Trái phiếu là gì?

Trái phiếu (bond) là một khoản đầu tư mang tính cố định được phát hành bởi một công ty, tổ chức hoặc chính phủ để vay tiền từ các nhà đầu tư. Trái phiếu thường có mệnh giá cố định và ngày đáo hạn được quy định trước.



Khi một người đầu tư mua một trái phiếu, họ đang cho vay tiền cho công ty phát hành trái phiếu trong một khoảng thời gian nhất định. Trong thời gian này, công ty sẽ trả lại tiền vốn gốc cho người đầu tư, cùng với một khoản lãi được tính toán trên cơ sở lãi suất được quy định trước đó.

Các loại trái phiếu khác nhau có các điều kiện khác nhau. Một số trái phiếu có thể được chuyển đổi thành cổ phiếu của công ty phát hành, trong khi các loại trái phiếu khác không có tính linh hoạt chuyển đổi. Ngoài ra, mức lãi suất, thời gian đáo hạn và giá trị trái phiếu có thể khác nhau tùy thuộc vào từng loại trái phiếu và các điều kiện được quy định trong hợp đồng trái phiếu.

Trái phiếu là một loại đầu tư phổ biến vì nó mang lại tính ổn định và an toàn hơn so với các khoản đầu tư rủi ro cao hơn, chẳng hạn như chứng khoán. Tuy nhiên, lợi suất của trái phiếu thường thấp hơn so với các khoản đầu tư rủi ro cao hơn.

Có nhiều loại trái phiếu khác nhau, tùy thuộc vào các yếu tố khác nhau của trái phiếu đó. Dưới đây là một số loại trái phiếu thường gặp:

- Trái phiếu doanh nghiệp: Là trái phiếu do các công ty phát hành để vay tiền từ nhà đầu tư. Trái phiếu này thường có thời hạn từ 1 đến 30 năm, lãi suất cố định hoặc biến động theo thị trường.

- Trái phiếu chính phủ: Là trái phiếu do chính phủ phát hành để vay tiền. Trái phiếu này thường có thời hạn từ 1 đến 30 năm, lãi suất cố định hoặc biến động theo thị trường.

- Trái phiếu cố định: Là trái phiếu có lãi suất cố định trong suốt thời gian sử dụng.

- Trái phiếu biến động: Là trái phiếu có lãi suất thay đổi theo thị trường. Các loại trái phiếu biến động thường được gọi là trái phiếu điều chỉnh.

- Trái phiếu có đảm bảo: Là trái phiếu được bảo đảm bằng tài sản, do đó các nhà đầu tư có thể yên tâm hơn về việc trả lại tiền vốn và lãi suất.

- Trái phiếu không có đảm bảo: Là trái phiếu không được bảo đảm bằng tài sản, do đó có rủi ro cao hơn.

- Trái phiếu dùng để tái cấu trúc nợ: Là loại trái phiếu được phát hành để tái cấu trúc nợ, giúp giảm các khoản nợ hiện tại và tăng khả năng thanh toán.

- Các loại trái phiếu khác nhau có tính chất và rủi ro khác nhau, do đó, nhà đầu tư cần phải tìm hiểu kỹ về từng loại trái phiếu để đưa ra quyết định đầu tư phù hợp.

Trái phiếu riêng lẻ (hay còn gọi là trái phiếu đơn lẻ, tiếng Anh là individual bond) là một loại trái phiếu được phát hành bởi một công ty, tổ chức hay chính phủ, và được bán cho các nhà đầu tư cá nhân. Trong trường hợp này, một nhà đầu tư mua trái phiếu riêng lẻ sẽ sở hữu toàn bộ trái phiếu đó, và không phải chia sẻ với các nhà đầu tư khác.

Trái phiếu riêng lẻ thường được phát hành với mệnh giá cố định và có thời hạn từ vài năm đến vài thập kỷ, với lãi suất cố định hoặc biến động. Lãi suất trái phiếu thường cao hơn so với tài khoản tiết kiệm và là một lựa chọn đầu tư phù hợp cho các nhà đầu tư có tích lũy tiền và muốn có thu nhập cố định.

Tuy nhiên, nhược điểm của trái phiếu riêng lẻ là rủi ro độc hại, nghĩa là nếu công ty hay chính phủ phát hành trái phiếu không trả được tiền lãi và vốn, nhà đầu tư có thể mất tiền đầu tư. Do đó, trước khi đầu tư vào trái phiếu riêng lẻ, nhà đầu tư nên tìm hiểu kỹ về công ty hoặc chính phủ phát hành trái phiếu và đánh giá rủi ro của nó.

