Đánh thức Bluechip

Tìm lại giá trị thực của cổ phiếu blueChip sau sự lấn lướt của cổ phiếu đầu cơ.

Thực trạng thị trường chứng khoán Việt Nam trong thời gian gần đây chứng kiến nhiều cổ phiếu tăng giá 8-10 lần chỉ trong vài tháng ngắn ngủi, đáng chú ý, đây đều là những cổ phiếu có mức vốn hóa nhỏ và thu hút được rất đông nhóm nhà đầu tư mới.

Cuộc đua đầu cơ

Theo số liệu của Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam (VSD), nhà đầu tư cá nhân mở mới hơn 1,5 triệu tài khoản chứng khoán trong năm 2021, gấp 7 lần so với trung bình các năm trước. Với mức mua ròng lên đến hơn 4 tỉ USD trong năm qua, làn sóng nhà đầu tư F0 tiếp tục giúp thị trường chứng khoán Việt Nam lập những kỷ lục mới.

Mặc dù chiếm 90% giao dịch toàn thị trường, theo quan sát gần đây, nhà đầu tư cá nhân với kinh nghiệm ít ỏi đang bị hút vào những cuộc chơi đầu cơ ngắn ngủi, những vòng xoáy và cạm bẫy không hồi kết. Câu chuyện “Cô giáo đầu tư” đang gây bão truyền thông là minh chứng cụ thể. Theo thông tin lan truyền trên mạng xã hội, cô giáo sắp về hưu này đã “bay sạch” tiền hưu trí, nhiều đêm phải mất ngủ do tham gia vào các đội nhóm chat, đua lệnh với các cổ phiếu đầu cơ “nóng”.

Thậm chí, trong thời điểm tháng 10, tháng 11/2021, thị trường đã xuất hiện một hiện tượng khá kỳ lạ, khi công ty càng báo cáo lỗ thì giá cổ phiếu lại càng tăng. Xu hướng tưởng chừng kỳ lạ này lại lan rộng và thu hút nhiều nhà đầu tư mới tham gia, với kỳ vọng sẽ bán được giá cao hơn cho người đến sau.

Đây không phải là hiện tượng quá bất ngờ, vì từng xuất hiện trước đây ở một số thị trường nước ngoài. Trong bối cảnh tiền rẻ hơn bao giờ hết, làn sóng Meme Stock nổi lên như một xu hướng ở Mỹ, khi các cổ phiếu không có kết quả kinh doanh tốt, nhưng được nhóm nhà đầu tư cá nhân tạo sóng, thậm chí sẵn sàng đối đầu với lệnh bán khống từ các quỹ đầu cơ lớn trên thế giới. Như câu chuyện của cổ phiếu GameStop, với sức mua mạnh từ nhóm nhà đầu tư cá nhân, cổ phiếu này đã tăng đến 28 lần chỉ trong vòng một tháng và sau đó nhanh chóng lao dốc đến 90% giá trị.

Nhìn lại Việt Nam, ông Lê Chí Phúc, Tổng Giám đốc Công ty SGI Capital, cho rằng: “Những cổ phiếu tăng từ vài ngàn đồng lên 25.000-30.000 đồng rất nhiều, có những cổ phiếu tăng 7-10 lần trong 3-4 tháng cuối năm. Không doanh nghiệp nào có sự tăng trưởng đột phá trong một thời gian ngắn như vậy nên sự tăng giá đó cũng bao gồm rất nhiều phần đầu cơ”. “Những rủi ro của cổ phiếu đầu cơ đó trong môi trường chính sách tiền tệ được thắt chặt hơn cũng sẽ rủi ro hơn”, ông Phúc nói thêm.

Bluechip “ngủ quên”

Trái ngược với nhóm cổ phiếu vốn hóa nhỏ và có tính đầu cơ, nhóm cổ phiếu bluechip lại có hiệu suất khá thất vọng, mặc dù đều là các công ty lớn, hiệu quả kinh doanh ổn định, nhưng giá cổ phiếu lại không thu hút được dòng tiền của nhà đầu tư cá nhân.

Cụ thể, ở nhóm cổ phiếu Vingroup, ngoại trừ VHM (Vinhomes) có mức sinh lợi dương, 2 cổ phiếu còn lại là VRE (Vincom Retail) và VIC (Tập đoàn Vingroup) đều ghi nhận mức lợi suất âm trong năm 2021, thậm chí sức tăng giá cổ phiếu VHM cũng chỉ đạt mức dưới trung bình thị trường.

Cùng chung hoàn cảnh, trong một năm mà thị trường chứng khoán thăng hoa, 2 doanh nghiệp lớn ngành tiêu dùng là Vinamilk (VNM) và Sabeco (SAB) lại gây bất ngờ khi có mức giảm 17,5% và 21,9% về giá cổ phiếu.

Nhóm ngành bị các cổ phiếu có tính đầu cơ hút tiền mạnh nhất có lẽ là nhóm ngân hàng. Sau khi tăng trưởng mạnh mẽ trong 6 tháng đầu năm, 6 tháng cuối năm lại là khoảng thời chán chường cho cổ đông ngân hàng, khi giá cổ phiếu của hầu hết các ngân hàng đều đi ngang, thậm chí có trường hợp giảm mạnh từ đỉnh, mặc cho các báo cáo lợi nhuận tích cực vẫn được công bố.

Tuy vậy, thời gian gần đây xuất hiện dấu hiệu “xì bong bóng” ở nhóm cổ phiếu đầu cơ. Nhiều cổ phiếu sau khi tăng nóng đã có những phiên giảm sàn la liệt, thậm chí cạn kiệt thanh khoản, trắng bên mua. Khi bữa tiệc đầu cơ bắt đầu tàn, nhà đầu tư cá nhân sẽ hiểu rằng kiếm lợi trên thị trường chứng khoán là không hề dễ dàng, khẩu vị rủi ro của giới đầu tư cũng sẽ nghiêng về phía cẩn trọng hơn.

Chia sẻ trên trang Facebook cá nhân, ông Nguyễn Duy Hưng, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Công ty Chứng khoán SSI, cũng đưa ra lời khuyên cho nhà đầu tư: ”Mọi người nên dành phần lớn danh mục của mình theo trường phái đầu tư giá trị. Mua bán theo hô hào của các hội nhóm đang rủi ro rất cao”.

Xu hướng đầu tư dài hạn vào các doanh nghiệp minh bạch, kinh doanh tốt do đó có lẽ sẽ trở lại. Nhóm cổ phiếu bluechip với đặc điểm là các công ty chất lượng cao, dù bị thị trường bỏ quên trong suốt thời gian qua, vẫn tiếp tục tạo ra giá trị cho doanh nghiệp và cổ đông. Khoảng trống này có lẽ sớm được cân bằng lại, khi nhóm cổ phiếu đầu cơ rơi rụng và dòng tiền được luân chuyển về nhóm bluechip.

Nhìn về dài hạn, khi tham gia thị trường, nhà đầu tư nên trang bị kiến thức và kinh nghiệm cần thiết, tránh nghe theo những lời hô hào và chào gọi hấp dẫn miễn phí.

Trò chơi “Giành ghế khi nhạc tắt” vẫn luôn đắt đỏ, vậy nhà đầu tư sẽ còn lại gì khi những nốt nhạc cuối cùng tan biến?