USD tuột khỏi đỉnh 20 năm, thế giới đã có thể thở phào?

Trong vòng nửa tháng qua, tỷ giá đồng USD đã trượt từ mức đỉnh của 20 năm, khi những dấu hiệu về sự “giảm nhiệt” của lạm phát ở Mỹ làm dấy lên đồn đoán rằng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) sẽ sớm giảm tốc độ tăng lãi suất...

Đồng bạc xanh đã giảm giá hơn 4% so với một rổ gồm 6 đồng tiền chủ chốt khác trong tháng 11 này, tiến tới hoàn tất tháng giảm mạnh nhất kể từ tháng 9/2010 - theo dữ liệu từ Refintiv. Tuy nhiên, nếu tính từ đầu năm, USD vẫn tăng khoảng 11%.

Cú sụt tháng nay của đồng USD diễn ra khi giới đầu tư theo dõi các chỉ báo sớm cho thấy lạm phát ở Mỹ cuối cùng có thể dã qua đỉnh, mở đường cho Fed tăng lãi suất với tốc độ chậm lại. Một số dữ liệu, chẳng hạn thống kê về thị trường bất động sản và ngành sản xuất, cũng cho thấy nền kinh tế Mỹ đang đối mặt với thách thức gia tăng - một trở ngại khác đối với việc Fed thắt chặt chính sách tiền tệ.

“Tất cả mọi thứ đều đang chỉ đến sự giảm lạm phát ở Mỹ và do đó, chúng ta sẽ chứng kiến sự giảm tốc của nền kinh tế Mỹ trong quý 1/2023… Tất cả tạo thành cơ sở cho sự suy yếu của đồng USD”, chiến lược gia Thierry Wizman của Macquarie nhận định.

Sự giảm giá của đồng USD đã giải toả một phần áp lực đối với nền kinh tế toàn cầu do đồng USD mạnh gây ra. Năm nay, xu hướng tăng giá bền bỉ của USD đã đẩy lạm phát tăng cao ở nhiều nền kinh tế và làm gia tăng gánh nặng nợ nần đối với các quốc gia và doanh nghiệp, nhất là ở các nền kinh tế mới nổi có mức độ vay nợ lớn bằng USD.

Tỷ giá đồng Euro hiện đã hồi về mức khoảng 1,04 USD đổi 1 Euro, từ mức dưới 0,96 USD tương đương 1 Euro hồi tháng 9. Đà phục hồi của đồng Bảng Anh kể từ mức thấp kỷ lục mọi thời đại thiết lập hồi tháng 9 cũng đang được đẩy nhanh. Đồng Yên Nhật đang phục hồi từ mức đáy 32 năm so với đồng USD - sự kiện khiến Chính phủ Nhật Bản phải chi hàng tỷ USD để bảo vệ tỷ giá đồng nội tệ.

Tuy nhiên, phần tiếp theo của câu chuyện sẽ tuỳ thuộc nhiều việc cách phản ứng của Fed với các dữ liệu cho thấy giá tiêu dùng và giá nhà sản xuất ở Mỹ đã tăng với tốc độ chậm lại trong tháng 10 vừa qua so với tháng 9, cũng như việc xu hướng này có tiếp tục hay không. Trong cuộc họp tháng 11 của Fed, Chủ tịch Fed Jerome Powell không phát tín hiệu rõ ràng về một đợt tăng lãi suất 0,75 điểm phần trăm lần thứ 5. Giới đầu tư xem việc ông Powell không phát tín hiệu như vậy là một dấu hiệu cho thấy Fed để ngỏ khả năng tăng lãi suất chỉ nửa điểm phần trăm trong cuộc họp tháng 12.

Những dấu hiệu về sự giảm nhiệt của lạm phát đã đảo ngược nghiêm trọng những giao dịch trên thị trường tiền tệ đặt cược vào sự tăng giá của đồng USD. “Chúng tôi dự báo đà tăng mạnh của đồng USD trong vòng 1 năm qua sẽ đảo ngược trong năm 2023, khi chu kỳ tăng lãi suất của Fed chấm dứt. Tỷ giá USD đã qua đỉnh”, các chiến lược gia ngoại hối của Fed ngân hàng HSBC nhận định trong một báo cáo vào tuần vừa rồi.

