Thị trường tỷ đô từ ngành dịch vụ cho vay cầm đồ

Trước khi có sự phát triển của nhiều loại hình cho vay tài chính như hiện nay, phân khúc những khách hàng yếu thế luôn găp khó khăn trong việc tìm kiếm nguồn tiền cho các nhu cầu cấp bách. Cũng từ nhu cầu đó cùng sự vận động phát triển của thị trường đã sinh ra các hoạt động cho vay tiêu dùng và các công ty cho vay cầm cố tài sản kiểu mới.

Những thương hiệu cầm đồ nổi tiếng trên thế giới

Mặc dù xã hội vẫn có cái nhìn định kiến với hình thức cầm đồ truyền thống, tuy nhiên đây là loại hình cho vay tài chính xuất hiện gần như sớm nhất trong lịch sự, thể hiện bằng một mối quan hệ dân sự của xã hội. Với việc đảm bảo bằng đa dạng tài sản và thẩm định diễn ra nhanh chóng khiến hoạt động cầm đồ chiếm ưu thế hơn rất nhiều so với các loại hình cho vay.

Đây cũng được coi là một loại hình dịch vụ cho vay phục vụ cho những người yếu thế của xã hội, những người khó có thể được thông qua khâu kiểm định cho vay ở những ngân hàng hay tổ chức tài chính lớn.

Cũng vì thế, dịch vụ cầm đồ đã phát triển mạnh mẽ ở nhiều nước trên thế giới, đặc biệt là ở những đất nước có nền tài chính phát triển. Tại Mỹ, theo các báo cáo được ghi nhận vào năm 2022, có hơn 12.000 cửa hiệu và doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ cầm đồ.

Còn tại đất nước 1,4 tỷ dân như Ấn Độ, dịch vụ cầm đồ dường như là một loại hình thiết yếu, phát triển mạnh mẽ theo nhu cầu của một xã hội có sự phân hóa giàu nghèo quá lớn. Tại các thành phố của Ấn Độ, cửa hàng cầm đồ xuất hiện ở cuối mỗi con phố và người dân nơi đây có thể cầm cố bất cứ thứ gì mình có, thậm chí là vay tiền bảo đảm bằng vàng tại các cửa hiệu cầm đồ.

Ở đất nước hàng xóm Thái Lan, dịch vụ cầm đồ phát triển hơn với các công ty lớn như Ngern Tid Lor, Srisawad và Muang Thai Capital (MTC). Các công ty này sở hữu khoảng 10.000 phòng giao dịch trên cả đất nước.

Đáng chú ý, doanh thu của các công ty này trong thời điểm thế giới đang khốn đốn vì COVID-19 ghi nhận một con số khổng lồ, đơn cử như Muang Thai Capital là hơn 16 tỷ Baht, lợi nhuận đạt gần 5 tỷ Baht (khoảng 3.500 tỷ đồng). Điều đó cho thấy, nhu cầu với loại hình kinh doanh này không bao giờ giảm, đặc biệt là trong những thời điểm kinh tế khó khăn, nhiều người chỉ có thể bám víu vào loại hình vay vốn đơn giản và lâu đời này.

Ngoài ra, nhắc đến dịch vụ cầm đồ, cho vay tài chính không thể không nhắc đến MoneyMax Financial Services Ltd. (MoneyMax) của Singapore. Đây là nhà môi giới cầm đồ, nhà bán lẻ và nhà kinh doanh hàng đầu về các mặt hàng xa xỉ đã qua sử dụng.

Kể từ khi thành lập cửa hàng đầu tiên vào năm 2008, Tập đoàn này đã phát triển và mở rộng mạng lưới của mình lên 90 cửa hàng, trở thành một trong những chuỗi môi giới cầm đồ lớn nhất có mặt ở cả Singapore và Malaysia.

Sự phát triển của một công ty cầm đồ tại trung tâm tài chính thứ 3 của thế giới cũng có nhiều sự phát triển riêng biệt hơn. Thay vì cầm cố các tài sản giá trị trung bình thường thấy của phân khúc thu nhập tầm trung và thấp, tại Singapore, MoneyMax còn thực hiện việc định giá cả các vật phẩm đắt tiền và bán lại các sản phẩm trang sức đã qua sử dụng. Năm 2015, tập đoàn này cũng phát triển trên nền tảng online, trở thành chuỗi môi giới cầm đồ đầu tiên cung cấp dịch vụ trên nền tảng trực tuyến để mua sắm, bán và định giá các vật có giá trị.

