Do đâu tín dụng bất động sản tăng trưởng thấp?

Lãi suất cho vay hiện vẫn được duy trì ở mức khá tốt so với thời điểm trước, trong đó có lãi suất cho vay mua nhà. Tuy nhiên, tín dụng đối với lĩnh vực này vẫn tăng trưởng ở mức thấp.

Nguyên nhân của tình trạng này là gì và đâu là giải pháp để thúc đẩy tăng trưởng tín dụng bất động sản?

Lãi suất cho vay đang khá thấp

Theo thống kê, lãi suất cho vay mua nhà bình quân dao động trong khoảng 5-6%/năm trong năm đầu tiên. Thậm chí, có ngân hàng cho vay với lãi suất chỉ dưới 4%/năm trong vòng 3-6 tháng đầu tiên.

Với nhóm ngân hàng thương mại có vốn nhà nước, lãi suất được áp dụng khá thấp. Cụ thể, tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam (Agribank), lãi suất cho vay trung và dài hạn áp dụng cho vay kinh doanh bất động sản là: 6%/năm cho 6 tháng đầu; 6,5%/năm cho 12 tháng (áp dụng với khoản vay có thời hạn tối thiểu 3 năm); 7%/năm cố định trong 24 tháng đầu (áp dụng với khoản vay có thời hạn tối thiểu 5 năm). Còn ở Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV), lãi suất cho vay tối thiểu là 5%/năm áp dụng cho 6 tháng đầu, thời gian vay tối thiểu 36 tháng, hoặc tối thiểu 5,5%/năm trong 12 tháng đầu, thời gian vay tối thiểu 60 tháng.

Với Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam (VietinBank), lãi suất cho vay ngắn hạn từ 5,2%/năm; vay trung, dài hạn từ 5,8%/năm. Riêng với khách hàng thuộc đối tượng ưu tiên được giảm thêm 0,2%/năm so với mức lãi suất thông thường. Còn tại Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank), từ nay đến hết tháng 3-2025, khách hàng vay mua bất động sản được áp dụng lãi suất từ 5,5%/năm trong 6 tháng đầu cho các khoản vay dưới 24 tháng, hoặc từ 5,7%/năm trong 12 tháng đầu với các khoản vay trên 24 tháng.

Đối với nhóm ngân hàng thương mại cổ phần, tại Ngân hàng thương mại cổ phần Tiên Phong (TPBank), các gói ưu đãi lãi suất vay mua/xây sửa nhà đang áp dụng là: 0% cố định trong 3 tháng đầu, 8,2%/năm cố định trong 9 tháng tiếp theo; 6,8%/năm cố định trong 12 tháng; 7,8%/năm cố định trong 24 tháng đầu. Tại các ngân hàng cổ phần khác, lãi suất cho vay cũng tương tự, nếu có chênh lệch cũng không đáng kể.

So với cách đây một năm, lãi suất cho vay mua nhà đất của các ngân hàng giảm từ 2 - 5%/năm. Đại diện các ngân hàng đều có chung đánh giá, lãi suất hiện nay hợp lý để vay mua nhà. Dù vậy, tăng trưởng tín dụng đối với lĩnh vực tiêu dùng, nhà đất trong những tháng nửa đầu năm 2024 vẫn không khả quan. Tổng Giám đốc Vietcombank Nguyễn Thanh Tùng cho biết, thống kê mới nhất từ ngân hàng đến hết ngày 17-6, dư nợ tín dụng mới tăng 2,1% so với đầu năm; trong đó, tín dụng cá nhân (chủ yếu là vay mua bất động sản) tăng chậm.

Nên đẩy nhanh thời điểm áp dụng luật mới

Lãnh đạo các ngân hàng khác cũng thừa nhận, 6 tháng đầu năm 2024, giao dịch bất động sản khá ít, do nhu cầu mua nhà của người dân không tăng. Điều này đến từ các nguyên nhân như: Vướng mắc pháp lý của nhiều dự án khiến nguồn cung bất động sản hạn chế, thị trường địa ốc chưa hồi phục, kinh tế khó khăn và thu nhập của người dân tăng chậm. Bất động sản nghỉ dưỡng cũng trầm lắng do lượng khách du lịch giảm so với thời điểm trước dịch Covid-19. Do đó, tín dụng bán lẻ của các ngân hàng đều bị ảnh hưởng.

Trong bối cảnh đó, đại diện Ngân hàng thương mại cổ phần Quân đội (MB) cho biết, các ngân hàng đang đẩy mạnh hoạt động cho vay đối với lĩnh vực bất động sản công nghiệp. Bởi, các dự án bất động sản khu công nghiệp cơ bản được tháo gỡ vướng mắc về mặt pháp lý. Ngân hàng Nhà nước cũng hạ hệ số rủi ro tín dụng bất động sản công nghiệp từ 200% xuống 160%, khuyến khích các ngân hàng cho vay lĩnh vực này.

Các chuyên gia đánh giá, tín dụng cho vay bất động sản thấp không chỉ do nhu cầu của người dân hạn chế mà còn do một số quy định bất hợp lý. Cụ thể, theo Thông tư số 22/2023/TT-NHNN sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 41/2016/TT-NHNN quy định tỷ lệ an toàn vốn đối với ngân hàng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài (có hiệu lực từ ngày 1-7-2024), ngân hàng thương mại chỉ được cho cá nhân vay để mua nhà ở đã được hoàn thành để bàn giao, tức là nhà ở có sẵn. Liên quan đến quy định này, một số ý kiến cho rằng, Thông tư số 22/2023/TT-NHNN đang gây khó khăn cho thị trường bất động sản, làm hạn chế quyền tiếp cận vốn của cá nhân tại ngân hàng.

Chuyên gia kinh tế, Tiến sĩ Cấn Văn Lực nhận định, tín dụng bất động sản chiếm 1/5 tổng dư nợ tín dụng của nền kinh tế. Thời điểm áp dụng các luật mới ban hành như Luật Đất đai, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản, Luật Các tổ chức tín dụng… được đẩy lên sớm hơn 5 tháng so với dự kiến ban đầu sẽ góp phần thúc đẩy thị trường bất động sản phục hồi. Khi các luật này có hiệu lực, tín dụng bất động sản nói riêng và hoạt động của các ngân hàng nói chung cũng sẽ tốt hơn trong nửa cuối năm, nhất là khi mặt bằng lãi suất duy trì ở mức thấp.

Mặc dù các ngân hàng đã triển khai nhiều giải pháp để nâng cao chất lượng tín dụng, song giới chuyên gia đều cho rằng, “giải pháp căn cơ nhất” chỉ có khi kinh tế phục hồi...