Triển vọng ngành chứng khoán: Cho vay ký quỹ vẫn là động lực

Trong nửa cuối năm 2024, VIS Rating cho rằng lợi nhuận từ cho vay ký quỹ và đầu tư các tài sản có thu nhập cố định sẽ giúp các công ty chứng khoán duy trì ROAA ở mức ổn định.

Trong báo cáo triển vọng ngành chứng khoán phát hành mới đây, VIS Rating (đơn vị xếp hạng tín nhiệm) cho biết, lợi nhuận của ngành chứng khoán tiếp tục cải thiện trong 6 tháng đầu năm 2024 (6T2024), nhờ tăng trưởng lợi nhuận cho vay ký quỹ và hoạt động đầu tư khi có sự phục hồi giá trị thị trường cổ phiếu và tâm lý thị trường được cải thiện trong bối cảnh lãi suất thấp.

Tỷ suất sinh lời trên tổng tài sản bình quân (ROAA) của toàn ngành tăng từ 4,3% trong 2023 lên 5,1% trong 6T2024. Tâm lý thị trường mạnh mẽ trong bối cảnh lãi suất thấp và tỷ lệ chậm trả gốc/lãi trái phiếu phát sinh mới giảm dần đã thúc đẩy khối lượng giao dịch, định giá cổ phiếu và khuyến khích nhà đầu tư vay ký quỹ nhiều hơn.

Lợi nhuận từ cho vay ký quỹ của các công ty chứng khoán lớn lớn (SSI, VPS, HCM, MBS) đã tăng 40-70% so với cùng kỳ năm trước trong khi lợi nhuận từ hoạt động đầu tư tăng 25%. Các công ty chứng khoán tích cực tư vấn và phân phối trái phiếu (TCBS, ORS) ghi nhận lợi nhuận tăng đáng kể từ phân phối, tư vấn và lưu ký trái phiếu với mức tăng trung bình 160% so với cùng kỳ năm 2023. Các công ty có danh mục đầu tư cổ phiếu lớn (VCI, SHS, VDS) cũng ghi nhận sự gia tăng mạnh về lợi nhuận từ hoạt động đầu tư.

Lợi nhuận ngành chứng khoán trong 6T2024 được cải thiện nhờ hoạt động đầu tư và cho vay ký quỹ.

Tỷ suất sinh lời của các công ty có danh mục đầu tư cổ phiếu lớn cho thấy sự cải thiện mạnh nhất.

Trong nửa cuối năm 2024, VIS Rating cho rằng lợi nhuận từ cho vay ký quỹ và đầu tư các tài sản có thu nhập cố định sẽ giúp công ty chứng khoán duy trì ROAA ở mức ổn định, mặc dù có sụt giảm giá trị thị trường cổ phiếu từ mức đỉnh quý 1/2024.

Tuy nhiên, rủi ro tài sản với các công ty chứng khoán trong lĩnh vực phân phối trái phiếu vẫn ở mức cao. Ví dụ, TCBS, VPBankS, VND đã gia tăng quy mô danh mục trái phiếu được phát hành bởi những doanh nghiệp lớn và tiếp tục cam kết môi giới mua lại trái phiếu đã bán cho các nhà đầu tư. VND đã ghi nhận các khoản phải thu quá hạn trong quý 2/2024 từ khách hàng lớn trong lĩnh vực năng lượng tái tạo mà gần đây đã chậm trả gốc/lãi trái phiếu.

Theo đơn vị phân tích, các khoản cho vay ký quỹ với khách hàng lớn đã gia tăng trong 6 tháng đầu năm 2024. Những khoản này làm tăng rủi ro cho các công ty chứng khoán nếu buộc phải bán giải chấp tài sản đảm bảo trong giai đoạn giảm giá của thị trường chứng khoán, như đã xảy ra trong quý 4/2022.

VIS Rating kỳ vọng rủi ro tài sản sẽ dần ổn định trong nửa cuối năm 2024 khi trái phiếu chậm trả phát sinh mới ở mức thấp. Bên cạnh đó, các đợt tăng vốn công bố trong nửa đầu năm 2024 của nhiều công ty chứng khoán lớn và công ty chứng khoán có liên quan với ngân hàng sẽ giúp củng cố bộ đệm dự phòng rủi ro.

Cho vay ký quỹ ngành chứng khoán.

Về thanh khoản, các công ty chứng khoán tăng cường vay ngắn hạn để tài trợ hoạt động cho vay ký quỹ và hoạt động đầu tư, nhưng rủi ro vẫn được quản lý tốt nhờ lượng tài sản lớn. Với tổng giá trị tài sản thanh khoản như tiền mặt và chứng chỉ tiền gửi chiếm 30% tổng tài sản của công ty chứng khoán, VIS Rating đánh giá rủi ro thanh khoản toàn ngành do sử dụng đòn bẩy cao hơn vẫn trong tầm kiểm soát.

"Một số công ty như KAFI, FTS, MBS, VND - thường có 20-50% nguồn vốn vay từ khách hàng tổ chức và cá nhân - có thể phải đối mặt với rủi ro tái cấp vốn, bởi khi các sự kiện tiêu cực xảy ra sẽ kích hoạt việc rút vốn hàng loạt từ các khách hàng," VIS Rating nhận định.