Cổ phiếu DXS và thương vụ IPO 'ác cảm'

Thay vì là một công cụ tốt để huy động vốn, mang lại lợi ích cho cả doanh nghiệp lẫn nhà đầu tư, đợt IPO lại trở thành cơ hội chốt lời của lãnh đạo doanh nghiệp và cổ đông lớn.

Hôm nay, Công ty Dịch vụ bất động sản Đất Xanh (Đất Xanh Services –DXS) chính thức giao dịch cổ phiếu trên Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) sau nhiều lần dời lịch. Kết thúc phiên giao dịch đầu tiên cổ phiếu DXS đã giảm gần 10%, từ mức giá tham chiếu 32.000 đồng xuống còn 29.000 đồng/cổ phiếu.

Với mức giá này, những nhà đầu tư đã mua cổ phiếu DXS với mức giá 32.000 đồng trong đợt IPO diễn ra cách đây 2 tháng, đều bị lỗ trên tài khoản chứng khoán. Trên thực tế, việc đầu tư thắng thua trên thị trường là điều bình thường và không đáng quan tâm nếu nó không đi kèm với nhiều lời “hứa hẹn” từ lãnh đạo công ty như DXS.

Trước khi IPO, Dat Xanh Services đã tổ chức buổi Roadshow để quảng bá rầm rộ về vị thế trong lĩnh vực môi giới bất động sản. Tại đây, lãnh đạo công ty khẳng định thương vụ niêm yết DXS sẽ là "bom tấn" với mức giá chào sàn dự kiến là 4x.000 đồng/cổ phiếu (trên 40.000 đồng), cao hơn đáng kể so với giá IPO là 32.000 đồng/cổ phiếu. Với mức giá này, nhà đầu tư rất tự tin nếu chẳng may cổ phiếu có giảm sàn ngay trong phiên đầu tiên thì cùng lắm là hóa vốn chứ không thể thua lỗ.

Những thông tin tích cực giúp đợt IPO của Dat Xanh Services thành công vang dội. Toàn bộ hơn 70 triệu cổ phiếu, tương đương 20% vốn điều lệ công ty nhanh chóng bán hết. Một đợt IPO có giá trị chào bán lớn nhất trong vòng 3 năm trở lại đây trên thị trường chứng khoán Việt Nam cho thấy sức hút từ DXS là rất lớn, một phần cũng nhờ vào mức lợi nhuận đầy hứa hẹn mà ban lãnh đạo công ty đưa ra.

Tuy nhiên, ngay sau khi hoàn tất việc IPO cổ phiếu, liên tiếp những thông tin tiêu cực hoặc không có lợi cho nhà đầu tư xuất hiện. Đầu tiên là việc cổ phiếu DXS nhiều lần phải dời ngày lên sàn.

Theo kế hoạch dự kiến, DXS sẽ bắt đầu giao dịch trên HOSE từ cuối tháng 5. Tuy nhiên, mãi tới giữa tháng 7, cổ phiếu này mới chính thức lên sàn HNX thay vì HOSE như tính toán ban đầu.

Nói về nguyên nhân chậm niêm yết so với kế hoạch và việc giao dịch trên HNX thay vì HOSE, công ty cho biết vì lý do dịch bênh phức tạp khiến thủ tục tại một số đơn vị liên quan bị kéo dài. Ngoài ra, do hệ thống giao dịch HOSE đã xuất hiện tình trạng quá tải, DXS sẽ được tạm giao dịch trên sàn HNX cho đến khi hệ thống giao dịch trên sàn HOSE ổn định hơn.

Trong khi bị “chôn vốn” lâu hơn dự kiến, những nhà đầu tư nắm giữ cổ phiếu DXS còn nhận được tin “sét đánh” khi công ty thông báo giá niêm yết giao dịch trong ngày đầu tiên sẽ chỉ là 32.000 đồng/cổ phiếu – tương đương mức giá IPO. Dat Xanh Services sau đó thậm chí còn công bố một văn bản “đổ lỗi” cho HOSE và mong nhà đầu tư thông cảm.

Không còn kỳ vọng có lời ngay khi lên sàn, nhà đầu tư càng thêm hoang mang khi bản cáo bạch công bố thông tin trước ngày lên sàn của DXS cho thấy ông Lương Trí Thìn – Chủ tịch công ty đã bán sạch cả chục triệu cổ phiếu DXS do mình nắm giữ. Cùng với ông Lương Trí Thìn, 4 thành viên HĐQT khác của Dat Xanh Services đều không sở hữu cổ phiếu nào.

Sau hàng loạt thông tin tiêu cực, ban lãnh đạo DXS vẫn tự tin khẳng định giá chào sàn 32.000 đồng/cổ phiếu chưa thực sự phản ánh hết được giá trị nội tại cũng như triển vọng doanh nghiệp trong tương lai. Công ty Chứng khoán Bản Việt - công ty tư vấn và một trong những nhà phân phối cổ phiếu DXS tiếp tục đưa ra giá mục tiêu lên tới 44.300 đồng/cổ phiếu, với hàng loạt những kỳ vọng trong tương lai.

Bất chấp những động thái đó, nhà đầu tư dường như đã mất niềm tin vào ban lãnh đạo công ty khi trong phiên giao dịch đầu tiên, cổ phiếu DXS bị bán rất mạnh, giá cổ phiếu giảm 10%, xuống còn 29.000 đồng/cổ phiếu dù VN-Index có phiên phục hồi mạnh mẽ.

Không chỉ chủ tịch bán toàn bộ cổ phiếu, đợt IPO trở thành cơ hội để cổ đông lớn DXS là Tập đoàn Đất Xanh thoái vốn. Dat Xanh Services được thành lập năm 2011 với mức vốn điều lệ đăng ký là 54 tỷ đồng, sau mười năm hoạt động và 5 lần tăng vốn, vốn điều lệ hiện tại của đã hơn 3.224 tỷ đồng. Quy mô vốn của công ty được tăng chủ yếu trong năm 2019 thông qua việc phát hành theo mệnh giá cho cổ đông hiện hữu, chủ yếu là Tập đoàn Đất Xanh nắm giữ.

Trong đợt IPO, Tập đoàn Đất Xanh đã bán ra hàng chục triệu cổ phiếu để giảm tỷ lệ sở hữu từ 84,2% xuống còn 56,28%. Thậm chí, để đảm bảo cho hoạt động “chốt lời”, việc chào bán cổ phiếu DXS có nguyên tắc ưu tiên. Số cổ phiếu thuộc sở hữu của cổ đông hiện hữu (Tập đoàn Đất Xanh) sẽ được ưu tiên phân phối trước.

Có thể các quy định hiện tại chưa theo kịp sự phát triển của thị trường chứng khoán, nhưng rõ ràng những đợt IPO như trường hợp DXS đang khiến nhà đầu tư có “ác cảm” với hình thức này. Thay vì là một công cụ tốt để huy động vốn, mang lại lợi ích cho cả doanh nghiệp lẫn nhà đầu tư, đợt IPO lại trở thành nơi lãnh đạo doanh nghiệp có thể thoải mái đưa ra những cam kết bằng lời về giá cổ phiếu, đồng thời tranh thủ để các cổ đông lớn thoái vốn.