Lực đẩy thị trường chứng khoán từ nhà đầu tư cá nhân

Sau đôi lần bị thị trường “đánh úp” hồi năm ngoái, nhà đầu tư cá nhân đã có nhiều kinh nghiệm hơn trong năm nay, họ bắt đầu thể hiện được tầm ảnh hưởng của mình lên thị trường. Với đợt tái bùng phát của dịch bệnh gần đây, thị trường chứng khoán lại bắt đầu nổi sóng với giao dịch của nhóm cá nhân dù khối ngoại bán ròng liên tiếp.

Trong đợt bùng phát của dịch Covid-19 hơn một năm trước, nhà đầu tư cá nhân đã ồ ạt tham gia vào thị trường chứng khoán với số lượng tài khoản đăng ký mới tăng kỷ lục. Bước sang năm nay, trong bối cảnh tái bùng phát của dịch bệnh thì làn sóng nhà đầu tư mới còn dâng cao hơn nữa khi họ chiếm 90% giao dịch trên thị trường.

Với dòng tiền và lượng thanh khoản lớn nhà đầu tư cá nhân đang tạo được sự ảnh hưởng và thúc đẩy thị trường tăng 20% trong thời gian qua. Thậm chí cơ quan thuế cũng cho biết số thu thuế từ giao dịch chứng khoán cũng đã tăng đột biến.

Dòng tiền trú ẩn nổi sóng

Ghi nhận từ hãng tin Bloomberg, tính từ đầu năm đến nay, ba thị trường chứng khoán tăng điểm mạnh nhất châu Á là Việt Nam, Đài Loan và Hàn Quốc. Các thị trường này có điểm chung quan trọng là sức ảnh hưởng của nhà đầu tư cá nhân lớn hơn trước rất nhiều. Đặc biệt, không đâu chứng kiến vai trò của nhà đầu tư cá nhân rõ nét hơn ở Việt Nam khi nhà đầu tư cá nhân chiếm khoảng 90% giao dịch. Qua đó thúc đẩy chỉ số VN-Index đã tăng 20% trong năm nay - mức tăng mạnh nhất so với tất cả chỉ số chứng khoán trong khu vực.

Theo Trung tâm lưu ký chứng khoán Việt Nam (VSD), trong 4 tháng đầu năm 2021 lượng tài khoản mở mới của nhà đầu tư tăng hơn 90% so với cả năm 2020, đạt gần 370.000 tài khoản, riêng trong tháng 4 số tài khoản cá nhân và tổ chức mở mới lần lượt đạt 110.510 tài khoản và 145 tài khoản.

Như vậy số lượng tài khoản nhà đầu tư cá nhân là 3,12 triệu tài khoản, tài khoản tổ chức là 15.800 tài khoản. Tổng số tài khoản trên thị trường cuối tháng 4 tăng hơn 13%, đạt 3,14 triệu tài khoản.

Xu thế nhà đầu tư cá nhân đua nhau đầu tư vào chứng khoán bắt đầu từ lúc xuất hiện Covid-19 và giờ vẫn tiếp diễn khi Việt Nam đang đương đầu với nhiều ổ dịch mới.

Các quy định phong tỏa và hạn chế đi lại khiến nhiều người tìm đến chứng khoán với hy vọng bù đắp cho thu nhập suy giảm hoặc lãi suất tiết kiệm tại ngân hàng đi xuống. Thế nên, tất cả dòng tiền này đang cần một điểm đến và thị trường chứng khoán là nơi nhà đầu tư lựa chọn đầu tư.

Điều này phần nào tạo nên lực cầu khổng lồ gần đây; đơn cử, trong phiên giao dịch ngày 28-5, tổng khối lượng giao dịch trên sàn HoSE lên mức kỷ lục với hơn 768 triệu cổ phiếu và chứng chỉ quỹ, giá trị giao dịch đạt gần 24.800 tỉ đồng.

Công ty cổ phần chứng khoán SSI thống kê giá trị giao dịch bình quân 4 tháng đầu năm 2021 trên thị trường chứng khoán cao gần gấp 3 lần mức bình quân trong năm 2020.

