Mỹ thâm hụt ngân sách hơn 1,800 tỷ USD, cao nhất kể từ thời COVID-19

Thâm hụt ngân sách của chính phủ Mỹ trong năm 2024 đã chạm mức cao nhất kể từ thời kỳ đại dịch COVID-19, chủ yếu do chi phí lãi vay nợ công tăng cao cùng với việc tăng chi cho an sinh xã hội và quốc phòng - vượt xa mức tăng thu từ thuế.

Theo số liệu từ Bộ Tài chính Mỹ công bố trong ngày 18/10, thâm hụt cho năm tài khóa kết thúc vào ngày 30/09 ở mức 1,830 tỷ USD, tăng từ mức 1,700 tỷ USD của năm trước và là mức cao nhất được ghi nhận nếu loại trừ các năm tài khóa 2020 và 2021.

Một điểm đáng lưu ý là việc hạch toán kế hoạch xóa nợ sinh viên quy mô lớn của chính quyền Biden, vốn đã bị Tòa án Tối cao hủy bỏ vào giữa năm 2023, đã góp phần làm tăng con số thâm hụt năm nay. Các quan chức Bộ Tài chính cho biết nếu loại bỏ tác động này và điều chỉnh các yếu tố thời gian ảnh hưởng đến số liệu, thâm hụt thực tế đã giảm 4%.

Tuy nhiên, con số thâm hụt của cả hai năm đều vượt quá 6% tổng sản phẩm quốc nội (GDP). Tỷ lệ năm nay là 6.4%, tăng nhẹ so với mức 6.2% của năm 2023.

Trong bức tranh chi tiêu tổng thể, An sinh xã hội và quốc phòng là hai mảng được ưu tiên với mức tăng lần lượt là 103 tỷ USD và 50 tỷ USD. Tuy nhiên, cả hai khoản mục này đều bị lép vế trước chi phí lãi vay khổng lồ mà Bộ Tài chính phải gánh chịu. Con số này đã tăng vọt 254 tỷ USD, lên tới 1,100 tỷ USD trong năm, tương đương mức tăng 29%. Ở mức khoảng 3.93% GDP, gánh nặng này là cao nhất kể từ năm 1998, phản ánh tình trạng nợ công ngày càng trầm trọng của nước Mỹ.

Trong khi đó, doanh thu tăng 11% trong năm tài khóa này, chủ yếu nhờ vào sự gia tăng thu thuế. Các quan chức Bộ Tài chính giải thích việc tăng trưởng việc làm và tiền lương mạnh mẽ là một yếu tố quan trọng, cùng với việc nhận được các khoản thuế đã được hoãn từ năm 2023 do thiên tai.

Nhìn về tương lai, bức tranh tài chính của Mỹ vẫn còn nhiều điểm mờ. Thâm hụt quá lớn có thể gây khó khăn cho kế hoạch chi tiêu của cả hai ứng cử viên trong cuộc bầu cử Tổng thống sắp tới. Với Quốc hội đang hướng tới sự phân chia đảng phái chặt chẽ, các quyết định quan trọng sẽ được đưa ra vào năm 2025, đặc biệt là việc các khoản cắt giảm thuế được ban hành dưới thời chính quyền Trump vào năm 2017 sắp hết hạn, và việc khôi phục trần nợ công.

Bộ trưởng Tài chính Janet Yellen, trong một tuyên bố đi kèm với các con số ngân sách, cho biết các đề xuất ngân sách của chính quyền Biden sẽ giảm thâm hụt 3,000 tỷ USD theo thời gian, một phần thông qua việc tăng thuế đối với các tập đoàn và những người Mỹ giàu có nhất.

Hầu hết các nhà kinh tế đều nhận thấy nợ công sẽ tiếp tục tăng dưới thời cả hai ứng cử viên Tổng thống. Ủy ban vì Ngân sách Liên bang Có trách nhiệm ước tính kế hoạch kinh tế của Kamala Harris sẽ làm tăng nợ thêm 3,500 tỷ USD trong một thập kỷ, trong khi kế hoạch của Donald Trump sẽ khiến nợ tăng vọt 7,500 tỷ USD.

Chính phủ có thể thấy được một số cải thiện trong năm tới khi Fed bắt đầu giảm chi phí vay. Lãi suất trung bình có trọng số cho tổng nợ chưa thanh toán vào cuối tháng 9 là 3.32%, ở mức cao nhất trong khoảng 15 năm, nhưng đã giảm nhẹ so với tháng trước - lần giảm đầu tiên trong gần ba năm.

Vũ Hạo (Theo Bloomberg)

FILI