MỚI

Trợ lý đầu tư M.AI

#Chuyên gia

24HMONEY đã kiểm duyệt

Học thuyết người điên và hành xử của Donald Trump trên trường quốc tế

1. Ý nghĩa của học thuyết Người Điên

Học thuyết Người Điên (Madman Theory) là một chiến lược chính trị và ngoại giao, trong đó một nhà lãnh đạo cố ý xây dựng hình ảnh mình là người khó lường, thậm chí "điên rồ", để khiến đối thủ e ngại và nhượng bộ trong các cuộc đàm phán hoặc xung đột. Chiến lược này được Tổng thống Mỹ Richard Nixon áp dụng trong Chiến tranh Việt Nam, với ý định khiến Bắc Việt tin rằng ông sẵn sàng làm bất cứ điều gì, kể cả sử dụng vũ khí hạt nhân, để đạt được mục tiêu. Ý nghĩa cốt lõi của học thuyết nằm ở việc tạo ra sự bất an tâm lý cho đối phương, khiến họ phải cân nhắc lại hành động của mình trước một đối thủ dường như không bị ràng buộc bởi logic thông thường.

Học thuyết này dựa trên hai yếu tố chính:

2. Ví dụ thực tế của học thuyết Người Điên

Nixon sử dụng học thuyết này trong những năm 1969-1972. Ông ra lệnh cho quân đội Mỹ thực hiện các cuộc tuần tra hạt nhân gần biên giới Liên Xô và Bắc Việt, đồng thời để rò rỉ thông tin rằng ông đang cân nhắc các biện pháp cực đoan. Mục tiêu là khiến đối thủ tin rằng ông có thể hành động "điên rồ" nếu bị dồn ép, từ đó thúc đẩy họ ngồi vào bàn đàm phán. Dù không hoàn toàn thành công như kỳ vọng (Bắc Việt vẫn tiếp tục chiến đấu), chiến lược này đã tạo áp lực đáng kể và phần nào định hình cách đối thủ nhìn nhận Nixon.

Một ví dụ khác là cách nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un đôi khi sử dụng các phát ngôn và hành động gây sốc (như phóng tên lửa qua Nhật Bản) để củng cố hình ảnh khó lường, khiến các nước láng giềng và phương Tây phải thận trọng trong cách đối phó.

3. Liên hệ với trường hợp của Donald Trump

Donald Trump, trong cả nhiệm kỳ đầu (2017-2021) và những dấu hiệu ban đầu của nhiệm kỳ thứ hai (tính đến tháng 4/2025), có nhiều hành xử trên chính trường quốc tế mang nét tương đồng với học thuyết Người Điên. Dù không công khai thừa nhận áp dụng chiến lược này, phong cách lãnh đạo của ông – từ lời nói đến hành động – cho thấy ông có thể đang vô tình hoặc hữu ý sử dụng các yếu tố của học thuyết.

Sự giống nhau giữa học thuyết Người Điên và hành xử của Trump:

4. Trump có đang áp dụng học thuyết Người Điên không?

Có thể nói Trump không áp dụng học thuyết này một cách có hệ thống như Nixon, mà nó xuất phát từ tính cách cá nhân và phong cách lãnh đạo bốc đồng, thích gây chú ý của ông.

Một số bằng chứng cụ thể:

=> Trump dường như áp dụng một phiên bản “nâng cấp” của học thuyết Người Điên, kết hợp giữa tính cách cá nhân (bốc đồng, thích gây sốc) và tư duy kinh doanh (đe dọa để thương lượng). Tuy nhiên, khác với Nixon – người có kế hoạch rõ ràng, Trump dường như hành động theo bản năng hơn là chiến lược được tính toán kỹ lưỡng. Điều này mang lại một số thành công ngắn hạn (như Hiệp định Abraham), nhưng cũng tiềm ẩn rủi ro làm tổn hại quan hệ quốc tế lâu dài nếu đối thủ không còn sợ hãi hoặc phản ứng thái quá.

==> Tóm lại, hành xử của Trump trên chính trường quốc tế có nhiều điểm tương đồng với học thuyết Người Điên, đặc biệt ở sự khó đoán và đe dọa vượt giới hạn. Dù không chắc ông chủ ý áp dụng học thuyết này, phong cách của ông đã tạo ra một hình ảnh "gã điên" trong mắt cả đồng minh lẫn đối thủ, vừa là lợi thế vừa là thách thức cho vị trí lãnh đạo nước Mỹ.