T+0, T+1, T+2 là gì?

Trong thị trường chứng khoán toàn cầu, các thuật ngữ T+0, T+1, T+2 xuất hiện liên tục. Với nhà đầu tư mới, đây là “từ khóa nhập môn” bắt buộc phải hiểu trước khi giao dịch.

T+0, T+1, T+2 là gì?

T (Transaction) nghĩa là ngày giao dịch phát sinh.

T+ thể hiện số ngày từ lúc đặt lệnh đến khi cổ phiếu hoặc tiền về tài khoản, không tính thứ Bảy, Chủ nhật và ngày lễ.

T+0: Tiền và cổ phiếu về ngay trong ngày. Hiện chỉ một số thị trường áp dụng, như Trung Quốc đại lục và Ấn Độ. Việt Nam đang nghiên cứu triển khai trong tương lai.

T+1: Về tài khoản sau 1 ngày.

T+2: Về sau 2 ngày — là cơ chế phổ biến tại nhiều thị trường lớn trước đây.

Ví dụ:

Bán cổ phiếu vào thứ Hai → tiền về thứ Ba (T+1) hoặc thứ Tư (T+2), nếu tuần đó không có ngày nghỉ lễ.

Vì sao phải chờ?

Lý do xuất phát từ lịch sử giao dịch chứng khoán. Trước khi hệ thống hóa và số hóa, nhà đầu tư Mỹ nhận cổ phiếu bằng… chứng chỉ giấy, và chỉ thanh toán khi chứng chỉ được giao.

Vì thời gian vận chuyển chứng chỉ không cố định, cơ quan quản lý buộc phải đặt ra một khoảng thời gian chuẩn để:

Hoàn tất giao – nhận

Hạn chế rủi ro biến động giá

Đảm bảo thị trường vận hành trật tự

Từ thập niên 1960 đến cuối 1980, Mỹ áp dụng T+5.

Sau cú crash năm 1987 → rút xuống T+3.

Năm 2017 → giảm về T+2.

Đến 28/5/2024, SEC chính thức áp dụng T+1 cho cổ phiếu, ETF, trái phiếu DN và nhiều loại chứng khoán nợ khác.

Ưu và nhược điểm của T+1

Ưu điểm:

Tiền và cổ phiếu về nhanh → nhà đầu tư xoay vòng vốn tốt hơn

Giảm chênh lệch giữa giá giao dịch và giá thanh toán

Giảm rủi ro hệ thống (đặc biệt sau bài học GameStop 2021)

Tăng tính linh hoạt và hiệu quả thị trường

Cựu Chủ tịch SEC Gary Gensler nhấn mạnh T+1 giúp giao dịch “linh hoạt, kịp thời và có trật tự hơn”.

Nhược điểm:

Nhà đầu tư quốc tế có thể bất lợi khi điều chỉnh danh mục do lệch múi giờ

Tổ chức lớn cần nâng cấp hệ thống để kịp luồng thanh toán nhanh

Giai đoạn đầu áp dụng có thể gây trục trặc kỹ thuật

T+0 có khả thi không?

Sau khi Mỹ chuyển sang T+1, nhiều người đặt vấn đề: liệu thời điểm T+0 đã gần?

Câu trả lời ngắn gọn: rất khó, ít nhất là với Mỹ.

Lý do:

Quy mô thị trường tài chính lớn nhất thế giới quá phức tạp

Khối lượng giao dịch khổng lồ yêu cầu hệ thống thanh toán cực kỳ mạnh

Giảm thời gian xuống 0 ngày có thể làm tăng rủi ro vận hành và rủi ro đối tác

Nhiều thị trường nhỏ hoặc mới nổi có thể áp dụng T+0, nhưng với Mỹ và phần lớn thị trường phát triển, T+1 hiện được xem là tối ưu giữa an toàn – tốc độ – chi phí.