Từ vụ chập chờn hệ thống giao dịch chứng khoán, nhìn lại 100 ngày “giải cứu” nghẽn lệnh HoSE

Năm 2020, tình trạng “rút dây điện” khi giao dịch đang bùng nổ đã khiến nhà đầu tư thiệt hại về kinh tế và mất niềm tin vào thị trường chứng khoán. Tại thời điểm này, chiến dịch "100 ngày giải cứu HOSE" đã được nhiều doanh nghiệp Việt vào cuộc.

Chiều 6/3, nhà đầu tư từ nhiều công ty chứng khoán phản ánh lệnh giao dịch vào sàn HoSE bị chậm phiên giao dịch. Được biết, các nhà đầu tư từng trải qua một thời kỳ "ám ảnh" với câu chuyện nghẽn lệnh giai đoạn cuối năm 2020.

Mới đây tại hội nghị ngành chứng khoán, ông Trương Gia Bình, Chủ tịch FPT nhắc lại vụ "100 ngày giải cứu HoSE". "100 ngày giải cứu đó đem đến cái nhìn lại về FPT, từ ngày đó, cổ phiếu FPT liên tục tăng trưởng", ông Bình nói.

Theo báo VnExpress, từ cuối quý IV/2020, hệ thống giao dịch của HoSE thường xuyên diễn ra tình trạng đơ, nghẽn lệnh. Nhiều thời điểm, nhà đầu tư không nắm được quan hệ cung cầu trong giao dịch hoặc không thể mua, bán chứng khoán... Thanh khoản của HoSE thường xuyên duy trì ở khoảng 15.000 - 16.000 tỷ đồng. Các nhà đầu tư chỉ thực hiện được giao dịch trong buổi sáng, vì chỉ khoảng 14h chiều là hệ thống quá tải, không nhận lệnh.

Năng lực xử lý của sàn HoSE thời điểm đó là tối đa 900.000 lệnh mỗi phiên. Tuy nhiên, việc sửa hoặc hủy lệnh đã chiếm 1/3 trong tổng năng lực xử lý này, khiến chỉ còn 600.000 lệnh được khớp thực tế. Tình trạng nghẽn lệnh kéo dài không chỉ ảnh hưởng lớn đến tâm lý, quyền lợi của nhà đầu tư mà còn là đòn giáng đến uy tín của thị trường chứng khoán Việt Nam với giới đầu tư quốc tế.

Đầu tháng 3/2021, tại sự kiện "Đối thoại 2045" diễn ra ở TP.HCM, ông Trương Gia Bình đề xuất với Chính phủ để doanh nghiệp xử lý lỗi kỹ thuật ở HoSE. "Trong ngắn hạn, mọi biện pháp để giải tỏa cho thị trường đều tốt. Về dài hạn, trong vòng 3-4 tháng nữa, chúng ta sẽ thay một hệ thống chạy trơn tru", người đứng đầu FPT đề xuất và cho đây là cơ hội để doanh nghiệp giải bài toán của quốc gia.

Trước lời hứa "giải cứu" của doanh nghiệp tư nhân, Thủ tướng chỉ đạo Bộ Tài chính giải quyết nhanh đề xuất cho FPT xử lý tình trạng tắc nghẽn giao dịch trên sàn HoSE. Chỉ vài ngày sau đó, Bộ Tài chính cho phép FPT thực hiện khảo sát hệ thống giao dịch của HoSE trên cơ sở đề xuất của doanh nghiệp để xây dựng phương án kỹ thuật chi tiết xử lý sự cố.

Ông Dương Dũng Triều, Chủ tịch HĐTV Công ty Hệ thống thông tin FPT (FPT IS), đơn vị trực tiếp đảm đương nhiệm vụ này cho biết: "Việc triển khai và hoàn thiện một hệ thống giao dịch chứng khoán là rất phức tạp, tốn nhiều thời gian. Nhưng với lợi thế về kinh nghiệm, năng lực công nghệ, khi được trao nhiệm vụ, chúng tôi sẵn sàng phối hợp với các đơn vị để giải quyết nhanh". Ông Triều cũng khẳng định, với xu thế phát triển công nghệ thông tin như hiện nay, FPT tin rằng các công ty phần mềm trong nước tương lai có thể đảm nhận việc cung cấp dịch vụ công nghệ thông tin cho thị trường tài chính Việt Nam

Đúng mốc hẹn 3 tháng sau khi chính thức nhập cuộc xử lý nghẽn lệnh, ngày 5/7/2021, FIS hoàn thành lời hứa, thành công triển khai hệ thống mới khi nâng số lượng giao dịch trong một ngày lên đến 3-5 triệu lệnh. Bên cạnh việc hỗ trợ hệ thống đi vào vận hành, FPT làm chủ hệ thống thông qua việc lên các kịch bản xử lý tình huống để nhanh chóng khắc phục sự cố (nếu có), đồng thời nâng cấp, hiệu chỉnh để đáp ứng theo sự phát triển của nhu cầu thị trường.

Sau hơn 3 năm, ngày 6/3/2024, sự cố sàn HOSE chập chờn đã khiến nhiều nhà đầu tư không thể thực hiện được các lệnh giao dịch lại tái diễn.