Giáo sư Đại học Harvard khuyến nghị gì với Việt Nam?

Sau khi thăm và phát biểu tại Đại học Harvard, Thủ tướng Phạm Minh Chính dự tọa đàm chính sách với giáo sư trường này về định hướng phát triển của Việt Nam trong thế kỷ 21.

Tại tọa đàm chính sách, các giáo sư Đại học Harvard đã đưa ra những khuyến nghị và câu hỏi với lãnh đạo Việt Nam.

GS Kinh tế David Dapice đánh giá việc tham gia những hiệp định thương mại quốc tế là thành công tuyệt vời của Việt Nam. Hàng triệu người lao động nông nghiệp đã vào nhà máy. Tuy nhiên điểm yếu là phần lớn nguyên liệu sản xuất của Việt Nam hiện nhập từ một số thị trường nước ngoài. Khi COVID-19 xảy ra, biên giới đóng cửa hay khi có căng thẳng thương mại thì sẽ ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng nguyên liệu cho hàng xuất nhập khẩu của Việt Nam. "Cần phát triển đầu vào trong nước, đa dạng hóa nguồn nguyên liệu phục vụ xuất khẩu", Giáo sư David Dapice nói.

Theo GS David Dapice, thặng dư thương mại với Hoa Kỳ năm nay của Việt Nam có thể lên tới 100 tỷ USD. Con số này so với Hoa Kỳ là nhỏ, nhưng gợi ý cho Việt Nam là cần liên tục trao đổi để tránh bị cho là thao túng tiền tệ. Nền quản trị cũng nên kích hoạt phản ứng nhanh nhạy, còn nền kinh tế số đòi hỏi có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài FDI, giao thương với nước ngoài, hợp tác đào tạo giáo dục.

"Thu hút FDI ngày càng khó hơn. Hãy làm sao cho năng lượng tái tạo hiện hữu, tạo lợi thế cạnh tranh so với ASEAN", GS David Dapice nói và gợi ý thêm rằng muốn trở thành nền kinh tế đáng tin cậy, phải tránh xa nguồn đầu tư không mang lại cạnh tranh cho Việt Nam.

Cùng với đó, nền kinh tế phải được duy trì độ mở cần có, đặc biệt là vấn đề thông tin trao đổi. Khi có độ mở sẽ thu hút nhiều tài năng hơn, nhà đầu tư sẽ cảm thấy thoải mái khi đến môi trường không bị cấm đoán.

Đặc thù của Việt Nam là có nhiều tỉnh ở khu vực xa không có cơ sở hạ tầng thuận lợi, khó để họ tiếp cận, thu hút FDI. GS David Dapice đề nghị thử nghiệm sử dụng thuế bất động sản, cho phép địa phương sử dụng thuế bất động sản để đầu tư nhanh hạ tầng mà không dùng ngân sách quốc gia.

Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng thừa nhận hội nhập kinh tế mang lại nhiều cơ hội cho Việt Nam nhưng Việt Nam cũng phải đối mặt nhiều thách thức. Ngân hàng phải tăng cường phân tích dự báo để đưa ra chính sách đồng bộ, phù hợp thực tiễn; kiên quyết không dùng tiền tệ để tạo lợi thế cạnh tranh trong thương mại.

"Với sự kiên định đó nhiều năm kết quả kiểm soát lạm phát của Việt Nam rất ấn tượng, đi đôi với tốc độ tăng trưởng khá cao. Thị trường ngoại hối ổn định, là điểm sáng để Việt Nam nâng cao vị trí trong xếp hạng tín nhiệm", bà Hồng nói.

GS Y khoa David Golan đánh giá cao các giải pháp phòng chống COVID-19 của Việt Nam. Đơn cử như ngay từ đầu, Việt Nam đã quyết định giãn cách, hạn chế đi lại, tăng cường khả năng phản ứng của các cơ sở y tế. Bác sĩ và y tá là đối tượng tác động nhiều nhất nên Việt Nam đã tăng cường trang bị, bảo hộ để hạn chế lây nhiễm. Bộ Y tế đã huy động sinh viên y năm cuối tham gia chống dịch, truy vết, cách ly.

"Trường Y Harvard hân hạnh tài trợ 700.000 USD đào tạo kiến thức cho 5.800 sinh viên, sau đó triển khai đến các nơi bùng dịch", GS David Golan nói và cho biết, để giúp Việt Nam có hệ thống y tế mạnh mẽ, kiên cường trong bối cảnh các mối đe dọa, phải đầu tư chuyển đổi từ tiếp nhận kiến thức, sang thực hành. Ban hành chứng chỉ đào tạo gắn liền với các khuôn khổ đào tạo của thế giới.

Ông cũng đề xuất Việt Nam thiết lập trung tâm nghiên cứu y sinh, giúp chuyển giao công nghệ, xây dựng y sinh chiến lược. "Tham vọng này đòi hỏi phải có cam kết chính trị cấp cao", ông nhấn mạnh.

Tại buổi tọa đàm, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhận được một số câu hỏi từ các giáo sư, nghiên cứu sinh. Có vị băn khoăn Đồng bằng sông Cửu Long bị hạn chế nước ở thượng nguồn, làm ảnh hưởng đến hạ nguồn. Chính phủ Việt Nam làm gì để hạn chế tác động đó?

Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết trong cuộc thảo luận với Tổng thống Joe Biden ở khuôn khổ Hội nghị Cấp cao đặc biệt vừa kết thúc, các nhà lãnh đạo ASEAN cũng đề cập nội dung này. Đây là vấn đề của khu vực nên cần có sự chung tay của các nước, và tác động đến người dân nên phải kêu gọi người dân cùng quan tâm.

Sahra, sinh viên cao học của Harvard thì nêu tinh thần đổi mới sáng tạo được Việt Nam khuyến khích. Vậy Việt Nam làm gì để khuyến khích doanh nghiệp đổi mới sáng tạo?

Thủ tướng cho biết đổi mới sáng tạo là quan điểm nhất quán của Việt Nam, quan điểm này vừa phải kế thừa, vừa đổi mới và phát triển. "Phải có hệ sinh thái về đổi mới sáng tạo, trước hết phải có thể chế, nguồn lực, con người, làm sao để mỗi người hào hứng tham gia đổi mới sáng tạo. Đồng thời, phải có sự chung tay hợp tác quốc tế mới tạo ra được hệ sinh thái đổi mới sáng tạo", người đứng đầu Chính phủ nhấn mạnh.

Một chuyên gia thâm nhập máy tính người Việt Nam đang làm việc tại Hoa Kỳ cho biết muốn hỗ trợ Việt Nam tăng cường năng lực phát triển kinh tế số, vậy có thể hỗ trợ bằng cách nào?

Theo Thủ tướng, an ninh mạng là vấn đề toàn cầu chứ không chỉ riêng Việt Nam. Đây là vấn đề Việt Nam đang hợp tác quốc tế và tự nâng cao năng lực thông qua xử lý các vấn đề xảy ra trong thực tiễn.

"Bạn có thể tham gia hỗ trợ hoàn thiện thể chế, công nghệ liên quan an ninh mạng, đặc biệt là tham gia đào tạo con người, vì tạo ra an ninh mạng hay chống lại nó đều là do con người", Thủ tướng nói.