Điểm sáng trong bức tranh xuất khẩu tôm

Tính riêng tháng 9/2023, kim ngạch xuất khẩu tôm sang Mỹ ghi nhận tăng 23% so với cùng kỳ năm trước và là tháng thứ 3 liên tiếp tăng trưởng dương trong năm nay.

Tháng 9 kim ngạch xuất khẩu tôm của Việt Nam đạt 322 triệu USD

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), tháng 9/2023 kim ngạch xuất khẩu tôm của Việt Nam đạt 322 triệu USD, giảm 8% so với cùng kỳ năm trước. Lũy kế 9 tháng đầu năm 2023, kim ngạch xuất khẩu tôm đạt 2,5 tỷ USD, giảm 26% so với cùng kỳ năm trước.

VASEP cho biết, xuất khẩu tôm trong tháng 9/2023 mặc dù chưa thoát khỏi tăng trưởng âm, nhưng mức giảm đã thu hẹp dần qua từng tháng. Tháng 9 năm nay nhìn thấy tín hiệu tích cực từ các thị trường như Mỹ, Australia, Canada, Bỉ, Đài Loan (Trung Quốc) với mức tăng trưởng dương từ 1%-54%.

Các thị trường lớn còn lại như EU, Nhật Bản, Hàn Quốc vẫn ghi nhận tăng trưởng âm từ 10%-26% tuy nhiên mức giảm đã thấp hơn so với những tháng trước đó.

Riêng tại Hong Kong, Trung Quốc sau khi tăng trưởng dương trong tháng 6,7 và 8, xuất khẩu tôm sang thị trường này lại tiếp tục xu hướng giảm khi giảm 13% trong tháng 9, còn đạt 61 triệu USD. Lũy kế 9 tháng, xuất khẩu tôm sang thị trường này đạt 454 triệu USD, giảm 6%.

Sau kỳ nghỉ lễ dài gồm tết Trung thu và ngày Quốc khánh, nhu cầu tiêu thụ tôm tại Trung Quốc ghi nhận giảm mạnh. Trước đó, Trung Quốc nhập khẩu nhiều tôm từ Ecuador đã dẫn tới tồn kho cao. Các công ty nắm hàng tồn kho không muốn giảm giá bán để giải phóng hàng. Theo VASEP, sự kiện xả nước thải hạt nhân từ Nhật Bản được cho là có ảnh hưởng tới nhu cầu tiêu thụ thủy sản nói chung, trong đó có tôm tại thị trường Trung Quốc. Dự kiến, trong quý cuối năm nhu cầu tiêu thụ tôm của Trung Quốc cũng chưa thể phục hồi.

Mỹ vẫn tiếp tục là thị trường tích cực khi xuất khẩu tôm của Việt Nam sang thị trường này tiếp tục tăng trưởng tốt trong tháng 9 với +23% so với cùng kỳ năm trước, đánh dấu tháng thứ 3 liên tiếp tăng trưởng dương và là tháng tăng trưởng cao nhất (tháng 7 tăng 14%, tháng 8 tăng 11%). Lũy kế 9 tháng đầu năm, kim ngạch xuất khẩu tôm sang Mỹ đạt 520 triệu USD, giảm 23%.

Theo VASEP, với những tín hiệu tích cực hơn từ các thị trường như Mỹ, Canada, Australia, nhu cầu tôm chế biến sâu có xu hướng tăng vào dịp lễ cuối năm. Do vậy, xuất khẩu tôm Việt Nam trong những tháng cuối năm nay tiếp tục thu hẹp mức giảm và ghi nhận kết quả tích cực hơn nửa đầu năm.

Tận dụng triệt để các lợi thế

Báo Lao Động dẫn nguồn theo Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), ngành tôm đang đứng trước nhiều thách thức như: Hoạt động nhỏ, tự phát; tỉ lệ nuôi thành công thấp, giá thành cao; tôm giống chất lượng chưa cao. Vào những tháng cao điểm xuất khẩu cuối năm, nhu cầu thị trường thế giới có thể có biến động khó dự đoán do lạm phát, cạnh tranh về giá với các nước xuất khẩu khác…

Trao đổi với báo Công Thương, ông Trương Đình Hòe – Tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam khuyến nghị, thời gian tới, các doanh nghiệp phải tăng cường các sản phẩm thế mạnh như: sản phẩm hữu cơ, bền vững, giá trị gia tăng; có biện pháp bán hàng và thanh toán phù hợp; đồng thời, tận dụng triệt để các lợi thế từ Hiệp định EVFTA để nâng sức cạnh tranh để xuất khẩu vào thị trường này.

Đáng chú ý, thị trường Trung Quốc hiện đang chiếm 19% tổng kim ngạch xuất khẩu tôm của Việt Nam. Để gia tăng kim ngạch xuất khẩu tôm vào thị trường này, ông Trương Đình Hòe khuyến nghị, các doanh nghiệp cần phải linh động với hình thức xuất khẩu, lựa chọn cách thức thanh toán phù hợp. Đồng thời, cập nhật các chính sách nhập khẩu của Trung ương và địa phương. Đẩy mạnh xuất khẩu những sản phẩm thế mạnh như tôm sú. Bên cạnh đó, tận dụng lợi thế địa lý đẩy mạnh xuất khẩu tôm Việt Nam vào Trung Quốc.

