Bàn tròn chứng khoán: Tìm vận may với chứng quyền và phái sinh

Diễn biến dịch Covid-19 càng trở nên phức tạp và nhà đầu tư lo ngại hơn khi cuối tuần qua, Việt Nam đã xác nhận thêm ca dương tính với virus này. Điều này khiến thị trường được dự báo trong tuần tới sẽ có nhứng biến động khó lường. Trong bối cảnh thị trường cơ sở đang loay hoay giữa việc dò hay thoát đáy, liệu có tìm được vận may với chứng quyền hay phái sinh không? Cùng Báo Đầu tư chứng khoán tìm câu trả lời từ một số chuyên gia chứng khoán trong chuyên mục Bàn tròn tuần này.

Diễn biến đỡ tiêu cực trong phiên chiều cuối tuần 6/3 đã giúp chỉ số VN-Index chỉ giảm nhẹ 1,87 điểm (-0,21%) và nếu tính trong cả tuần từ 2/3-6/3 thì VN-Index đã hồi phục được 9,25 điểm (+1%) sau ba tuần giảm điểm liên tiếp. Tuần giao dịch tới sẽ theo kịch bản nào, theo cảm quan của các ông/bà?

Ông Nguyễn Trung Du, Giám đốc Dịch vụ đầu tư, CTCK VNDIRECT

Nhìn chung, diễn biến của thị trường trong tuần qua theo góc nhìn của tôi là tích cực khi vẫn cân bằng và hồi phục nhẹ trong bối cảnh thị trường chứng khoán quốc tế có nhiều phiên giảm sâu.

Ở góc độ kỹ thuật, thị trường vẫn nhận được hỗ trợ tâm lý đáng kể khi không để vỡ vùng hỗ trợ quanh 880 điểm. Áp lực bán từ khối nhà đầu tư ngoại giảm bớt trong hai phiên giao dịch cuối tuần khi đồng USD nhanh chóng yếu đi trong hai tuần qua cũng tạo ra một số kỳ vọng về sự hồi phục trong tuần tới.

Tuy nhiên, những diễn biến từ thị trường chứng khoán quốc tế vẫn rất tiêu cực với đà giảm mạnh đồng loạt của các thị trường châu Âu trong phiên cuối tuần 6/3 khi tình trạng dịch Covid-19 lây lan nhanh chóng ở khu vực này.

Hơn nữa, diễn biến mới về dịch tại Việt Nam trong thời điểm cuối tuần sau ca nhiễm mới tại Hà nội cũng tạo ra tâm lý tiêu cực khó lường cho thị trường trong tuần tới. Do đó, rất khó để kỳ vọng về sự hồi phục mạnh mẽ nào diễn ra lúc này và thị trường chỉ cần không giảm sâu để đi ngang trong biên độ hẹp với sự phân hóa được duy trì đã là kịch bản tích cực nhất lúc này

Ông Nguyễn Anh Khoa, Trưởng phòng Phân tích và Tư vấn đầu tư CTCK Agriseco

Tuần vừa qua, thị trường hồi phục sau giai đoạn giảm sâu. Đơn thuần diễn biến này chưa thế chứng minh là chỉ số tạo đáy hay là nhịp hồi phục kỹ thuật, do vậy xu hướng tiếp theo vẫn cần theo dõi thêm trong tuần tiếp theo, đặc biệt là bước đi của dòng tiền.

Tuy nhiên, trong bối cảnh các thông tin khách quan về tình hình dịch Covid-19 thì tôi nghiêng về kịch bản tiếp tục giảm điểm tìm về các ngưỡng hỗ trợ phía dưới, khi mà tác động của dịch lên nền kinh tế ngày càng trực diện.

Ông Phan Dũng Khánh, Giám đốc Tư vấn Đầu tư CTCK Maybank Kim Eng

Theo tôi, chúng ta cần đánh giá một xu hướng dài hạn xuống ngắn hạn mới có cái nhìn đầy đủ. TTCK Việt Nam là đang trong 1 xu hướng giảm giá dài hạn từ 2018 đến nay rõ ràng là chưa hề kết thúc. Việc phục hồi một vài phiên không nhiều ý nghĩa, thậm chí có thể nguy hiểm nếu không được đánh giá đầy đủ nảy sinh tâm lý chủ quan có thể dẫn đến những quyết định đầu tư sai sẽ gây thiệt hại đáng kể.

