Giao dịch bất động sản bí mật ở nước ngoài giúp người giàu không phải đóng hàng triệu đô la tiền thuế

Nhiều chính khách, người nổi tiếng và giới siêu giàu đang bí mật đổ tiền vào bất động sản ở mọi nơi trên thế, giới ngoài những địa điểm quen thuộc như Miami và London, thông qua các công ty vỏ bọc để trốn thuế.

Điểm chung giữa tay trống Ringo Starr của The Beatles, con gái của tổng thống Azerbaijan, hay dòng tu tai tiếng Legion of Christ là gì? Theo hồ sơ Pandora của Hiệp hội nhà báo điều tra quốc tế (ICIJ) được tiết lộ vào tháng 10/2021, họ đã thực hiện những khoản đầu tư bí mật trị giá hàng triệu đô la vào bất động sản thông qua các công ty nước ngoài hoặc quỹ tín thác để ngụy tạo quyền sở hữu.

Đối với Ringo Starr, bất động sản được mua là một biệt thự ở Los Angeles. Arzu Aliyeva, con gái của tổng thống Azerbaijan, đã mua một tòa nhà văn phòng ở London. Legion of Christ, một dòng tu giàu có bị thất sủng vì bê bối lạm dụng tình dục, đã đổ hàng triệu đô la vào các bất động sản cho thuê trên khắp nước Mỹ.

Starr, Aliyeva và Legion nằm trong số hàng trăm chủ sở hữu hoặc nhà đầu tư bất động sản được tiết lộ trong hồ sơ Pandora.

Starr và Aliyeva đã không bình luận về những phát hiện này. Trong các tuyên bố với ICIJ, Legion thừa nhận rằng họ đã thiết lập một quỹ tín thác nước ngoài được xác định trong các tệp hồ sơ bị rò rỉ.

Theo hồ sơ Pandora, hàng tỷ đô la của những người giàu có và nổi tiếng - những ngôi sao đình đám và các chính trị gia, các nhà tài phiệt và giới thượng lưu - đã đổ vào các bất động sản hạng sang và cả các bất động sản thông thường nằm ở nước ngoài. Cụ thể, đó là các trang trại bò sữa ở Tasmania, một trung tâm mua sắm ở Uganda và những ngôi nhà cho thuê ở các vùng ngoại ô của Mỹ đều được mua trực tiếp hoặc gián tiếp thông qua các công ty nước ngoài hoặc quỹ tín thác.

Phân tích của ICIJ cho thấy các chính trị gia đã sử dụng hàng trăm công ty vỏ bọc ở nước ngoài để sở hữu bất động sản ở hơn 10 quốc gia, bao gồm Vương quốc Anh, Hoa Kỳ, Pháp, Monaco, Barbados và Ý. Chủ sở hữu của các bất động sản này bao gồm Vua Abdullah của Jordan, các thủ tướng của Cộng hòa Séc và Liban. Vua Abdullah và thủ tướng Séc đã phủ nhận thông tin này.

Bất động sản là một khoản đầu tư ổn định, thường được đánh giá cao về mặt giá trị. Bằng cách mua bất động sản thông qua một công ty vỏ bọc, người mua có thể được giảm thuế và che giấu danh tính trước các cơ quan thực thi pháp luật và các chủ nợ.

Những giao dịch bất động sản bí mật cũng mang lại lợi ích cho các nhóm tội phạm, bao gồm cả những kẻ rửa tiền và tập đoàn ma túy. Hoạt động buôn bán bất động sản của các nhóm tội phạm được thực hiện thông qua các công ty nước ngoài sẽ tiết kiệm hàng triệu đô la tiền thuế và thoát khỏi sự giám sát của các cơ quan điều tra. Tại Vương quốc Anh, một giám đốc của Cơ quan Tội phạm Quốc gia cho biết, ông tin rằng tiền bẩn đã "làm chệch hướng" thị trường bất động sản của London.

Sự kết hợp giữa tính an ninh và bảo mật tài sản cũng khiến việc nắm giữ bất động sản ở nước ngoài trở thành thiên đường thu hút tiền đầu tư và tài sản từ các nền kinh tế kém ổn định hơn. Ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy rằng các giao dịch bất động sản cao cấp ở nước ngoài đang khiến thị trường bất động sản trở nên mất cân bằng.

Riêng tại Vương quốc Anh, hồ sơ Pandora đã tiết lộ chủ nhân thực sự của các bất động sản trị giá 5 tỷ USD, phần lớn nằm ở London, nơi có hơn 36.000 tài sản được sở hữu thông qua các công ty nước ngoài.

Các hồ sơ bị rò rỉ cho thấy một phần nhỏ các ngôi nhà, khách sạn, nhà máy và các bất động sản khác được sở hữu thông qua các công ty và quỹ tín thác được lập tại các thiên đường thuế. Một nghiên cứu gần đây ước tính rằng bất động sản trị giá từ 5 nghìn tỷ USD đến 10 nghìn tỷ USD - hoặc tương đương với tổng tài sản của Tây Ban Nha - có thể được sở hữu thông qua các tài sản ở nước ngoài.