“Để xuất khẩu tôm cả nước đạt 3,6 tỷ USD trong năm 2023, trong những tháng cuối năm, các doanh nghiệp cần đẩy mạnh xuất khẩu sản phẩm lợi thế là tôm sú. Đồng thời tăng cường xuất khẩu vào Trung Quốc, tăng cường xuất các sản phẩm tôm có giá trị gia tăng vào thị trường EU, tận dụng lợi thế từ Hiệp định EVFTA để tăng sức cạnh tranh…”, ông Trương Đình Hòe nhấn mạnh.

Trước đó, ông Trương Đình Hòe dự báo, hết năm 2023 xuất khẩu tôm dừng lại ở mức 3 tỷ USD đã là thành công. Con số này thấp hơn so với kế hoạch mà ngành thủy sản đặt ra cho mặt hàng tôm xuất khẩu trong năm nay là trên 4,3 tỷ USD.

Bên cạnh đó, về phía các doanh nghiệp, hiện cũng đang nỗ lực mạnh sản xuất, xuất khẩu vào thị trường Trung Quốc. Đồng thời, mở rộng thêm thị trường như Mỹ, Australia, Hàn Quốc, Nhật Bản… Tuy nhiên, để gia tăng xuất khẩu trong những tháng cuối năm, các doanh nghiệp cũng kiến nghị cần sự hỗ trợ nguồn vốn vay ưu đãi để mở rộng, nâng cấp máy móc trang thiết bị, phục vụ nhu cầu xuất khẩu vào các thị trường khó tính.

Ngành nông, lâm, thủy sản quyết giữ mục tiêu xuất khẩu khoảng 53 - 54 tỷ USD

Theo số liệu trên báo Công Lý, trong 9 tháng năm 2023, kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản ước đạt 38,48 tỷ USD, giảm 5,1% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, nhóm thuỷ sản 6,64 tỷ USD, giảm 21,7%; lâm sản 10,44 tỷ USD, giảm 20,6%. Riêng nhóm nông sản và chăn nuôi có giá trị tăng cao so với cùng kỳ năm trước.

Cụ thể, nông sản đạt 19,54 tỷ USD, tăng 16,7% và xuất khẩu sản phẩm chăn nuôi ước đạt 369 triệu USD, tăng 26,4%.

Đối với chăn nuôi, nhờ dịch bệnh trên gia súc, gia cầm cơ bản được kiểm soát nên chăn nuôi gia súc, gia cầm phát triển tốt. Tổng đàn vật nuôi và sản lượng thịt đều tăng: Sản lượng thịt hơi trâu hơi xuất chuồng đạt 90,6 nghìn tấn, tăng 0,1%; thịt bò hơi xuất chuồng đạt 373,4 nghìn tấn, tăng 2,4%; sữa bò tươi đạt 892,5 triệu lít, tăng 3,4%; đàn lợn tăng 4,2%, sản lượng thịt lợn hơi ước đạt 3.632,9 nghìn tấn, tăng 6,8%; đàn gia cầm, tăng 3,5%; sản lượng thịt ước đạt 1.737,2 nghìn tấn, tăng 6,0%; trứng ước đạt 14,2 tỷ quả, tăng 5,6%.

Đối với lĩnh vực thủy sản, thị trường xuất khẩu thủy sản quý 3 bắt đầu có sự khởi sắc, tạo động lực cho người nuôi thả nuôi mới; khai thác biển cơ bản giữ ổn định do thời tiết thuận lợi. Sản lượng thu hoạch thủy sản tháng 9/2023 đạt 857,7 nghìn tấn, tăng 2,8% so với cùng kỳ năm trước; lũy kế 9 tháng đạt 6.796,7 nghìn tấn, tăng 2,1% so với cùng kỳ năm ngoái.

Đối với quản lý chất lượng, an toàn thực phẩm: tỉ lệ mẫu thực phẩm nông lâm thủy sản được giám sát đạt yêu cầu 97,8%, tăng 0,2% so cùng kỳ năm trước. Tỉ lệ cơ sở sản xuất kinh doanh được chứng nhận đủ điều kiện bảo đảm an toàn thực phẩm đạt 99,3%, giảm 0,2%; tỉ lệ cơ sở sản xuất kinh doanh nông lâm thủy sản ký cam kết tuân thủ quy định an toàn thực phẩm đạt 89%, tăng 14%.

Năm 2023, ngành NN-PTNT phấn đấu tốc độ tăng trưởng GDP toàn ngành 3,0 - 3,5%; trong đó, tổng kim ngạch xuất khẩu nông lâm thuỷ sản khoảng 53 - 54 tỷ USD.