Reuters: Việt Nam đẩy mạnh giải pháp thanh toán, hướng tới nâng hạng thị trường

Mới đây, tờ Reuters dẫn nguồn tin thân cận cho biết Việt Nam dự định nới lỏng quy định thanh toán cổ phiếu với các nhà đầu tư nước ngoài.

Đây được xem là bước đi quan trọng để các tổ chức cung cấp chỉ số như FTSE, MSCI nâng hạng thị trường Việt lên thị trường mới nổi và thu hút hàng trăm triệu USD khoản đầu tư mới.

Theo kế hoạch, Việt Nam sẽ cho phép các công ty chứng khoán bão lãnh để nhà đầu tư nước ngoài khi họ mua cổ phiếu. Theo tổ chức FTSE Russell, đây được xem là một bước tiến của Việt Nam và có thể loại bỏ rào cản quy định vốn đã kìm giữ chứng khoán Việt ở thị trường cận biên.

Hiện hai tổ chức MSCI và FTSE Russell đều xếp hạng Việt Nam vào nhóm thị trường cận biên. Theo Reuters, điều này ngăn cản nhiều quỹ đầu tư, nhà đầu tư và các công ty văn phòng gia đình (family offices) rót tiền vào các công ty tại đất nước hình chữ S.

Tuần trước, các chuyên gia FTSE Russell đã đến Việt Nam và nhận được kế hoạch chi tiết để khai thống thế bế tắc kéo dài nhiều năm liền ở thị trường Việt Nam, dựa trên nguồn tin thân cận từ Reuters.

“Cuộc họp tuần trước với FTSE khá tích cực và có thể dẫn tới khả năng nâng hạng Việt Nam lên thị trường mới nổi hạng hai (secondary emerging market) vào tháng 9/2025”, bà Lê Thị Lệ Hằng, Giám đốc chiến lược của Công ty Chứng khoán SSI - người trực tiếp tham gia vào kế hoạch, cho biết.

Để đáp ứng mốc thời gian đó, FTSE sẽ cần thông báo về việc nâng hạng sớm nhất là vào tháng 9/2024, tức khoảng 6 đến 12 tháng trước khi được nâng hạng thực tế theo quy trình của FTSE.

Cơ hội đón dòng vốn trăm triệu đô

Theo kế hoạch mới, Việt Nam sẽ dùng cơ chế xử lý thanh toán mới và cơ chế này có thể đáp ứng yêu cầu chính từ FTSE.

Ở các thị trường phát triển, nhà đầu tư sẽ thanh toán trong vòng 2 ngày sau thời điểm mua cổ phiếu, nhưng ở Việt Nam, nhà đầu tư sẽ phải chuyển tiền ngay trong ngày, gây ra chi phí và rủi ro cao hơn cho nhà đầu tư nước ngoài.

Để xóa bỏ rào cản này, các cơ quan quản lý và các công ty chứng khoán Việt Nam đang nghĩ ra một cơ chế tương tự như cơ chế được sử dụng ở Trung Quốc. Theo đó, các công ty chứng khoán sẽ bảo lãnh thanh toán cho các nhà đầu tư nước ngoài, về cơ bản sẽ cấp tín dụng cho họ trong hai ngày cho đến khi giao dịch hoàn tất.

Các công ty chứng khoán sẽ chấp nhận một số rủi ro, nhưng sẽ được hưởng lợi từ dòng vốn mới vào thị trường. Theo ước tính của CTCK SSI, khoảng 800 triệu USD từ các quỹ đầu tư thụ động có thể đổ vào thị trường Việt Nam, với giả định tỷ trọng của Việt Nam trong chỉ số thị trường mới nổi là 1%.

Các quỹ đầu tư chủ động sẽ đầu tư vào thị trường mới nổi của FTSE gấp 5 lần so với các thị trường cận biên. Điều này có thể mang lại lợi ích lớn hơn nhiều cho sàn HOSE - hiện có vốn hóa thị trường 179 tỷ USD.

Trong bản cập nhật mới nhất về Việt Nam phát hành vào tháng trước, FTSE cho biết mặc dù tiến độ cải cách thị trường theo kế hoạch vẫn còn chậm nhưng Chính phủ đã tái khẳng định cam kết sẽ thực hiện những việc cần thiết để nâng hạng.

“Bên cạnh đó, Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) cũng tích cực tìm kiếm các giải pháp khả dĩ về vấn đề ký quỹ trước giao dịch (pre-funding)”, FTSE Russell cho biết.

Các nguồn tin thân cận cho biết khả năng MSCI nâng hạng đồng thời với FTSE được xem là không khả thi vào lúc này vì các yêu cầu của MSCI khắt khe hơn và MSCI cũng là tổ chức lớn hơn rất nhiều.

Các nguồn tin từ Reuters cho biết cơ chế này vẫn cần được hoàn thiện và trải qua thời gian thử nghiệm kéo dài nhiều tháng trong khi các quy định hiện hành được điều chỉnh.

Ngoài ra, cũng cần phải tham vấn các nhà đầu tư nước ngoài. Trước đó, họ đã thúc giục Trung Quốc bãi bỏ yêu cầu ký quỹ trước giao dịch hoặc ít nhất cho phép ngân hàng tham gia để tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình giao dịch và thu hút thêm nhà đầu tư.