Trong những tuần gần đây, các nhà giao dịch tiền tệ đã cắt giảm mức độ đặt cược vào sự tăng giá của đồng USD xuống mức thấp nhất trong 1 năm - theo dữ liệu từ Uỷ ban Giao dịch hàng hoá tương lai (CFTC). Dữ liệu này phản ánh vắn tắt về việc các nhà đầu tư có mức độ đầu cơ cao, như các quỹ phòng hộ (hedge fund) đang có trạng thái như thế nào trên thị trường tiền tệ.

Đợt tăng giá lịch sử của đồng USD trong năm nay diễn ra trong bối cảnh làn sóng lạm phát “càn quét” khắp thế giới, buộc các ngân hàng trung ương lớn - ngoại lệ là Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ) - mạnh tay thắt chặt chính sách tiền tệ. Tuy nhiên, lãi suất ở nhiều quốc gia không thể đuổi kịp lãi suất của Fed. Nhờ sự vững vàng tương đối của nền kinh tế Mỹ, Fed có cơ sở để tăng lãi suất nhanh hơn so với ngân hàng trung ương của các nền kinh tế phát triển khác. Sức mạnh của đồng USD vì thế được củng cố.

Ngoài ra, nguy cơ suy thoái kinh tế toàn cầu và mức độ biến động lớn trên thị trường tài chính - một hệ quả của chính sách tiền tệ thắt chặt nhanh - cũng làm lợi cho tỷ giá đồng USD, bởi đồng bạc xanh chính là một “hầm trú ẩn” hàng đầu mà giới đầu tư toàn cầu thường tìm đến mỗi khi sợ hãi.

Cả hai nhân tố có lợi đối với đồng USD kể trên đều đang có chiều hướng giảm, theo HSBC. Các chiến lược gia của nhà băng này lập luận rằng đồng bạc xanh khó giữ “thế thượng phong” khi tình trạng bán tháo trên thị trường trái phiếu toàn cầu - mà một phần nguyên nhân là việc các ngân hàng trung ương tăng lãi suất - không còn.

Tuy nhiên, một số phát biểu cứng rắn của các quan chức Fed trong mấy ngày gần đây đã phần nào kìm hãm kỳ vọng rằng Fed sẽ tăng lãi suất chậm lại.

Theo chiến lược gia trưởng ngoại hối phụ trách 10 đồng tiền chủ chốt thuộc ngân hàng Bank of America, ông Athanasios Vamvakidis, sự giảm giá gần đây của USD có vẻ như là một phản ứng thái quá, xét tới việc các quan chức Fed phát biểu gần đây đều nói rõ quan điểm rằng việc chống lạm phát còn một chặng đường dài phải đi.

Ông Vamvadikis cho rằng đồng USD có thể không lập lại mức đỉnh của 20 năm thiết lập vào cuối tháng 9, nhưng cảnh báo rằng lạm phát vẫn còn cao. “Chúng ta vẫn chưa thoát hiểm… Ngay cả khi đã qua đỉnh, lạm phát vẫn sẽ cao dai dẳng”, ông nói.

Do các nhà đầu tư dồn trọng tâm vào các số liệu lạm phát hàng tháng của Mỹ, chỉ cần một con số lạm phát nhỉnh hơn so với dự báo cũng có thể dễ dàng khiến thị trường tiền tệ toàn cầu quay trơ lại với chiều hướng cũ - ông Vamvadikis nhấn mạnh.

Rủi ro này được thể hiện rõ sau phát biểu của Chủ tịch Fed chi nhánh St Louis, ông James Bullard, vào hôm thứ Năm tuần trước. Ông Bullard nói lãi suất cần phải tăng lên mức tối thiểu 5% để kiểm soát lạm phát.

Các trạng thái trên thị trường tương lai ở thời điểm hiện tại phản ánh kỳ vọng của nhà đầu tư rằng lãi suất Fed sẽ đạt cực đại ở mức 5% vào tháng 5. “Còn quá sớm để nói rằng đồng USD đã qua đỉnh, vì Fed dự kiến tiếp tục tăng lãi suất”, nhà phân tích Joe Manimbo thuộc Convera nhận định.