tiêu dùng.

Nhìn tổng thể, số liệu công bố trong ngày 08/12 đã làm rối loạn các ước tính của NHTW. Trước đó, các quan chức BoJ đang chờ đợi thêm bằng chứng về chu kỳ giá cả và tiền lương tích cực trước khi chấm dứt kỷ nguyên lãi suất âm.

“Số liệu GDP điều chỉnh và báo cáo chi tiêu cho thấy sự suy giảm của tiêu dùng”, Nobuyasu Atago, Chuyên gia kinh tế trưởng tại Viện Nghiên cứu Kinh tế - Chứng khoán Rakuten, chia sẻ. “Sẽ rất rủi ro nếu BoJ chấm dứt chính sách lãi suất âm khi nền kinh tế yếu đi”.

Dữ liệu GDP yếu ớt được đưa ra trong bối cảnh thị trường đang đồn đoán BoJ sẽ sớm chấm dứt chính sách lãi suất âm. Kỳ vọng này xuất phát từ những bình luận gần đây của Thống đốc BoJ Kazuo Ueda rằng công việc của ông sẽ trở nên thách thức hơn vào cuối năm nay.

Lợi suất trái phiếu Nhật Bản tăng mạnh nhất trong 1 năm vào ngày 07/12, trong khi đồng Yên tăng gần 4% so với USD.

Đồng Yên tiếp tục tăng giá trong ngày 08/12 sau kết quả GDP. Điều này cho thấy dữ liệu GDP yếu ớt cũng không thể dập tắt làn sóng đầu cơ vào khả năng BoJ chấm dứt chính sách lãi suất âm ngay trong tháng 12/2023, thay vì chờ đợi số liệu GDP quý 4 trong tháng 2/2024.

Gần như tất cả chuyên gia kinh tế tham gia cuộc thăm dò của Bloomberg đều dự báo BoJ sẽ không thay đổi chính sách tại cuộc họp tháng 12/2023. Khoảng 2/3 chuyên gia dự báo NHTW Nhật Bản chấm dứt chính sách lãi suất âm vào đầu năm 2024, nhiều khả năng nhất là vào tháng 4/2024.

Dọn đường chính sách

Trước đó, tờ Nikkei Asia cũng nhận định BoJ đang làm hành lang cho việc chấm dứt chính sách lãi suất âm.

Trong buổi họp báo sau cuộc họp ngày 06/12, ông Himino cho biết việc chấm dứt chính sách lãi suất âm sẽ gây tác động tương đối ít với nền kinh tế Nhật Bản. “Chúng tôi sẽ cẩn trọng đánh giá tình hình và xem xét thời điểm, quy trình kết thúc chính sách lãi suất âm”, ông nói.

Ông Himino kỳ vọng tác động sẽ khá hạn chế đối với người tiêu dùng và các định chế tài chính, nhưng có thể gây khó khăn nhiều hơn cho một số công ty.

“Tôi nghĩ lĩnh vực hộ gia đình – vốn là nơi tích lũy tiền tiết kiệm vượt trội – sẽ chứng kiến sự cải thiện trong cán cân thanh toán”, ông nói. Các định chế tài chính có thể đối mặt “một số căng thẳng trong ngắn hạn”, nhưng sẽ thấy việc quản lý dễ dàng hơn “so với trong môi trường lãi suất thấp kéo dài”.

“Chúng tôi sẽ cân nhắc tất cả tình huống có thể xảy ra nếu BoJ quyết định chấm dứt chính sách lãi suất âm”, ông Himino chia sẻ. Ông không đề cập rõ thời điểm đưa ra quyết định, chỉ nói rằng BoJ “chưa thể đưa ra đánh giá tại thời điểm này”.

Về việc đạt mục tiêu lạm phát 2% của BoJ – một điều kiện để họ chấm dứt chính sách lãi suất âm, ông Himino cho rằng “chu kỳ đi lên của giá cả đang dần được tạo lập và tôi hy vọng chúng sẽ trở nên mạnh hơn trong tương lai”.