Ngày nay, MoneyMax đã phát triển thành một tập đoàn đa ngành nghề và trở thành một thương hiệu được nhiều người tin dùng.

Sự phát triển tất yếu

Cùng với xu hướng phát triển của thể giới, các loại hình cầm cố tài sản tại Việt Nam cũng xuất hiện từ rất sớm với quy mô ban đầu là những cửa hàng cầm đồ nhỏ lẻ.

Theo thống kê của Bộ Công an vào cuối năm 2022, ước tính, tại Việt Nam có gần 27.000 cơ sở cầm đồ đang hoạt động. Tuy nhiên, số lượng khách hàng sử dụng dịch vụ tại các cơ sở cầm đồ truyền thống này rất khó ước tính bởi không được thống kê rõ ràng. Nhưng nhiều chuyên gia cho rằng, số lượng khách hàng của các loại hình cho vay này là rất lớn.

Đáng nói, với việc số lượng cửa hàng nhiều, hoạt động theo dạng thỏa thuận dân sự đa dạng, nhiều cửa hàng cầm đồ đã phát triển theo hướng "tín dụng đen" với các loại hình như vay góp, bốc bát họ… với lãi suất có khi lên tới 1.000%.

Cũng vì lẽ đó mà trong nhiều năm qua, có rất nhiều vụ việc cho vay lãi suất "cắt cổ" liên quan đến các cửa hàng cầm đồ đã bị công an triệt phá. Đây cũng là một trong những lý do khiến dịch vụ cầm truyền thống bị định kiến khi hình ảnh gắn liền với việc thu nợ kiểu khủng bố, gây rối mất trật tự công cộng.

Năm 2016, Chính phủ ban hành Nghị định 96/2016/NĐ-CP, quy định về an ninh trật tự đối với một số ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện. Trong bối cảnh này, các công ty cho vay cầm cố tài sản kiểu mới ra đời, cùng chịu sự quản lý của Nghị định số 96/2016/NĐ-CP như các cửa hàng cầm đồ truyền thống và hoạt động dưới dạng thỏa thuận dân sự.

Cũng được coi là dịch vụ cho vay cầm đồ, nhưng các công ty kiểu mới thực hiện kinh doanh đầu tư chuyên nghiệp thông qua mô hình hoạt động, minh bạch trong việc thẩm định và thực hiện các thủ tục cho vay. Sự thay đổi này đã bù đắp các điểm yếu mà các cơ sở cầm đồ truyền thống chưa làm được, đồng thời hạn được nạn "tín dụng đen".

Đơn cử như F88 với sự đầu tư của các quỹ như Việt Nam – Oman (VOI), Mekong EnterPrise Fund IV, CLSA Capital Partners (HK) Limited (Lending Ark)… VietMoney với sự đầu tư đến từ các Quỹ Probus Opportunities (Probus) và Digi Ventures (DV) và Tima với sự đầu tư của các Quỹ như Dunearn Singapore Fund, G Capital, Belt Road Capital Management…

Sự khác biệt giữa các công ty hoạt động cho vay cầm cố tài sản kiểu mới với các công ty cầm đồ truyền thống không đơn giản chỉ là vấn đề tiền bạc mà còn liên quan đến hình ảnh và xây dựng thương hiệu. Bởi lẽ, với các quỹ ngoại có quy mô lớn, việc đầu tư cho một số tiền lớn cho một công ty ngoài vấn đề về lợi nhuận thì còn đòi hỏi cả quy trình hoạt động và cách bảo vệ thương hiệu. Với việc vi phạm pháp luật, tự hủy hoại hình ảnh cũng đồng nghĩa với việc tự cắt đứt nguồn tiền khổng lồ đến từ các quỹ đầu tư tài chính của nước ngoài.

Cũng nhờ đó, hoạt động của các công ty cho vay cầm cố tài sản mới có quãng thời gian phát triển bền vững, ngày một phát triển hơn, đồng thời đáp ứng đa dạng nhu cầu vay tiêu dùng của khách hàng trong xã hội.