Thịt lợn "ế”, giá lao dốc, vì sao không tính đến xuất khẩu?

Giá thịt lợn lao dốc, giá thành sản xuất tăng cao khiến nông dân còng lưng gánh lỗ tiền tỷ, vì sao không tính đến xuất khẩu?.

DN chưa biết cần thủ tục gì và nước nào cần hàng

Suốt những tháng qua, khi giá thức ăn chăn nuôi tăng “chóng mặt”, mức tăng tới 10 lần kể từ năm 2021, trong khi giá lợn hơi lại lao dốc, khiến người chăn nuôi lỗ nặng.

Điều này lại một lần nữa dấy lên điệp khúc “được mùa mất giá” đã được cảnh báo nhiều lần, kể từ sau khi dịch bệnh tả lợn Châu Phi càn quét hàng triệu con lợn, và nhà nước khuyến khích chăn nuôi để “kìm” giá đỉnh tới 150.000 đồng/kg lợn hơi trước đó.

Tại Hội nghị Bàn giải pháp thúc đẩy phát triển chăn nuôi lợn và tăng cường công tác quản lý hoạt động sản xuất, kinh doanh thức ăn chăn nuôi diễn ra mới đây, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến khẳng định “giá lợn lao dốc và chưa có dấu hiệu phục hồi, giá thành sản xuất tăng cao khiến nông dân còng lưng gánh lỗ tiền tỷ”.

Lãnh đạo Bộ này cũng cho rằng, cần đẩy mạnh xuất khẩu, bởi nếu chỉ quan tâm thị trường trong nước, không quan tâm tới thị trường nước ngoài, gắn chăn nuôi phát triển theo chuỗi thì đến lúc sản lượng nhiều, ngành chăn nuôi lại phải giải cứu.

“Bài học giải cứu thịt lợn năm 2017 là thực tế cần phải ghi nhớ", ông Phùng Đức Tiến lưu ý.

Vậy, thực trạng xuất khẩu thịt lợn thế nào? Chúng ta cần khơi thông xuất khẩu bằng cách nào?...

Thừa nhận dù đã có kinh nghiệm trong xuất khẩu thịt gà sang Nhật Bản, song Tập đoàn De Heus vẫn đang loay hoay với bài toán xuất khẩu thịt lợn.

Theo ông Nguyễn Quang Hiếu, Phó Tổng giám đốc Tập đoàn De Heus, doanh nghiệp (DN) đang hướng đến xuất khẩu thịt lợn tươi và sản phẩm chế biến nhưng thiếu thông tin về thị trường và tiêu chuẩn của nước nhập khẩu.

Do đó, đơn vị này đề nghị cơ quan chức năng của Bộ NN&PTNT thông tin về điều kiện để xuất khẩu.

Đồng thời, mong muốn Bộ NN&PTNT cùng các địa phương cần phải công khai kế hoạch về việc xây dựng vùng an toàn dịch bệnh ở khu vực nào, để doanh nghiệp tiến hành liên kết chuỗi chăn nuôi ngay tại địa phương.

Còn đại diện Công ty Cổ phần BaF Việt Nam cho rằng, thủ tục xuất khẩu thịt lợn cần được khơi thông.

Bởi theo đơn vị này, nhu cầu xuất khẩu thịt là yêu cầu tất yếu của các doanh nghiệp, nhưng đến nay, họ vẫn chưa biết cần thủ tục gì và nước nào cần hàng.

“Chúng tôi sẵn sàng chăn nuôi toàn bộ chuỗi theo tiêu chuẩn VietGAP, nhà máy giết mổ theo tiêu chuẩn GlobalGAP”, đại diện BaF nói và kiến nghị Bộ NN&PTNT cần có các thông tư hướng dẫn để tạo nhiều điều kiện cho các công ty có thể xuất khẩu được sang các nước.

Giai đoạn 2015-2016, Trung Quốc là thị trường chủ lực nhập khẩu thịt lợn của Việt Nam, nhưng từ năm 2017 đến nay, việc xuất khẩu sang Trung Quốc gần như "đóng băng", khiến đầu ra của doanh nghiệp khó khăn. Sở NN&PTNT Đồng Nai - thủ phủ chăn nuôi của cả nước cũng đã kiến nghị Bộ NN&PTNT tham mưu Chính phủ đàm phán với Trung Quốc mở thị trường chính ngạch, nếu chỉ 1-2 tỉnh ở Trung Quốc tiêu thụ thịt lợn thì cơ hội xuất khẩu của Việt Nam rất lớn.

