Vì sao khu đất vàng của Vinataba bị TP.HCM thu hồi?

Ngày 10/1, Văn phòng ĐKĐĐ TP.HCM có văn bản yêu cầu Vinataba khẩn trương bàn giao Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất khu đất số 152 Trần Phú.

Không bàn giao sẽ hủy GCNQSDĐ

Ngày 25/1, thông tin từ Văn phòng Đăng ký đất đai TP.HCM cho biết, vào ngày 10/1 vừa qua, cơ quan này đã có văn bản đề nghị Công ty TNHH Vina Alliance (Công ty Vina Alliance) và Công ty Thuốc lá Việt Nam, nay là Tổng công ty Thuốc lá Việt Nam - Công ty TNHH MTV (Vinataba) khẩn trương bàn giao bản chính Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) khu đất có diện tích 30.972,7m2 thuộc thửa số 38, tờ bản bản đồ số 10, tọa lạc tại 152 Trần Phú, phường 4, quận 5, TP.HCM (gọi tắt là cơ sở nhà đất 152 Trần Phú – PV). Đây là một trong những khu đất vàng tại khu vực quận 5 với 3 mặt tiền đường Trần Phú – Lê Hồng Phong – Trần Nhân Tông.

Văn bản nêu rõ, sau 10 ngày kể từ ngày phát hành văn bản này, Công ty Vina Alliance và Vinataba vẫn không bàn giao bản chính GCNQSDĐ thì Văn phòng Đăng ký đất đai TP.HCM sẽ trình Sở TN&MT có văn bản thu hồi và hủy GCNQSDĐ.

Trước đó, vào ngày 25/10/2023, UBND TP.HCM cũng đã ra quyết định thu hồi khu đất trên. Lý do thu hồi được TP.HCM đưa ra là vi phạm pháp luật khi chuyển nhượng khu đất nêu trên không xin phép Thủ tướng Chính phủ theo thông báo kết luận thanh tra số 966/KL-TTCP của Thanh tra Chính phủ nêu rõ. Kết luận này được Thanh tra Chính phủ thông báo công khai tại Thông báo số 1871/TB-TTCP ngày 20/10/2022, kết luận thanh tra việc chấp hành pháp luật trong quản lý, sử dụng vốn và tài sản, thoái vốn và tái cơ cấu tại Vinataba. Căn cứ thu hồi theo quy định tại điểm d khoản 1 Điều 64 Luật Đất đai năm 2013 về đất không được chuyển nhượng, tặng cho.

UBND TP.HCM yêu cầu Vina Alliance và Vinataba chấp hành bàn giao khu đất trên cho Trung tâm Phát triển quỹ đất tiếp nhận, quản lý theo quy định. Đồng thời, bàn giao bản chính GCNQSDĐ của khu đất cho Sở TN&MT TP.HCM quản lý theo quy định. Sau khi thu hồi, Sở TN&MT TP.HCM chỉ đạo Văn phòng Đăng ký đất đai cập nhật, chỉnh lý cơ sở dữ liệu đất đai, hồ sơ địa chính theo quy định. Phối hợp với các sở ngành, đơn vị liên quan tham mưu, đề xuất phương án sử dụng đất, trình UBND TP.HCM.

Điều đáng nói, trong thông báo kết luận thanh tra số 1871/TB-TTCP ngày 20/10/2022 của Thanh tra Chính phủ nêu rõ, Thanh tra Chính phủ đã kiến nghị Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp chủ trì, phối hợp Bộ Tài chính, UBND TP.HCM, Vinataba cùng các Bộ, ngành liên quan thu hồi cơ sở nhà đất 152 Trần Phú và xử lý các phát sinh trong quá trình. Trong quá trình thực hiện nếu phát hiện dấu hiệu tội phạm hoặc đến ngày 31/12/2023 chưa thực hiện được việc thu hồi thì chuyển cơ quan điều tra, Bộ Công an để điều tra, xử lý theo quy định của pháp luật.

Chuyển nhượng khu đất vàng sai quy định

Theo tài liệu PV có được, vào năm 2008, UBND TP.HCM cho phép Vinataba chuyển mục đích sử dụng khu đất nêu trên để xây dựng cao ốc văn phòng, trung tâm thương mại dịch vụ, khách sạn và căn hộ cao cấp. Khu đất sau đó được Sở TN&MT TP.HCM cấp GCNQSDĐ vào năm 2009 cho Vinataba, đăng ký biến động năm 2015 trên trang 4 Giấy chứng nhận góp vốn của Vinataba cho Vina Alliance.

Năm 2008, Vinataba và Công ty Thuốc lá Sài Gòn quyết định góp vốn cùng các đối tác là Công ty CP Thương mại và Đầu tư VI NA TA BA (thành viên của Vinataba), Công ty TNHH Đô Thành Việt và Công ty CP Xây dựng Thương mại Căn nhà Mơ ước (nay là Công ty CP DRH Holdings) để thực hiện dự án tại cơ sở nhà đất 152 Trần Phú.

Các thành viên này đã thành lập Công ty TNHH Vina Alliance, có vốn điều lệ 880 tỷ đồng, để thực hiện dự án trên. Tuy nhiên, cơ cấu cổ đông Vina Alliance bắt đầu có sự thay đổi khi các cổ đông sáng lập lần lượt thoái vốn khỏi dự án.

Qua nhiều lần thay đổi, đến năm 2017, một cổ đông nắm giữ 62% cổ phần của Công ty Vina Alliance đã chuyển nhượng lại số cổ phần này cho Công ty TNHH BĐS Trí Đức với giá trị hơn 44 triệu USD.

Sau đó, cả Vinataba và Công ty Thuốc lá Sài Gòn (thành viên của Vinataba) đồng thời chuyển nhượng số cổ phần tại Công ty Vina Alliance cho Công ty TNHH Sơn Đông. Tổng giá trị của 2 thương vụ chuyển nhượng này được ghi nhận là hơn 370 tỷ đồng.

Sau các thương vụ chuyển nhượng trên, Vinataba và Công ty Thuốc lá Sài Gòn hoàn toàn thoái vốn khỏi Công ty Vina Alliance. Trong khi đó, Công ty Sơn Đông đã nâng số cổ phần của mình lên mức 38% tại dự án này.

Đối với vụ việc này, thông báo kết luận thanh tra của Thanh tra Chính phủ nêu rõ đã chỉ ra một số tồn tại, hạn chế trong quản lý, sử dụng vốn, tài sản tại Vinataba. Trong đó có sai phạm trong việc thực góp vốn tại cơ sở nhà đất 152 Trần Phú.

Tại dự án này, thông báo kết luận thanh tra của Thanh tra Chính phủ nêu rõ xác định Vinataba đã không thực hiện đánh giá lại tài sản là không đúng quy định về quản lý tài sản doanh nghiệp Nhà nước; Làm trái chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ; Vi phạm pháp luật về chuyển nhượng tài sản doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ; Không thực hiện đấu giá quyền sử dụng đất, có nguy cơ thất thoát tiền của Nhà nước, của doanh nghiệp.

Thông báo kết luận thanh tra của Thanh tra Chính phủ nêu rõ cũng xác định để xảy ra những vi phạm, khuyết điểm trên, trách nhiệm thuộc về Hội đồng Thành viên, Chủ tịch HĐTV, Tổng giám đốc, Ban lãnh đạo Tổng công ty Thuốc lá Việt Nam.