Nỗi lo khi Trung Quốc đẩy mạnh sản xuất pin

Trung Quốc đang xây dựng các nhà máy pin vượt xa mức cần thiết nhằm đáp ứng nhu cầu sản xuất ô tô điện và lưu trữ điện lưới trong nước, điều này sẽ giúp củng cố kế hoạch mở rộng ra nước ngoài của các nhà sản xuất Trung Quốc.

Theo dữ liệu từ công ty nghiên cứu CRU Group, công suất sản xuất tại các nhà máy pin của Trung Quốc dự kiến sẽ đạt 1,500 GWh trong năm nay, đủ cung cấp cho 22 triệu xe điện, cao hơn hai lần nhu cầu dự báo là 636 GWh.

Lãnh đạo trong ngành cảnh báo các nhà sản xuất pin đang đi theo mô hình được áp dụng cho nhiều ngành công nghiệp khác như thép, nhôm và tấm pin mặt trời, nơi doanh nghiệp Trung Quốc tận dụng chính sách trợ cấp để chiếm thị phần lớn trên thị trường toàn cầu và hạn chế cạnh tranh quốc tế.

Olivier Dufour, đồng sáng lập của Verkor, một startup về pin của Pháp được Renault hậu thuẫn, cho biết: “Chúng tôi đang rất lo ngại. Những gì tôi thấy rất giống với những gì đang xảy ra trong ngành công nghiệp nhôm”.

Với dự đoán nhu cầu pin tăng cao trong tương lai, nhiều khu vực trên khắp Trung Quốc đang chạy đua để tận dụng trợ cấp của Chính phủ với tham vọng trở thành trung tâm sản xuất pin lớn. Tuy nhiên, điều này có thể gây ra tình trạng dư thừa sản lượng.

Việc gấp rút sản xuất pin đã khiến nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình lo ngại. Hồi tháng 3, ông từng cảnh báo về nguy cơ mở rộng quá mức và khả năng xảy ra chu kỳ bùng nổ - đổ vỡ vốn đã xảy ra với một số ngành công nghiệp đang phát triển nhanh của Trung Quốc, như bất động sản và năng lượng mặt trời.

Sam Adham - Giám đốc bộ phận vật liệu pin tại CRU Group, cho biết sản lượng pin của Trung Quốc đạt khoảng 550 GWh vào năm ngoái, vượt xa mức 450 GWh được lắp vào sản phẩm cuối cùng và xuất khẩu. Ông nói: “Nhiều nhà sản xuất đang làm ra quá mức, khiến tồn kho tăng liên tục”.

Dựa trên lượng thông báo về việc xây dựng nhà máy pin thời gian qua, mức dư thừa công suất sẽ tăng lên gần gấp 4 lần nhu cầu của Trung Quốc vào năm 2027, và gấp đôi so với mức mà nước này cần để chạy hoàn toàn bằng xe điện vào năm 2030.

Theo một giám đốc điều hành cấp cao về ô tô điện ở Trung Quốc, kế hoạch mở rộng công suất sản xuất pin của nước này là “hoàn toàn phi thực tế”. Giờ đây, khi vấn đề dư thừa công suất trở nên trầm trọng hơn, nhiều công ty chuyển sang xuất khẩu và làm gia tăng căng thẳng địa chính trị giữa Trung Quốc và phương Tây.

Theo một tài liệu mà Financial Times thu thập được, khoảng cách nguồn cung pin 500 GWh ở châu Âu vào năm 2030 có thể được “bù đắp” bằng công suất dư thừa 1.100 GWh ở Trung Quốc. Trong khi đó, Goldman Sachs dự báo nhu cầu lưu trữ năng lượng pin của Trung Quốc sẽ tăng gấp 70 lần vào năm 2030.

Patrik Andreasson - Phó Chủ tịch chiến lược và bền vững tại nhà sản xuất pin Northvolt của Thụy Điển, cảnh báo ngành lưu trữ năng lượng lưới điện của châu Âu đặc biệt dễ bị tổn thương trước hàng xuất khẩu của Trung Quốc. Ông nói: “Việc nhập khẩu một lượng lớn pin Trung Quốc với giá rẻ sẽ làm giảm tham vọng bền vững của châu Âu và có thể bị coi là một sai lầm về chiến lược”.

Bất chấp lệnh cấm và hạn chế về công nghệ, các nhà sản xuất pin của Trung Quốc, bao gồm CATL, công ty dẫn đầu thế giới với 37% thị phần toàn cầu, đang có kế hoạch mở rộng sang Mỹ và châu Âu. CATL đã ký một thỏa thuận vào tháng 2 với Ford để cấp phép sử dụng công nghệ của mình trong nhà máy ở Michigan.