Ông Phan Dũng Khánh

Đặc biệt hơn, dòng tiền vẫn đang ở ngoài thị trường, nhà đầu tư nước ngoài bán ròng liên tiếp chưa có hồi kết và chỉ số chứng khoán liên tục phá thủng các ngưỡng hỗ trợ cho thấy những phiên phục hồi mang tính kỹ thuật nhiều hơn là thay đổi xu hướng giảm giá hiện nay.

Vì vậy, nếu thị trường có phục hồi tiếp thêm một tuần nữa thì đó cũng là cơ hội tốt cho những nhà đầu tư còn bị kẹp hàng đặc biệt là các cổ phiếu bluechip vốn có margin lớn, giảm giá mạnh thời gian qua có sự phục hồi để nhà đầu tư bán ra nắm giữ lại tiền mặt. Thị trường hiện nay ủng hộ nhóm cổ phiếu penny và TTCK phái sinh nhiều hơn là cổ phiếu bluechip trên TTCK cơ sở.

Ông Nguyễn Hữu Bình, chuyên gia chứng khoán

Thị trường đang có tiến triển khá tích cực và dường như những thông tin tiêu cực về Covid-19 trên toàn cầu đã được phản ánh. Tuy nhiên, việc thêm những bệnh nhân mới xuất hiện cuối tuần có thể khiến cho thị trường đi theo kịch bản xấu hơn.

Từ những hành động của nhiều người 2 ngày cuối tuần cho thấy sự hoảng loạn đang lan theo. Vì thế, tôi cho rằng tâm lý nhà đầu tư đang bị ảnh hưởng lớn và chỉ có thể dịu đi khi những số liệu từ vụ này công bố tích cực hơn.

Theo số liệu của Bloomberg, với mức điểm số đó của VN-Index, P/E ở mức khoảng 13,89 lần, tương đương với thời điểm VN-Index ở mức 600 điểm hồi đầu năm 2016. Mức định giá này đang được coi là thấp đối với tiềm năng của TTCK Việt Nam. Trong khi khá nhiều buechips đã giảm mạnh so với thời điểm cuối năm 2019, ngược lại nhiều mã đầu cơ lại ghi nhận tăng mạnh khi so sánh cùng thời điểm. Vì sao lại có hiện tượng này? Và việc hay đua theo cổ phiếu thị trường ở thời điểm này có phù hợp?

Ông Nguyễn Trung Du, Giám đốc Dịch vụ đầu tư, CTCK VNDIRECT

Nhìn một cách tương đối rõ ràng thị trường đang rẻ hơn sau một tháng giảm điểm vừa qua, đưa thị trường Việt Nam từ mức P/E hơn 16 lần hồi đầu năm về mức hơn 13 lần.

Tuy nhiên, định giá một thị trường hay cổ phiếu ở mức P/E cao hay thấp còn phụ thuộc vào tốc độ tăng trưởng. Khi đang ở đầu chu kỳ tăng trưởng mạnh thì mức P/E cao vẫn hấp dẫn nhưng nếu lo ngại mức độ tăng trưởng sụt giảm thì mức P/E thấp cũng chưa hẳn là rẻ.

Ngoài ra, đóng góp chủ yếu tạo ra mức P/E thấp đến từ kết quả ấn tượng trong năm qua của nhóm ngành ngân hàng và bất động sản vốn là các ngành mang tính chu kỳ và được định giá theo các nguyên tắc khác như P/B hay RNAV. Do đó, P/E cũng chỉ là một yếu tố để xem xét mức độ đắt, rẻ của thị trường và trong bối cảnh các thị trường quốc tế cùng giảm thì mức P/E trên các thi trường khác cũng thấp đi tương ứng.

