Hoa Sen phản đối tăng thuế nhập khẩu HRC để 'cứu' nhà máy sản xuất thép lớn nhất Việt Nam

Tập đoàn Hoa Sen cho rằng việc tăng thuế nhập khẩu HRC có thể là một cú "knock out" đối với đại đa số doanh nghiệp sản xuất tôn mạ nhưng lại tạo cơ hội cho một vài doanh nghiệp độc quyền thị trường. Theo đó, việc tăng thuế làm giảm sức cạnh tranh của các doanh nghiệp sản xuất tôn mạ, trong khi một vài doanh nghiệp vừa sản xuất HRC vừa sản xuất tôn mạ sẽ không phải chịu tác động từ việc tăng thuế, dẫn đến giảm tính cạnh tranh lành mạnh của thị trường thép Việt Nam, tạo cơ hội cho độc quyền.

Bộ Tài chính đề xuất tăng thuế nhập khẩu HRC

Bộ Tài chính đang xin ý kiến dự thảo Nghị định sửa đổi bổ sung Nghị định số 125/2017/NĐ-CP.

Đáng chú ý, Bộ Tài chính dự kiến áp dụng biện pháp tăng thuế nhập khẩu ưu đãi thông thường (MFN) đối với thép cuộn cán nóng (HRC) nhóm 72.08 từ 0% lên 5%.

"Cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung đang làm dấy lên lo ngại về việc thép giá rẻ Trung Quốc có thể lan tràn vào Việt Nam, kéo theo giá thép trên thị trường giảm mạnh. Điều này khiến nhà máy sản xuất thép lớn nhất Việt Nam đang cân nhắc tạm dừng kế hoạch triển khai lò cao số 3", Bộ Tài chính nêu lý do đề xuất tăng thuế.

Cơ quan này dẫn chứng thêm, Việt Nam đang nhập khẩu hơn 8 triệu tấn cuộn cán nóng mỗi năm, 40% trong số đó là nhập từ Trung Quốc.

"Nếu không có thuế nhập khẩu đánh vào mặt hàng, thép cán cuộn giá rẻ sẽ từ Trung Quốc tiếp tục tràn vào Việt Nam gây bất ổn thị trường thép Việt Nam", Bộ Tài chính nhận định.

Bộ này cũng dẫn báo cáo của Hiệp hội Thép rằng năng lực sản xuất HRC trong nước mới đáp ứng khoảng gần 50%. Dự kiến cuối năm 2019 sẽ đáp ứng được khoảng 70% nhu cầu trong nước khi nhà máy của Công ty Hòa Phát tại Dung Quất, Quảng Ngãi và Công ty Formosa đi vào hoạt động. Việc năng lực sản xuất trong nước đã đáp ứng được đáng kể nhu cầu trong nước là một trong những lý do khiến Bộ Tài chính đề xuất tăng thuế nhập khẩu HRC.

Ngoài ra, mặt hàng thép cán nóng là đầu vào sản xuất thép cán nguội và các mặt hàng tôn mạ màu có mức thuế suất cơ bản từ 5 - 25%. Do vậy, Bộ Tài chính cho rằng việc tăng thuế nhập khẩu HRC là phù hợp với nguyên tắc thuế nhập khẩu tăng dần từ nguyên liệu thô đến thành phẩm.

Cơ quan này ước tính việc tăng thuế suất trên sẽ tác động làm tăng thu ngân sách nhà nước 3.152 tỷ đồng. Tuy nhiên, khi mức thuế suất được tăng lên 5% thì các doanh nghiệp sẽ tìm nguồn nhập khẩu từ các nước có thuế suất ưu đãi đặc biệt 0% (Trung Quốc, ASEAN, Hàn Quốc). Vì vậy, số thu ngân sách nhà nước thực tế sẽ thấp hơn con số tính toán nêu trên.

Bên cạnh đó, việc tăng thuế nhập khẩu HRC sẽ tạo ra sự dịch chuyển thương mại sang các nước có ký FTA với Việt Nam để hường thuế suất 0%. Tuy nhiên, theo Bộ Tài chính, để đủ điều kiện áp dụng thuế suất 0%, các doanh nghiệp sẽ phải tốn thêm chi phí xin giấy chứng nhận xuất xứ và tìm đối tác nhập khẩu mới. Vì vậy, việc điều chỉnh tăng thuế suất lên 5% sẽ có tác động đến chi phí nhập khẩu của doanh nghiệp.

