'Vỡ mộng' với cổ phiếu thuỷ sản: Vì đâu nên nỗi?

Lợi nhuận của nhiều doanh nghiệp thuỷ sản lao dốc trong quý III/2023 khiến giới đầu tư "vỡ mộng". Cổ phiếu thuỷ sản không có nền tảng vững vàng về lợi nhuận, đã rớt thảm trong nhịp giảm mạnh của thị trường chung.

Theo số liệu từ Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), tôm và cá tra là 2 mặt hàng ghi nhận sự hồi phục rõ rệt về kim ngạch xuất khẩu. Cụ thể, doanh số xuất khẩu tôm 9 tháng năm nay giảm 24,8% so với cùng kỳ năm ngoái, tuy nhiên, doanh số xuất khẩu tháng 9 đã tăng trưởng dương (tăng 0,7%). Trong khi đó, doanh số xuất khẩu cá tra 9 tháng năm nay giảm 30,7% nhưng riêng tháng 9 đã tăng 8,9%. Tính chung cả ngành thủy sản, doanh số xuất khẩu 9 tháng giảm 22% nhưng riêng tháng 9 chỉ giảm 0,1%, gần như không đáng kể.

Một số tín hiệu khả quan của ngành thuỷ sản nói chung trong vài tháng gần đây đã khiến không ít nhà đầu tư đặt niềm tin vào cổ phiếu thuỷ sản (doanh nghiệp thuỷ sản niêm yết trên sàn chủ yếu kinh doanh mặt hàng cá tra, tôm), phần vì tin rằng số liệu tích cực thì kết quả kinh doanh quý III/2023 nếu không khả quan thì cũng không tệ, phần vì tin vào triển vọng tương lai của ngành.

Trên thực tế, trong quý III/2023, giá cổ phiếu IDI của Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển Đa Quốc Gia I.D.I, giá cổ phiếu CMX của Công ty Cổ phần Camimex Group, giá cổ phiếu ANV của Công ty Cổ phần Nam Việt đều ghi nhận mức tăng khá tương đồng với mức tăng của chỉ số VN-Index. Cụ thể, thị giá IDI tăng 4,7% trong quý vừa qua, CMX tăng 6,3% còn ANV tăng 0,4% trong khi VN-Index tăng 3%.

Tuy nhiên, sang đến quý IV/2023, tính từ đầu quý đến hết ngày 30/10, thị giá IDI đã giảm tới 24,5%, CMX giảm 23,6% và ANV giảm 26,7% trong khi VN-Index chỉ giảm 9,7%. Đây cũng là giai đoạn các doanh nghiệp niêm yết nói chung và doanh nghiệp thuỷ sản nói riêng công bố báo cáo tài chính quý III/2023. Và điều khiến các nhà đầu tư "vỡ mộng" với các cổ phiếu thuỷ sản như IDI, CMX, ANV có lẽ phần nhiều đến từ kết quả kinh doanh kém khả quan.

Trong quý vừa qua, lợi nhuận sau thuế của IDI chỉ đạt 23 tỷ đồng, giảm tới 77% so với cùng kỳ năm 2022 và giảm 15% so với quý liền trước. Lý do đầu tiên dẫn đến điều này là doanh thu thuần giảm 11% so với cùng kỳ năm ngoái và giảm 4% so với quý liền trước. Thứ hai, tỷ suất lợi nhuận gộp giảm rất sâu, chỉ đạt 6% trong quý III/2023, trong khi quý III/2022 lên đến 11% và quý II/2023 ở mức 8%.

Thứ ba, gánh nặng chi phí lãi vay vẫn rất lớn. Lãi vay của doanh nghiệp này ở mức 83 tỷ đồng trong quý III/2023, bào mòn nặng nề lợi nhuận gộp (vốn chỉ ở mức 111 tỷ đồng). Mức lãi vay này cao hơn 43% so với cùng kỳ năm ngoái. Khoảng một nửa tài sản của IDI đang hình thành từ vốn vay.

Tình hình nhìn chung cũng tương tự với CMX và ANV. Trong quý III/2023, lợi nhuận sau thuế của CMX chỉ đạt 9 tỷ đồng, giảm 74% so với cùng kỳ năm ngoái và giảm 64% so với quý liền trước. Lý do là bởi doanh thu thuần giảm lần lượt 34% và 2%. Điểm cộng là tỷ suất lợi nhuận gộp vẫn giữ được ở mức trung bình.

Tệ hơn cả là trường hợp của ANV. Quý vừa qua, ANV báo lãi sau thuế chỉ vỏn vẹn 1 tỷ đồng. Mặc dù con số này vẫn cải thiện so với mức lỗ 51 tỷ đồng của quý trước nhưng thua rất xa mức lãi 120 tỷ đồng cùng kỳ năm ngoái. Nguyên nhân là do doanh thu thuần giảm 11% so với cùng kỳ và tỷ suất lợi nhuận gộp giảm rất sâu, từ 23% xuống chỉ còn 8%.

Trái ngược với IDI, CMX, ANV, lợi nhuận sau thuế của Công ty Cổ phần Thực phẩm Sao Ta (HoSE: FMC) trong quý III/2023 lại tăng 11% so với cùng kỳ năm ngoái và tăng 17% so với quý liền trước, đạt 89 tỷ đồng. Mức lợi nhuận khả quan phần nào đã giúp cho giá cổ phiếu FMC vững vàng trước sóng gió. Cụ thể, trong quý III/2023, thị giá FMC tăng 8,9% (cao hơn mức tăng 3% của VN-Index) và chỉ giảm 6% từ đầu quý IV/2023 đến hết ngày 30/10 (thấp hơn mức giảm 9,7% của VN-Index).