Trái phiếu chuyển đổi (convertible bond) là một loại trái phiếu mà người nắm giữ có quyền chuyển đổi (convert) nó thành cổ phiếu của công ty phát hành trái phiếu đó, ở một tỷ lệ chuyển đổi nhất định.

Ví dụ, nếu bạn nắm giữ một trái phiếu chuyển đổi của công ty ABC với giá trị 1.000 đô la và tỷ lệ chuyển đổi là 10:1, điều đó có nghĩa là bạn có thể chuyển đổi trái phiếu này thành 10 cổ phiếu của công ty ABC với giá trị tương đương.

Trái phiếu chuyển đổi thường có lợi suất thấp hơn so với trái phiếu thông thường, nhưng lại có tính linh hoạt cao hơn vì nó cho phép nhà đầu tư tham gia vào cổ phiếu của công ty mà không cần phải mua trực tiếp cổ phiếu. Điều này cũng có thể làm tăng giá trị của trái phiếu chuyển đổi, đặc biệt là khi giá cổ phiếu tăng cao.

Trái phiếu thu hồi (callable bond) là một loại trái phiếu mà công ty phát hành có quyền thu hồi trước thời hạn đáo hạn nếu muốn. Điều này có nghĩa là công ty phát hành có thể trả lại số tiền vốn gốc cho nhà đầu tư trước thời hạn nếu giảm được chi phí vay hoặc tìm được nguồn vốn rẻ hơn.

Khi mua một trái phiếu thu hồi, nhà đầu tư cần phải xem xét khả năng của công ty phát hành thu hồi trái phiếu trước thời hạn, bởi vì điều này có thể ảnh hưởng đến dòng tiền và lợi nhuận mà nhà đầu tư dự kiến ​​nhận được. Điều này cũng có nghĩa là trái phiếu thu hồi có khả năng đem lại lợi suất cao hơn so với trái phiếu không thu hồi, vì công ty phát hành phải trả lợi suất cao hơn để đền bù cho nhà đầu tư nếu họ muốn thu hồi trái phiếu trước thời hạn.

Một số trái phiếu thu hồi có điều kiện, có nghĩa là công ty phát hành chỉ có thể thu hồi trái phiếu trong trường hợp cụ thể, chẳng hạn như khi một sự kiện xảy ra hoặc lãi suất giảm. Các điều kiện này được quy định trong hợp đồng trái phiếu và được nhà đầu tư cần phải xem xét trước khi quyết định mua trái phiếu thu hồi.

Trái phiếu không đảm bảo (unsecured bonds) là loại trái phiếu không được bảo đảm bằng tài sản cố định hoặc thế chấp của công ty phát hành trái phiếu. Điều này có nghĩa là nếu công ty phát hành trái phiếu không thể trả lãi hoặc trả vốn, nhà đầu tư không có quyền thụ hưởng tài sản đảm bảo như tài sản cố định hoặc thế chấp của công ty.

Thay vào đó, trái phiếu không đảm bảo dựa trên danh tiếng và khả năng trả nợ của công ty phát hành trái phiếu để thu hút nhà đầu tư. Các công ty có danh tiếng tốt, lợi nhuận ổn định và khả năng trả nợ tốt hơn thì thường được đánh giá cao hơn và có khả năng thu hút được nhiều nhà đầu tư hơn.

Tuy nhiên, việc đầu tư vào trái phiếu không đảm bảo có thể có mức độ rủi ro cao hơn so với các loại trái phiếu được đảm bảo bởi tài sản cố định hoặc thế chấp. Nếu công ty phát hành trái phiếu gặp khó khăn tài chính và không thể trả lãi hoặc trả vốn, nhà đầu tư có thể mất toàn bộ số tiền đầu tư của mình.

Tóm lại, trái phiếu không đảm bảo là một loại trái phiếu rủi ro hơn so với trái phiếu đảm bảo bởi tài sản cố định hoặc thế chấp. Việc đầu tư vào trái phiếu không đảm bảo cần phải được đánh giá kỹ lưỡng và cân nhắc cẩn thận để đảm bảo tính khả thi và an toàn cho khoản đầu tư của bạn.