Hiện tượng nhóm cổ phiếu đầu cơ tăng ngược trong các giai đoạn thị trường chung diễn biến tiêu cực đã xảy ra nhiều lần trong những năm qua bởi khi thị trường không có nhiều cơ hội ở các cổ phiếu vốn hóa lớn và tầm trung thì các cổ phiếu đầu cơ nhỏ dễ thu hút được dòng tiền đầu cơ hơn. Đây vẫn là hiện tượng mà cá nhân tôi đánh giá là rủi ro bởi một thị trường tích cực thường bắt nguồn từ các cổ phiếu Bluechips, nơi thể hiện góc nhìn của dòng tiền tổ chức và mang tính đại diện cho xu hướng thị trường

Ông Nguyễn Anh Khoa, Trưởng phòng Phân tích và Tư vấn đầu tư CTCK Agriseco

Chỉ số P/E phản ánh kỳ vọng của nhà đầu tư vào tăng trưởng của các doanh nghiệp trên sàn. P/E về mức thấp nhất trong 3 năm qua nhưng chưa thể khẳng định là định giá thấp do bối cảnh nền kinh tế khác nhau khá xa.

Cụ thể hơn, nếu như giai đoạn 2017-2019 là thời điểm nền kinh tế tăng trưởng cao cùng kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp liên tục tăng trưởng tích cực nên mức P/E cao về số tuyệt đối nhưng hợp lý về trạng thái nền kinh tế.

Trong khi đó, với tình hình dịch bệnh hiện tại ảnh hưởng đến nền kinh tế còn chưa được định lượng rõ ràng, thì mức P/E này chưa đủ cơ sở để coi là định giá thấp. Những thời điểm rủi ro vĩ mô như hiện tại, dòng tiền thường trú ẩn ở các dòng cổ phiếu nhỏ là hiện tượng quen thuộc, phản ánh tâm lý yếu của thị trường chung.

Ông Phan Dũng Khánh, Giám đốc Tư vấn Đầu tư CTCK Maybank Kim Eng

Mức này được xem rẻ so với trước là chỉ ở một góc nhìn, vì doanh nghiệp rõ ràng đang kinh doanh khó khăn lại trong thời điểm nỗi lo dịch Corona lan rộng, các chỉ số đều điều chỉnh theo chứ không chỉ riêng P/E. Và P/E cũng chỉ là những dữ liệu quá khứ, không có tính dự báo tương lai như PEG chẳng hạn.

Nghĩa là tiềm năng của TTCK Việt Nam bị giảm theo, thì chưa hẳn thị trường đang được định giá thấp. Ngoài ra, cần phải xem các thị trường khác cũng đang bị giảm giá, như thế họ cũng trở thành tiềm năng và khi đó dòng tiền đầu tư quốc tế sẽ có nhiều sự lựa chọn hơn.

Còn việc penny tăng giá tốt hơn so với bluechip cũng là chuyện dễ hiểu và điều này đã xảy ra liên tục trong lịch sử 20 năm của chứng khoán Việt Nam.

Bởi vì khi thị trường xấu, dòng tiền sẽ phải rút chạy sang các kênh khác, nếu vẫn ở chứng khoán thì nhóm cổ phiếu này dễ được lựa chọn hơn do thị giá thấp và điều đặc biệt là hầu như không có margin nên với tâm lý "đánh nhanh rút gọn" thì đây là lựa chọn phù hợp.

Bên cạnh đó, nhóm cổ phiếu penny phù hợp lướt sóng, không cần đọc báo cáo tài chính làm gì cho mất thời gian vì nhà đầu tư không có ý định giữ lâu. Việc tham gia vào nhóm cổ phiếu này để đầu tư lướt sóng vẫn rất tốt nhưng chỉ phù hợp với các nhà đầu tư có tâm lý vững vàng, chịu đựng rủi ro tốt, quen với những cú sốc và có kinh nghiệm giao dịch nhóm này mới nên tham gia. Còn không, việc đứng ngoài quan sát để tìm cơ hội khác trên thị trường là không thiếu nhưng cần một chút kiên nhẫn.

Ông Nguyễn Hữu Bình, chuyên gia chứng khoán

Cổ phiếu đầu cơ tăng giảm phụ thuộc ớn vào tình hình thị trường tích cực hay tiêu cực. Như tôi phân tích ở trên, thị trường vẫn đang tiêu thụ những yếu tố tiêu cực nhất và le lói những tín hiệu tích cực. Vì thế, nhóm đầu cơ tăng giá do một vài nhóm đánh lên không có gì đáng nói. Tuy nhiên, ở nhưng cổ phiếu cơ bản lại khác.

