Lật tẩy thủ thuật doanh nghiệp 'thổi' vốn, che mắt cơ quan chức năng

Đại biểu Quốc hội Mai Thị Phương Hoa cho biết, việc nâng khống vốn điều lệ của doanh nghiệp trước khi niêm yết trên thị trường được các đối tượng thực hiện rất dễ dàng thông qua một loạt “thủ thuật” nhằm che mắt cơ quan chức năng. Chọn cách này, doanh nghiệp không phải nộp tiền vào tài khoản phong tỏa, không phải công khai, minh bạch như doanh nghiệp đã lên sàn.

Thiệt hại nặng nề về kinh tế cho nhiều nhà đầu tư

Chiều 8/11, Quốc hội tiếp tục thảo luận về các báo cáo công tác của Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát Nhân dân tối cao; công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật; công tác thi hành án; công tác phòng, chống tham nhũng năm 2022.

Phát biểu tại nghị trường, đại biểu Mai Thị Phương Hoa (đoàn Nam Định) - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội - cho biết, năm 2022, trong thành công chung về kinh tế - xã hội có sự đóng góp rất lớn của các cơ quan tư pháp, góp phần giữ vững an ninh trật tự, an toàn xã hội, bảo vệ pháp luật, bảo vệ công lý.

Đại biểu cho rằng, trong bối cảnh bị ảnh hưởng bởi đại dịch COVID-19, tội phạm về trật tự xã hội là loại tội phạm chiếm tỷ lệ lớn trong cơ cấu tội phạm có xu hướng giảm, trong đó một số tội phạm giảm đáng kể như số vụ phạm tội có tổ chức, cướp tài sản, cưỡng đoạt tài sản, trộm cắp, đánh bạc, chứa mại dâm. Các cơ quan tư pháp đã điều tra, truy tố, xét xử nhiều vụ án lớn về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu, nhiều chỉ tiêu Quốc hội giao đều đạt và vượt.

“Tôi cũng nhất trí với quan điểm của Bộ trưởng Bộ Công an và Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao, đó là: Không bỏ lọt tội phạm nhưng cũng không hình sự hóa quan hệ dân sự, kinh tế; xử lý nghiêm đối với hành vi cố ý và có yếu tố vụ lợi; tạo điều kiện cho người phạm tội khắc phục vi phạm.

Tôi cũng đồng tình với việc song song với công tác điều tra, khám phá các vụ án kinh tế thì Bộ Công an cũng đã kịp thời cung cấp thông tin và phản bác tin đồn thất thiệt để giúp ổn định thị trường, ổn định tâm lý xã hội, góp phần bảo vệ doanh nghiệp và nhà đầu tư làm ăn chân chính”, đại biểu Mai Thị Phương Hoa.

Đề cập đến tội phạm trong lĩnh vực chứng khoán, đại biểu viện dẫn theo báo cáo của Chính phủ, thời gian qua, lãnh đạo một số tập đoàn tư nhân đã bị khởi tố bị can về tội thao túng chứng khoán và lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Đại biểu đoàn Nam Định đánh giá cao Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an đã phát hiện và khởi tố các vụ án này và cho rằng có thể nói đây là các vụ án gây rúng động thị trường chứng khoán Việt Nam.

Qua những vụ án này, cơ quan điều tra đã phát hiện các hành vi, thủ đoạn như: Hành vi mua, bán cổ phiếu không báo cáo, không công bố thông tin trước khi thực hiện hành vi giao dịch của cổ đông lớn, người nội bộ, người có liên quan.

Bên cạnh đó là hành vi thao túng với thủ đoạn trực tiếp hoặc mượn, thuê người mở nhiều tài khoản chứng khoán nhằm liên tục mua, bán cổ phiếu giữa các tài khoản với nhau nhằm tạo cung - cầu giả, đẩy giá cổ phiếu, thu hút nhà đầu tư trên thị trường, sau đó bán thu lợi bất chính.

Tình trạng làm giả hồ sơ, tài liệu tăng vốn khống thông qua tăng cổ phiếu và làm thủ tục phát hành để trục lợi; tung tin giả trên mạng xã hội, lôi kéo các nhóm tư vấn mua bán cổ phiếu để thao túng, trục lợi.

“Các hành vi với những thủ đoạn nêu trên đã gây thiệt hại nặng nề về kinh tế cho nhiều nhà đầu tư; làm thị trường chứng khoán có những giai đoạn chao đảo, giảm điểm mạnh; làm ảnh hưởng tiêu cực đến thị trường vốn; làm giảm niềm tin của các nhà đầu tư vào thị trường chứng khoán. Hệ quả là đã làm cho thị trường chứng khoán Việt Nam năm qua có nhiều biến động và tiềm ẩn rủi ro như đánh giá của Ủy ban Kinh tế của Quốc hội”, bà Hoa cho hay.

“Lách” quy định, tinh vi, liều lĩnh

Nguyên nhân được đại biểu chỉ ra là sự sơ hở, bất cập của hệ thống pháp luật về thị trường chứng khoán và về quản lý doanh nghiệp đã tạo điều kiện thuận lợi cho đối tượng phạm tội lợi dụng để “lách” quy định của luật. Như việc nâng khống vốn điều lệ của doanh nghiệp trước khi niêm yết trên thị trường được các đối tượng thực hiện rất dễ dàng thông qua một loạt “thủ thuật” nhằm che mắt cơ quan chức năng. Chọn cách này, doanh nghiệp không phải nộp tiền vào tài khoản phong tỏa, không phải công khai, minh bạch như doanh nghiệp đã lên sàn.

Bên cạnh đó là sự tinh vi, liều lĩnh, bất chấp mọi thủ đoạn của kẻ phạm tội. Thậm chí, đưa cả người nhà, người thân tín để cùng thực hiện hành vi phạm tội; sự buông lỏng của một số cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền trong những giai đoạn nhất định.

“Điều đáng lưu ý là, có những hành vi, thủ đoạn như đã nêu ở trên đã xảy ra nhiều lần nhưng không bị phát hiện hoặc đã từng có lần bị phát hiện nhưng chỉ bị xử lý hành chính. Điều này tạo nên tâm lý “nhờn” luật của đối tượng phạm tội”, đại biểu cho hay.

Đáng lưu ý, gần đây, số lượng người bị truy cứu trách nhiệm hình sự vì tội thao túng chứng khoán tăng lên. Hành động của các cơ quan chức năng không những có tác dụng răn đe đối với các đối tượng có ý định thao túng thị trường chứng khoán, mà còn giúp cho nhà đầu tư rút ra các bài học cần thiết, là tín hiệu cho thấy sự nỗ lực của cơ quan điều tra và các cơ quan chức năng khác, giúp làm thị trường chứng khoán phát triển lành mạnh hơn.

Từ các phân tích trên, đại biểu Hoa kiến nghị sửa đổi quy định của pháp luật có liên quan về thị trường chứng khoán và quản lý doanh nghiệp để khắc phục những sơ hở nêu trên; đồng thời xử lý nghiêm những cá nhân, thậm chí pháp nhân thương mại trực tiếp có liên quan, nếu có đầy đủ dấu hiệu; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát doanh nghiệp; nâng cao chất lượng kiểm toán của các tổ chức cung cấp dịch vụ kiểm toán.

“Các cơ quan tư pháp cần kịp thời thông tin tới các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền về phương thức, thủ đoạn phạm tội để tăng cường tính cảnh báo, phòng ngừa”, bà Mai Thị Phương Hoa kiến nghị.