Tập đoàn Hoa Sen phản đối

Liên quan đến vấn đề này, tại công văn gửi đến lãnh đạo các bộ Tài chính, Công Thương, Văn phòng Chính phủ, VCCI, Hiệp hội Thép Việt Nam, Tập đoàn Hoa Sen cho rằng việc tăng thuế suất MFN đối với thép cuộn cán nóng nhóm 72.08 từ 0% lên 5% không những không làm giảm lượng thép nhập từ Trung Quốc mà còn làm gia tăng thêm lượng thép nhập từ Trung Quốc, làm giảm năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp sản xuất tôn mạ nội địa; tác động tiêu cực đến định hướng phát triển ngành thép Việt Nam.

Đặc biệt, Hoa Sen cho rằng các doanh nghiệp sản xuất tôn mạ và ống thép Việt Nam khó có thể tồn tại trên thị trường nếu Bộ Tài chính tăng thuế suất MFN như dự thảo.

Được biết, HRC là nguyên liệu đầu vào rất quan trọng để sản xuất tôn mạ và ống thép.

Tập đoàn Hoa Sen dẫn chứng Việt Nam và Trung Quốc đều tham gia Hiệp định ACFTA nên thép cuộn cán nóng nhóm 72.08 từ Trung Quốc nhập vào Việt Nam được hưởng thuế suất ưu đãi đặc biệt 0% theo hiệp định này. Do đó nếu tăng thuế suất MFN từ 0% lên 5% thì thép cuộn cán nóng nhóm 72.08 của Trung Quốc sẽ vẫn được nhập khẩu vào Việt Nam với thuế suất 0% theo Hiệp định ACFTA.

Theo số liệu thống kê 4 tháng đầu năm 2019, Việt Nam nhập khẩu thép cuộn cán nóng từ Trung Quốc chiếm 40% tổng lượng nhập, tiếp theo là Ấn Độ và Đài Loan chiếm 31% tổng lượng nhập, còn lại là từ các nước khác.

"Nếu theo đề xuất tăng thuế suất MFN của Bộ Tài chính thì lượng thép nhập từ Ấn Độ, Đài Loan sẽ phải chịu thuế MFN 5% (do không được hưởng thuế suất ưu đãi theo hiệp định là 0%) và hiển nhiên không cạnh tranh được với thép Trung Quốc. Khi đó lượng thép nhập từ Trung Quốc có thể sẽ gia tăng tỷ trọng lên ít nhất 71% tổng lượng thép cuộn cán nóng nhập khẩu vào Việt Nam", Tập đoàn Hoa Sen cho hay.

Đáng chú ý, Hoa Sen nhấn mạnh: "Doanh nghiệp sản xuất thép cuộn cán nóng trong nước đang gặp nhiều thuận lợi về thị trường tiêu thụ, không có chuyện thị trường bất lợi làm 'nhà máy sản xuất thép lớn nhất Việt Nam' phải cân nhắc tạm dừng kế hoạch triển khai lò cao số 3".

Theo tập đoàn này, doanh nghiệp sản xuất thép cuộn cán nóng nội địa nhóm 72.08 đang có thuận lợi lớn về thị trường tiêu thụ. Cụ thể, ở thị trường nội địa, năng lực sản xuất mới chỉ đáp ứng dưới 40% nhu cầu, tiêu thụ thép bình quân theo đầu người tại Việt Nam mới chỉ ở mức 241kg trong khi các nước phát triển ở mức 500 kg mỗi đầu người. Dư địa thị trường trong nước còn rất lớn để tiêu thụ lượng cán nóng nội địa sản xuất được.

Ở thị trường thế giới, thép cuộn cán nóng nhóm 72.08 sản xuất nội địa đáp ứng tiêu chí xuất xứ Việt Nam do đó tiềm năng thị trường xuất khẩu là rất lớn đối với các doanh nghiệp sản xuất thép cuộn cán nóng nội địa.