Ông Nguyễn Hữu Bình

Giá những cổ phiếu này thực tế chịu tác động từ cả năm nay khi mà dịch Covid-19 còn chưa xuất hiện do những lo ngại về nhiều vấn đề. Từ đầu năm, nhóm cổ phiếu ngân hàng và một vài nhóm khác đã có tín hiệu tích cực nhưng do lo ngại sự lây lan từ Covid-19 nên nhà đầu tư nước ngoài bán ra quá mạnh tác động không nhỏ tới thị trường và tâm lý nhà đầu tư nội.

Sự tác động từ dịch Codid lần này đã đẩy rất rất nhiều cổ phiếu giảm mạnh về đáy của đáy. Theo cá nhân tôi, đây là cơ hội lớn cho nhà đầu tư có cái nhìn dài hạn và chắc chắn thành quả mang lại sẽ là vô cùng lớn cùng với thời gian. Hay lưu ý rằng trên thế giới rất nhiều nhà đầu tư gạo cội như Warrent Buffet hay Jim Rogers chỉ mong nhịp giảm này để mau vào khi mà nhiều năm nay họ không thể giải ngân.

Tuy nhiên, sự vụ này không đơn giản bởi sẽ có nhiều doanh nghiệp chịu tác động và có thể không thể phục hồi. Do đó, việc mua vào cần lưu ý những doanh nghiệp lớn, có tiềm lực tài chính và đang có thị phần lớn. Như vậy, họ có đủ tiềm lực để sống cùng dịch và khi dịch qua đi họ mới chính là những doanh nghiệp cơ hội bán hàng mạnh mẽ nhất và phát triển nhất.

Trong bối cảnh thị trường cơ sở vẫn đang loay hoay giữa việc “dò” hay “thoát” đáy, ông bà đánh giá như thế nào trong việc “tìm vận may” với chứng quyền hay phái sinh ở thời điểm này?

Ông Nguyễn Trung Du, Giám đốc Dịch vụ đầu tư, CTCK VNDIRECT

Hoạt động giao dịch đối với thị trường phái sinh và chứng quyền phù hợp với các nhà đầu tư chuyên nghiệp và chấp nhận rủi ro rất cao. Tỷ lệ nhà đầu tư chiến thắng trên thị trường này ở mức thấp đặc biệt là thị trường phái sinh.

Ông Nguyễn Trung Du

Mặc dù, với thị trường chứng quyền thì góc nhìn khả quan hơn nhờ khả năng giới hạn rủi ro và đây là một hình thức gián tiếp nắm giữ cổ phiếu. Tuy nhiên, trong giai đoạn biến động quá rủi ro như hiện tại nhà đầu tư nên đặt mục tiêu giữ tài sản hơn là cố gắng kiếm lợi nhuận trên các kênh khác không phải sở trường của mình trong lúc này.

Khi giữ được tài sản qua những giai đoạn khó khăn, nhà đầu tư sẽ có nhiều cơ hội đón nhận các làn sóng hồi phục trên thị trường cơ sở.

Ông Nguyễn Anh Khoa, Trưởng phòng Phân tích và Tư vấn đầu tư CTCK Agriseco

Vốn dĩ chứng quyền hay phái sinh cũng đều dựa phần lớn vào diễn biến của thị trường chung. Chứng quyền tại thị trường Việt Nam hiện tại chỉ có quyền mua, nên cũng hưởng lợi từ cổ phiếu cơ sở tăng giá.

Việc đánh giá xu hướng của chứng quyền gắn liền với triển vọng của cổ phiếu cơ sở nên tôi không cho rằng đây là “tìm vận may” hay là một lựa chọn để tách biệt với rủi ro của thị trường cơ sở.

Trong khi đó, thị trường phái sinh có hai chiều”long” và “short” nên có lẽ là lựa chọn tách biệt hơn, dù vậy rủi ro trong khi xu hướng chưa xác định vẫn ở mức cao và chỉ giành cho nhà đầu tư có kiến thức và kinh nghiệm giao dịch ngắn hạn.

