Nhà ở xã hội thiếu quỹ đất, vướng đủ thứ

Theo Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh, việc phát triển nhà ở xã hội đến nay vẫn chưa đạt được kỳ vọng. Nguyên nhân chính là do thiếu quỹ đất để xây dựng nhà ở xã hội; vướng mắc trong thủ tục lựa chọn chủ đầu tư; thiếu nguồn vốn ưu đãi và cơ chế khuyến khích chủ đầu tư chưa thực chất, chưa đủ mạnh để thu hút doanh nghiệp...

Nhà ở xã hội chưa đạt được như kỳ vọng

Chia sẻ tại Tọa đàm “Gỡ nút thắt phát triển nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân” do Bộ Xây dựng và Đài Truyền hình KTS VTC phối hợp tổ chức sáng nay (19/4), Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh cho biết, việc chăm lo giải quyết nhà ở cho người nghèo ở đô thị, công nhân khu công nghiệp là một trong những vấn đề quan trọng, thường xuyên được Đảng và Nhà nước quan tâm, chỉ đạo.

Trong những năm qua, hệ thống pháp luật về nhà ở đã ngày càng được hoàn thiện. Nhiều cơ chế, chính sách ưu đãi, hỗ trợ đã được ban hành nhằm khuyến khích phát triển nhà ở xã hội (NƠXH) cho các đối tượng chính sách, khó khăn về nhà ở trong đó có công nhân, người lao động tại các khu công nghiệp như các dự án NƠXH được miễn tiền sử dụng đất, giảm 50% thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp, hỗ trợ đầu tư hạ tầng kỹ thuật trong và ngoài dự án, cho vay ưu đãi lãi suất thấp...

Theo Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh, việc phát triển nhà ở xã hội đến nay vẫn chưa đạt được kỳ vọng.

Với các chính sách đã ban hành, đến nay trên địa bàn cả nước, đã hoàn thành 275 dự án NƠXH với quy mô khoảng 147.000 căn hộ (khoảng 7,35 triệu m2 sàn); đang tiếp tục triển khai 339 dự án với quy mô khoảng 371.500 căn hộ (tương đương khoảng 18,58 triệu m2 sàn).

“Kết quả phát triển NƠXH mặc dù đã đạt được một số kết quả rất đáng ghi nhận, giúp cho hàng trăm ngàn hộ gia đình có điều kiện nâng cao chất lượng nhà ở. Tuy nhiên kết quả này vẫn chưa đạt được kỳ vọng. Nguyên nhân chính là do thiếu quỹ đất để xây dựng NƠXH; vướng mắc trong thủ tục lựa chọn chủ đầu tư; thiếu nguồn vốn ưu đãi và cơ chế khuyến khích chủ đầu tư chưa thực chất, chưa đủ mạnh để thu hút doanh nghiệp...”, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh nói.

Do đó, để kịp thời tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc về chính sách trong thực tiễn, Bộ Xây dựng đã trình Chính phủ ban hành Nghị định số 49/2021/NĐ-CP ngày 01/4/2021 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 100/2015/NĐ-CP về phát triển và quản lý nhà ở xã hội, theo đó cơ bản đã giải quyết được những bất cập, hạn chế thời gian qua.

Cụ thể, đã quy định cụ thể, chi tiết hơn về quy mô dự án phát triển nhà ở thương mại, khu đô thị phải dành quỹ đất 20% để xây dựng NƠXH. Hướng dẫn chi tiết việc lựa chọn Chủ đầu tư các dự án NƠXH theo quy định của pháp luật nhà ở, pháp luật đầu tư và pháp luật đấu thầu, tại Thông tư số 09/2021/TT-BXD ngày 16/8/2021.

Bên cạnh đó, sửa đổi, bổ sung một số nội dung quy định về hồ sơ chứng minh đối tượng, điều kiện để được hưởng chính sách hỗ trợ về NƠXH; trình tự, thủ tục đăng ký mua, thuê, thuê mua; xét duyệt đối tượng... đảm bảo dễ dàng, rút ngắn thủ tục hành chính nhưng cũng đảm bảo sự chính xác, công bằng.

Gói tín dụng 65 nghìn tỷ đồng phát triển NƠXH

Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh cũng cho biết, để thúc đẩy đầu tư xây dựng NƠXH cho các đối tượng có khó khăn về nhà ở tại khu vực đô thị, trong đó có công nhân và người lao động làm việc trong các khu công nghiệp, góp phần thực hiện “mục tiêu kép” gồm bảo đảm an sinh xã hội, thúc đẩy phục hồi và phát triển kinh tế bền vững, tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp gắn với hỗ trợ phát triển thị trường bất động sản, ngày 30/01/2022, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 11 về Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội và triển khai Nghị quyết số 43 ngày 11/01/2022 của Quốc hội về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình.

Trong đó, có giải pháp hỗ trợ tín dụng đối với NƠXH, nhà ở công nhân và cải tạo xây dựng lại chung cư. Ví dụ như gói hỗ trợ 15 nghìn tỷ đồng thông qua Ngân hàng Chính sách xã hội cho các cá nhân vay mua, thuê mua và cải tạo nhà ở với lãi suất ưu đãi 4,8%/năm; gói hỗ trợ lãi suất 2% đối với các chủ đầu tư xây NƠXH, nhà ở công nhân, cải tạo xây dựng lại chung cư, thực hiện qua hệ thống ngân hàng thương mại với quy mô khoảng 40 nghìn tỷ đồng cấp bù lãi suất.

Ngay sau khi Chính phủ ban hành Nghị quyết số 11/NQ-CP, Bộ Xây dựng đã khẩn trương triển khai thực hiện các nhiệm vụ như: Xây dựng và ban hành Chương trình hành động; Phối hợp với Ngân hàng Chính sách xã hội tổ chức Hội nghị trực tuyến toàn quốc triển khai Nghị quyết số 11/NQ-CP đối với những nhiệm vụ của Ngân hàng; Phối hợp với Ngân hàng Nhà nước xây dựng dự thảo Nghị định hỗ trợ lãi suất từ ngân sách nhà nước đối với khoản vay của doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh theo Nghị quyết số 11/NQ-CP.

Mặt khác, Bộ Xây dựng có văn bản đôn đốc các địa phương triển khai thực hiện Nghị quyết 11 đối với lĩnh vực nhà ở. Cụ thể là: rà soát nhu cầu, chương trình – kế hoạch phát triển nhà ở đặc biệt là NƠXH, tình hình triển khai các dự án NƠXH, nhà ở công nhân, cải tạo chung cư cũ; nhu cầu vay vốn ưu đãi (nếu có) của chủ đầu tư các dự án. Thành lập Tổ công tác liên ngành để đi làm việc với một số địa phương ngay trong quý I năm 2022 để đôn đốc, hướng dẫn, kiểm tra việc thực hiện pháp luật về NƠXH nhằm kịp thời thúc đẩy tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện.

Qua làm việc với một số địa phương như TP.HCM, Bắc Ninh, Thái Nguyên, Hà Nam... cho thấy, hầu hết các địa phương đều quan tâm tới phát triển NƠXH, nhà ở công nhân và đang tích cực triển khai Nghị quyết 11 của Chính phủ.

“Tôi rất mong sẽ được lắng nghe các doanh nghiệp, các địa phương trao đổi, đề xuất các giải pháp, các cách làm hay để thúc đẩy phát triển NƠXH, nhà ở công nhân và tận dụng một cách tối đa các gói hỗ trợ ưu đãi về nguồn vốn đã được Quốc hội và Chính phủ thông qua trong Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội” – Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh chia sẻ tại tọa đàm.