Alex Cobham, người đứng đầu của Mạng lưới Tư pháp Thuế, một nhóm vận động vì công bằng thuế, cho biết: “Các giao dịch này để trốn thuế, tránh các cơ quan thực thi pháp luật, sự giám sát của công chúng và việc truy tố”.

Hồ sơ Pandora dựa trên việc rò rỉ gần 12 triệu hồ sơ từ 14 nhà cung cấp dịch vụ nước ngoài. Một số nhà cung cấp trong số đó đã trình bày rõ ràng việc sử dụng các công ty nước ngoài để mua bất động sản như một chiêu thức trốn thuế.

Theo SFM có trụ sở tại Geneva, chuyên về thành lập công ty nước ngoài, việc sở hữu tài sản thông qua công ty vỏ bọc ở nước ngoài “cho phép (các) chủ sở hữu được hưởng chính sách thuế ưu đãi và giảm nhiều chi phí liên quan đến việc đầu tư vào bất động sản ở nước ngoài”. Ví dụ như thuế thừa kế, thuế nhà thầu, thuế chuyển nhượng đất và thuế trên thặng dư vốn, tất cả các loại thuế này đều có thể được giảm hoặc miễn trừ.

Các tài liệu bị rò rỉ cho thấy siêu sao ca nhạc Julio Iglesias sở hữu một số bất động sản trị giá hàng triệu đô la ở Miami thông qua các công ty nước ngoài. Một luật sư ở Florida là người liên hệ của các công ty trên cho biết các cấu trúc đầu tư bí mật này mang lại lợi ích cho những khách hàng không phải là công dân Hoa Kỳ cũng như thường trú nhân. Ông nói: “Tôi chưa bao giờ khuyên khách hàng mua bất động sản trực tiếp vì đó là một cấu trúc đầu tư tồi tệ”.

Hồ sơ Pandora tiết lộ rằng cựu Thủ tướng Anh Tony Blair - chính phủ của ông trước đó đã cố gắng hạn chế việc người Anh mua bất động sản ở nước ngoài để trốn thuế - và vợ ông, luật sư Cherie Blair, đã tiết kiệm được gần nửa triệu đô la tiền thuế bằng cách mua một căn nhà phố ở London thông qua một công ty nước ngoài.

Stephen và Anthony de Heinrich, những người thừa kế khối tài sản dầu mỏ trị giá hàng triệu đô la, đã đầu tư vào các trang trại bò sữa ở Tasmania thông qua một công ty nước ngoài nhằm giảm gánh nặng thuế.

Trong khi đó, chi nhánh phát triển của Ngân hàng Thế giới đã cam kết tài trợ tới 7,5 triệu đô la cho một quỹ sở hữu khoản đầu tư vào một khách sạn ở Campuchia. Khoản tiền này được chuyển qua một công ty ở Singapore để giảm hóa đơn thuế cho quỹ.

Cherie Blair nói với ICIJ rằng "không có gì bất thường hoặc ẩn ý" về việc mua bất động sản của hai vợ chồng bà. Bà khẳng định đã đảm bảo các bất động sản này được sở hữu bởi một công ty của Anh.

Một phát ngôn viên của quỹ phát triển của Ngân hàng Thế giới nói rằng khoản đầu tư gián tiếp của họ vào tập đoàn khách sạn Campuchia nhằm “tạo ra một số lượng việc làm đáng kể và cung cấp hàng hóa và dịch vụ thiết yếu cho người dân địa phương”.

Các nhà lập pháp ở Hoa Kỳ đã phản ứng với cuộc điều tra Hồ sơ Pandora bằng cách yêu cầu các luật sư và đại lý bất động sản thực hiện kiểm tra lý lịch và tài sản của khách hàng nghiêm ngặt hơn. Một bộ phận của Bộ Tài chính Mỹ phụ trách điều tra rửa tiền cho biết họ sẽ yêu cầu thêm thông tin về chủ sở hữu thực sự của những ngôi nhà được mua qua các công ty vỏ bọc.

Nhưng cho đến nay, các nhà chức trách mới chỉ cố gắng ngăn chặn ở phạm vi rất nhỏ việc sử dụng phổ biến - và hợp pháp - các công ty nước ngoài để giảm thuế giao dịch bất động sản.

Cobham, thuộc Mạng lưới Tư pháp Thuế, nói rằng khả năng tránh thuế của những người giàu có và có mối quan hệ tốt thông qua các công ty nước ngoài và quỹ tín thác là một cách để gia tăng bất bình đẳng về nhà ở và khoảng cách giàu nghèo trong xã hội.

Ông nói: “Chúng ta cần loại bỏ dứt khoát bất kỳ lợi ích nào về thuế có được bằng cách giao dịch qua một công ty nước ngoài”.