Ông Phan Dũng Khánh, Giám đốc Tư vấn Đầu tư CTCK Maybank Kim Eng

Rõ ràng phái sinh hút dòng tiền và giao dịch sôi động đặc biệt ở những thời điểm thị trường cơ sở đi xuống, chứng quyền có đảm bảo sau giai đoạn đầu thì hiện nay trầm lắng hơn, tỷ lệ phát hành thành công ngay lúc đầu cũng thấp hơn.

Ngoài ra, phái sinh có thể kinh doanh được 2 chiều, chứng quyền CW cũng thế nhưng chiều xuống chưa được kích hoạt do đó kém hấp dẫn hơn. Vì thế, phái sinh vẫn là công cụ tốt hơn vừa để phòng ngừa rủi ro, vừa để kiếm lợi nhuận và cơ hội mở rộng thêm nhiều loại sản phẩm (phụ thuộc vào chính sách) nhiều hơn chứng quyền chỉ loanh quanh trên cổ phiếu mà số lượng lại có giới hạn.

Dòng tiền nhìn chung vẫn đang trở nên thận trọng hơn trong việc giải ngân. Ở thời điểm này, ông/bà chọn chiến lược đầu tư như thế nào?

Ông Nguyễn Trung Du, Giám đốc Dịch vụ đầu tư, CTCK VNDIRECT

Như trao đổi ở trên, cá nhân tôi ưu tiên chiến lược bảo vệ tài sản ở những giai đoạn biến động tiêu cực; rủi ro và không thể đo lường như hiện tại.

Chứng kiến nhiều đợt sụt giảm mạnh và những chu kỳ hồi phục trước đó cho chúng ta bài học về những sự "điên rồ" ngoài sức tưởng tượng do hiệu ứng tâm lý lo ngại quá đà. Do đó, khi giữ được tài sản và ở tâm lý bình tĩnh, nhà đầu tư sẽ có nhiều lợi thế hơn khi các giai đoạn khó khăn nhất qua đi và các cơ hội xuất hiện trở lại.

Ông Nguyễn Anh Khoa, Trưởng phòng Phân tích và Tư vấn đầu tư CTCK Agriseco

Ông Nguyễn Anh Khoa

Giao dịch ngắn hạn là rủi ro trong giai đoạn này, khi nhiều biến cố ngắn hạn không nằm trong tầm kiểm soát của nhà đầu tư cá nhân. Nhìn nhận ở góc độ cơ hội, đây lại có thể là thời điểm vàng để săn các cổ phiếu đã bị bán quá đà, vượt qua ảnh hưởng thực tế mà dịch bệnh phản ánh vào kết quả kinh doanh. Tất nhiên, chiến lược này cần định lượng đầy đủ và nên tham gia với tỷ trọng thấp.

Ông Phan Dũng Khánh, Giám đốc Tư vấn Đầu tư CTCK Maybank Kim Eng

Hạn chế tối đa việc mua cổ phiếu nhóm bluechip, nhóm ngân hàng vốn có sóng tăng dài nhất trong lịch sử khiến giá đang ở mức quá cao mà trong bối cảnh thị trường xấu sẽ dễ bị chốt lời.

Với những nhà đầu tư tâm lý tốt, nhiều trải nghiệm, chịu rủi ro tốt thì có thể tham gia cổ phiếu nhóm penny ngắn hạn và TTCK phái sinh. Còn nhà đầu tư trường phái an toàn có thể dùng phái sinh để phòng ngừa rủi ro cho cơ sở và giữ số lượng tiền mặt lớn để chuẩn bị cho cơ hội đầu tư sắp tới.

Ông Nguyễn Hữu Bình, chuyên gia chứng khoán

Nói chung là tùy chiến lược ngắn hay dài, thích Trading hay không? Giai đoạn như hiện nay chắc chắn còn khó lường và phản ứng của nhà đầu tư là không thể đoán định được.

Trong ngắn hạn vì thế phản ứng và diễn biến của giá và thị trường thường rất lớn và hấp dẫn với NĐT ưa Trading. Do đó, nếu như có khả năng này nhà đầu tư hãy quan sát từng cổ phiếu, hiểu và nắm được cách thức vận động của giá thì có thể Trading. Nếu như chiến lược hợp lý hơn là mua vào cổ phiếu theo hướng đầu tư dài hạn và Trading với chính cổ phiếu đo.