Thưc tế, tại Việt Nam, nhà đầu tư cá nhân trong nước đẩy mạnh giao dịch trong khi nhà đầu tư ngoại giảm nắm giữ cổ phiếu trong năm nay. Theo phân tích của các chuyên gia, có nhiều nguyên nhân khiến nhà đầu tư cá nhân tại Việt Nam quan tâm đến chứng khoán. Cụ thể, nhà đầu tư đang bị hạn chế sự lựa chọn về kênh đầu tư, trong khi đó lãi suất tiết kiệm đang khá thấp không thực sự hấp dẫn. Trong khi đó, dịch vụ môi giới chứng khoán tại địa phương tăng trưởng ấn tượng giúp nhà đầu tư có cảm giác an toàn hơn.

"Nhà đầu tư cá nhân sẽ vẫn là một lực lượng quan trọng của thị trường bởi họ ngày càng trưởng thành hơn về kiến thức và kỹ năng giao dịch cũng như đầu tư. Họ cũng có thể tạo ra những đợt biến động lớn của thị trường do hiệu ứng lan tỏa đám đông. Chúng tôi cho rằng, mặc dù một số điều chỉnh về nâng lô giao dịch nhưng mức độ tham gia của nhà đầu tư vẫn được duy trì chừng nào lãi suất tiết kiệm còn trong xu thế giảm", chiến lược gia tại DailyFX, bà Margaret Yang nhận định về thị trường Việt Nam trên Bloomberg.

Giao dịch thúc đẩy nguồn thu thuế tăng đột biến

So với dân số gần 100 triệu người hiện nay thì số lượng tài khoản nhà đầu tư hiện vẫn còn ở mức thấp nhưng sự hấp dẫn của chứng khoán thì ngày càng tăng. Với lượng giao dịch tăng cao như hiện nay thì có thể tạo nên được số thu thuế cao đột biến trong thời gian qua.

Cục Thuế TPHCM cho biết, số thu thuế từ lĩnh vực chứng khoán tăng đột biến 221,3% trong 4 tháng đầu năm, góp phần đưa số thu thuế thu nhập cá nhân tăng 7,12%. Tốc độ thu thuế chứng khoán tăng vượt nhiều lần so với các khoản khác như chuyển nhượng bất động sản tăng 83,75% so với cùng kỳ 2020, đầu tư vốn của cá nhân tăng 45,76%, hoạt động sản xuất kinh doanh tăng 10,17%.

Một đại diện từ Tổng cục Thuế cho biết, việc áp dụng thuế suất 0,1% trên giá bán chứng khoán của nhà đầu tư cá nhân nhằm tạo điều kiện thuận tiện trong quá trình thực hiện. Thuế thu từ chứng khoán không cao trong tổng thu thuế thu nhập cá nhân, thế nhưng gần đây số thu của chứng khoán tăng lên nhiều do thị trường chứng khoán thu hút nhiều người tham gia. Doanh số giao dịch chứng khoán tăng cao gấp 2-3 lần sẽ góp phần tăng số thu ngân sách.

Với doanh số giao dịch hơn 22.000 tỉ đồng/ngày như hiện nay, lấy mức thuế suất thuế thu nhập cá nhân 0,1%, tương ứng mỗi ngày số thu vào ngân sách tương ứng 22 tỉ đồng. Tuy nhiên, ngoài các cá nhân, trên thị trường còn có các tổ chức giao dịch như doanh nghiệp, công ty chứng khoán, quỹ đầu tư… Nếu thống kê chính xác con số này có thể sẽ lớn hơn nhiều, bởi các doanh nghiệp mua bán chứng khoán thực hiện đóng thuế thu nhập doanh nghiệp với thuế suất 20% trên phần lãi.

Trong thời gian tới, khi các sự cố kỹ thuật của hệ thống giao dịch được cải thiện, thị trường đặt kỳ vọng giao dịch sẽ tăng lên mức 30.000 tỉ đồng/phiên thì số thu thuế từ hoạt động chứng khoán sẽ còn tăng lên. Như vậy với lượng tài khoản đang hoạt động chiếm tỷ lệ lớn, dòng tiền lớn vai trò của nhà đầu tư cá nhân sẽ được thể hiện rõ nét hơn trong mức tăng trưởng này.