SSI Research: Chuỗi nhà thuốc hiện đại đang chiếm lĩnh thị phần

Trong báo cáo cập nhật tháng 9/2020, SSI cho rằng các chuỗi bán lẻ dược phẩm sẽ tiếp tục được hưởng lợi đáng kể từ việc nhà thuốc mô hình hiện đại giành được thị phần của các hiệu thuốc truyền thống.

SSI tin rằng các chuỗi bán lẻ dược phẩm sẽ tiếp tục được hưởng lợi đáng kể trong thời gian tới. Các công ty dược phẩm bán lẻ sẽ duy trì tốc độ mở cửa hàng mới trong tương lai gần.

Chuỗi nhà thuốc hiện đại chiếm lĩnh thị phần

Kể từ năm 2021, các chuỗi nhà thuốc hiện đại tăng tốc mở mới giành thị phần từ các nhà thuốc truyền thống. Theo IQVIA, Việt Nam có 55,300 cửa hàng thuốc vào năm 2016, trong đó 185 cửa hàng thuộc chuỗi nhà thuốc hiện đại. Năm 2021, tổng số cửa hàng thuốc giảm xuống còn 44,600, nhưng số cửa hàng thuộc chuỗi nhà thuốc hiện đại đã tăng lên con số 1,600.

Năm 2022, các chuỗi nhà thuốc hiện đại lớn tiếp tục đặt mục tiêu mở mới đầy tham vọng. Lý do đằng sau sự chuyển đổi từ hiệu thuốc truyền thống sang hiệu thuốc thương mại hiện đại có thể đến từ 3 nguyên nhân.

Đầu tiên là việc Bộ Y tế kiểm soát chặt chẽ hơn các loại thuốc kê đơn, theo quyết định ban hành ngày 07/092017. Theo đó, các nhà thuốc chỉ được bán thuốc kê đơn cho người bệnh có đơn để tránh tình trạng lạm dụng thuốc, nhất là với thuốc kháng sinh. Ngày 15/11/2020, Chính phủ ban hành nghị định tăng mức phạt hành vi “bán thuốc kê đơn mà không có đơn”, thậm chí buộc phải ngưng hoạt động cơ sở bán thuốc, khiến các nhà thuốc nhỏ lẻ kém cạnh tranh hơn và buộc một số nhà thuốc phải đóng cửa.

Thứ 2 là việc triển khai kê đơn điện tử, trong đó yêu cầu các cơ sở khám bệnh, nhà thuốc bệnh viện và kênh nhà thuốc phải áp dụng kê đơn điện tử. Các hiệu thuốc thương mại hiện đại được trang bị hệ thống ERP, nên có thể nhanh chóng thích ứng với quy định mới. Điều này sẽ giúp các hiệu thuốc này giành được thị phần từ các hiệu thuốc nhỏ, khi các hiệu thuốc nhỏ có thể bị mất khách hàng do hệ thống kiểm soát nội bộ không kịp thời kết nối với hệ thống kê đơn điện tử.

Thứ 3, việc chậm trễ trong phê duyệt đăng ký thuốc mới hay gia hạn thuốc cũ làm hạn chế nguồn cung, thúc đẩy quá trình hợp nhất thị trường của các chuỗi nhà thuốc thương mại hiện đại. Với nguồn cung thuốc eo hẹp, các nhà thuốc thương mại hiện đại với khả năng tài chính mạnh và thương lượng tốt hơn, có thể đảm bảo đủ nguồn hàng từ các công ty dược, trong khi các nhà thuốc truyền thống đối mặt tình trạng khan hiếm hàng tồn kho.

Hơn nữa, trong bối cảnh đối mặt nhiều vấn đề pháp lý, các bệnh viện công trở nên thận trọng hơn khi đấu thầu thuốc, đặc biệt là các gói thầu mới, dẫn đến tình trạng thiếu một số loại thuốc và thiết bị y tế. Do đó, bệnh nhân đang cố gắng tìm kiếm các giải pháp thay thế thông qua kênh nhà thuốc.

Các chuỗi nhà thuốc thương mại hiện đại lớn hiện nay có trên 500 cửa hàng. Doanh nghiệp điều hành hiệu thuốc cần xây dựng hệ thống ERP hiệu quả để theo dõi chính xác hạn sử dụng thuốc tại từng cửa hàng, từ đó giảm thiểu rủi ro bán thuốc hết hạn sử dụng cho khách hàng.

Do vậy, SSI cho rằng kênh nhà thuốc vẫn có thể giành thêm thị phần từ kênh bệnh viện, vì kênh bệnh viện sẽ mất thời gian để khôi phục tốc độ đấu thầu về mức trước đại dịch. Tuy nhiên, các chuỗi nhà thuốc thương mại hiện đại có thể hấp thụ thị phần của các hiệu thuốc truyền thống do quy mô lớn và lợi thế trong việc có sẵn hệ thống ERP - giao thức tương thích với hệ thống kê đơn điện tử mới.