Theo số liệu thống kê của Tổng cục Hải quan, tháng 1/2022, Việt Nam xuất khẩu được 1,39 nghìn tấn thịt và sản phẩm thịt, trị giá 6,92 triệu USD, giảm 23,5% về lượng và giảm 40,2% về trị giá so với tháng 12/2021.

So với tháng 1/2021 giảm 10,3% về lượng, nhưng tăng 17,4% về trị giá. Xuất khẩu thịt và sản phẩm thịt giảm là do xuất khẩu sang một số thị trường chủ chốt như Trung Quốc, Hồng Kông... giảm mạnh.

Bộ NN&PTNT: Khó nhất là xây dựng vùng an toàn dịch bệnh

Chuyên gia Phạm Kim Đăng, Phó Trưởng khoa phụ trách Khoa Chăn nuôi, Học viện Nông nghiệp Việt Nam nhận định, xu thế chuỗi khép kín là không thể đảo ngược được và nếu không phát triển được chế biến thì rất khó khai phá các thị trường xuất khẩu.

Mặt khác, để xuất khẩu được sản phẩm chăn nuôi, đặc biệt là thịt lợn, cần xây dựng được 1 thương hiệu đủ lớn của doanh nghiệp Việt, trong đó phải chủ động trọn gói các khâu.

Ngoài ra, cần đẩy mạnh việc xây dựng cơ sở, vùng an toàn dịch bệnh làm cơ sở bảo đảm nguồn cung thực phẩm và phục vụ xuất khẩu.

Về lâu dài, theo chuyên gia này, cần phát triển một nền chăn nuôi lợn bền vững. Đó là nền chăn nuôi mà ở đó chăn nuôi được quy hoạch, chăn nuôi được sản xuất theo kế hoạch và đặc biệt vận hành trên cơ sở đảm bảo lợi ích kinh tế, công bằng xã hội, bảo vệ môi trường.

Dẫn chứng thời gian qua, việc xuất khẩu sản phẩm thịt cũng đã có những bước tiến như ngoài xuất khẩu thịt lợn sữa, lợn mảnh sang Malaysia, Hồng Kông, vừa rồi có một số sản phẩm thịt lợn khử trùng xuất sang Hàn Quốc, Tuy nhiên, ông Phạm Văn Duy, Phó Cục trưởng Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản (Bộ NN&PTNT) nhận định: Vấn đề khó khăn nhất hiện nay là hạ giá thành sản phẩm và xây dựng vùng an toàn dịch bệnh để đẩy mạnh xuất khẩu, mở rộng thị trường hơn nữa.

Ông Duy cũng cho biết, hiện cả nước đang có 65 nhà máy, cơ sở giết mổ chế biến thịt bao gồm lợn, gia cầm, trâu bò; Chế biến theo quy mô công nghiệp với công suất chế biến 1,1 triệu tấn/năm. Nhóm sản phẩm chế biến sâu chiếm 2-5%, còn đa phần chế biến ở cấp độ sơ chế, thịt đông lạnh, thịt mát.

Theo kế hoạch Đề án phát triển cơ sở chế biến, giết mổ theo quy mô công nghiệp thì sản lượng chế biến sẽ nâng lên 25% vào năm 2025, lên 35% vào năm 2030. Đề án đã được xây dựng và trình lên Thủ tướng Chính phủ. Và đây sẽ là tiền đề để mở rộng thị trường.

Báo cáo từ Bộ NN&PTNT cho thấy, Việt Nam đang có quy mô ngành chăn nuôi nằm trong nhóm dẫn đầu Đông Nam Á, với năng lực sản xuất cơ bản đáp ứng nhu cầu thực phẩm thị trường nội địa và một phần cho xuất khẩu.

Ngành chăn nuôi đóng góp 25,2% GDP ngành nông nghiệp với tốc độ tăng trưởng cao, dư địa còn lớn về năng suất, chất lượng và thị trường.