Do vậy, Tập đoàn Hoa Sen tái khẳng định vấn đề thị trường tiêu thụ không thể là nguyên nhân "khiến nhà máy sản xuất thép lớn nhất Việt Nam đang cân nhắc tạm dừng kế hoạch triển khai lò cao số 3" như thông tin nêu tại công văn của Bộ Tài chính.

Trên cơ sở đó, Hoa Sen cho rằng các căn cứ để tăng thuế suất MFN chưa thỏa đáng.

Hoa Sen cho rằng các căn cứ để tăng thuế nhập khẩu HRC chưa thỏa đáng

Doanh nghiệp tôn mạ bị "knock out", tạo cơ hội cho "một vài doanh nghiệp độc quyền thị trường"?

Trong công văn gửi đến các bộ, ngành, hiệp hội, Tập đoàn Hoa Sen nhấn mạnh việc tăng thuế suất MFN đối với thép cuộn cán nóng nhóm 72.08 càng gây thêm khó khăn cho các doanh nghiệp sản xuất tôn mạ và ống thép "trong bối cảnh ngành sản xuất tôn mạ và ống thép đang gặp muôn trùng khó khăn".

Nêu dẫn chứng, Hoa Sen cho biết 7 tháng đầu năm, sản lượng sản xuất của các doanh nghiệp sản xuất tôn mạ giảm 20% sản lượng so với cùng kỳ năm ngoái (số liệu Hiệp hội Thép), đa số doanh nghiệp sản xuất tôn mạ đã phải cắt giảm sản xuất, dừng dây chuyền, giảm lao động, chỉ đang hoạt động khoảng 60% công suất thiết kế.

"Đó là một phần hệ quả mà các doanh nghiệp sản xuất tôn mạ đang phải gánh chịu từ việc các nước dựng hàng rào thương mại đến những chiêu trò cạnh tranh không lành mạnh của hàng tôn mạ nhập khẩu. Do đó, nếu tăng thuế suất MFN như dự thảo thì các doanh nghiệp sản xuất tôn mạ và ống thép còn phải đối mặt thêm với nhiều khó khăn nữa", Tập đoàn Hoa Sen bày tỏ.

Khó khăn đầu tiên có thể kể đến là doanh nghiệp bị hạn chế nguồn cung nhập khẩu, trong khi sản lượng sản xuất trong nước chưa đáp ứng nhu cầu. Việc tìm nguồn cung mới ở thị trường mới cũng không dễ dàng vì phải phù hợp cả về giá, chất lượng, tiến độ cung ứng hàng hóa.

Việc tăng thuế cũng làm tăng giá thành sản phẩm của các doanh nghiệp sản xuất tôn mạ dùng nguyên liệu thép cuộn cán nóng nhóm 72.08 nhập khẩu, khiến tôn mạ Việt Nam sẽ không cạnh tranh được với tôn mạ từ các nước khác ở cả thị trường xuất khẩu lẫn thị trường nội địa.

Ngoài ra, nếu tăng thuế suất MFN thêm 5% thì giá nguyên liệu trung bình tại Việt Nam cao hơn giá thế giới từ 8% - 9%, giá thành phẩm cũng tăng tương ứng. "Như vậy các doanh nghiệp sản xuất tôn mạ Việt Nam không thể bán đi các nước được, ở thị trường trong nước cũng không cạnh tranh được với hàng tôn màu nhập khẩu", "vua tôn" Hoa Sen thông tin.

"Tăng thuế suất MFN có thể là một cú "knock out" đối với đại đa số doanh nghiệp sản xuất tôn mạ nhưng lại tạo cơ hội cho một vài doanh nghiệp độc quyền thị trường. Như đã phân tích ở trên, việc tăng thuế suất MFN chắc chắn làm giảm sức cạnh tranh của các doanh nghiệp sản xuất tôn mạ dùng nguyên liệu thép cuộn cán nóng nhóm 72.08 nhập khẩu. Trong khi đó, một vài doanh nghiệp vừa sản xuất thép cuộn cán nóng vừa sản xuất tôn mạ sẽ không phải chịu tác động từ việc tăng thuế MFN, dẫn đến giảm tính cạnh tranh lành mạnh của thị trường thép Việt Nam, tạo cơ hội cho độc quyền, gây bất lợi cho người tiêu dùng", Tập đoàn Hoa Sen nhấn mạnh.