Cuộc khủng hoảng biển đỏ - Tác động tiêu cực cho DN xuất khẩu Việt Nam

Một số hãng tàu lớn đã tạm dừng hoạt động vận chuyển qua Biển Đỏ do các cuộc tấn công của Houthi vào đầu năm. Các cuộc tấn công liên tục của phiến quân Houthi vào tàu thuyền di chuyển qua Biển Đỏ đã làm gia tăng lo ngại về rủi ro gián đoạn của hoạt động thương mại toàn cầu.

Do quãng đường di chuyển của các tuyến mới dài hơn, thời gian vận chuyển hàng hóa giữa Việt Nam với Mỹ (bờ Đông) & EU sẽ tăng lên lần lượt khoảng 7-10 ngày. Chi phí vận chuyển cũng tăng lên phụ thuộc từng loại tàu.

Các công ty có tỷ trọng xuất - nhập khẩu lớn với EU và Mỹ sẽ chịu ảnh hưởng:

Đối với ngành Công nghiệp, tác động tiêu cực đến các doanh nghiệp xuất khẩu bao gồm thép (HPG, HSG và NKG), gỗ/đá (PTB) và săm lốp (DRC) do: (1) chi phí vận chuyển tăng lên đối với các đơn hàng ký theo hợp đồng giá CIF đặt trước 1-2 tháng, (2) nhu cầu/đơn đặt hàng mới có nguy cơ giảm do giá hàng hóa tăng lên (cả thành phẩm và nguyên liệu đầu vào) và (3) thời gian giao hàng kéo dài hơn. Đối với DHC, chi phí đầu vào tăng lên (do chi phí vận chuyển tăng lên) dự kiến sẽ được chuyển toàn bộ vào giá bán nên tác động đối với DHC là không lớn.

Đối với các công ty cảng biển (GMD/VSC), tác động là rất nhẹ trong ngắn hạn do tất cả khách hàng của GMD đã chuyển hướng và không tác động nhiều đến sản lượng hàng hóa của ngành cảng biển vào thời điểm hiện tại. Nếu tình trạng này kéo dài, tác động tiêu cực sẽ tăng lên do chi phí vận tải đường biển cao sẽ làm giảm nhu cầu hàng hóa toàn cầu.Đối với hàng hóa hàng không (SCS), tác động ngắn hạn dự kiến sẽ chưa xuất hiện nhưng ngành này có thể sẽ hưởng lợi nếu giá cước vận tải đường biển duy trì ở mức cao trong thời gian dài vì vận tải hàng không sẽ là giải pháp thay thế giúp giảm thời gian giao hàng so với vận tải đường biển.

Giải pháp của 1 số doanh nghiệp:

Đối với các đơn hàng mới (tính từ thời điểm giao hàng vào tháng 2/2024), những doanh nghiệp này đang đàm phán tăng giá bán với khách hàng để bù đắp một phần chi phí vận chuyển tăng lên. Điều này cũng gây ra những khó khăn do giá bán tăng lên có thể tác động tiêu cực tới sản lượng và nhu cầu thời gian tới. Tuy nhiên, nếu không tăng giá bán, lợi nhuận của những công ty này sẽ sụt giảm mạnh.

Ngoài ra, những công ty này cũng đang đàm phán với các hãng tàu để giảm chi phí vận chuyển xuống tối đa có thể.

Nỗ lực chuyển sang ký hợp đồng giá FOB thay vì hợp đồng giá CIF để giảm thiểu rủi ro chi phí vận chuyển tiếp tục tăng cao trong tương lai.

Vận tải hàng không có thể hưởng lợi nếu ảnh hưởng tiếp tục kéo dài:

Đối tượng hưởng lợi tiềm năng nếu giá cước vận tải đường biển duy trì ở mức cao hiện tại trong thời gian dài sẽ là các doanh nghiệp hàng hóa hàng không nhờ vận chuyển bằng đường hàng không sẽ là phương án thay thế để giảm thời gian vận chuyển. Điều này sẽ làm doanh thu và nhu cầu của các công ty hàng hóa hàng không tăng lên, bao gồm SCS.

Kết luận:

Sự kiện này sẽ tác động tiêu cực tới hoạt động thương mại của Việt Nam tới Mỹ và EU. Nếu tình trạng gián đoạn sớm được xử lý thì tác động đối với các doanh nghiệp xuất nhập khẩu Việt Nam sẽ trong tầm kiểm soát.

* Nguồn: Tham khảo chứng khoán HSC.