GDP chỉ bằng 1/23 Việt Nam, nhưng người dân Brunei giàu có gấp 10 lần người Việt

Là một quốc gia có quy mô GDP nhỏ nhất ASEAN với 12,02 tỷ USD, chỉ bằng 1/23 Việt Nam và diện tích chỉ bằng tỉnh Tuyên Quang nhưng GDP bình quân đầu người Brunei gấp 10 lần người Việt Nam?

Brunei là một quốc đảo nhỏ bé với diện tích rộng khoảng 5.765 km2, chỉ tương đương với tỉnh Tuyên Quang của Việt Nam. Là một đất nước Hồi giáo giàu có nhờ tài nguyên dầu mỏ, vàng có ở khắp nơi, nền kinh nhỏ bé Brunei có nguồn thu chủ yếu từ chế biến và xuất khẩu dầu mỏ. GDP của Brunei từng đạt cao nhất 19 tỷ USD vào các năm 2011-2012 nhờ giá dầu leo thang.

So sánh GDP giữa Việt Nam và Brunei. Nguồn WB

Trong các nước khu vực ASEAN, Brunei thuộc vào nhóm các nền kinh tế nhỏ. Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Brunei vào năm 2020 là 12,02 tỷ USD theo số liệu mới nhất từ Ngân hàng thế giới. Theo đó tốc độ tăng trường GDP của Brunei là 1.20% trong năm 2020, giảm 2.67 điểm so với mức tăng 3.87 % của năm 2019.

Trong khi đó GDP của Việt Nam năm 2020 là 271,2 tỷ USD, gấp gần 23 lần so với Brunei. Sự chênh lệch có lẽ đến từ lý do diện tích và dân số của Brunei khá khiêm tốn với Việt Nam.

Tính đến ngày 31/12/2021, dân số Brunei ước tính là 443.497 người, ít nhất khu vực Đông Nam Á và còn chưa bằng 1/20 dân số Việt Nam, với hơn 97 triệu người.

Trước năm 1929, Brunei còn rất lạc hậu, nghèo nàn, kinh tế chủ yếu dựa vào nguồn cao su nhỏ bé với sản lượng thấp. Từ năm 1929, việc phát hiện ra dầu mỏ và khí đốt đã đem lại sự giàu có cho đất nước này. Khai thác dầu ngoài khơi bắt đầu từ 1963 và đến nay chiếm phần lớn sản lượng dầu của Brunei. Hiện nay dầu hoả và khí đốt chiếm 80% tổng thu nhập trong nước và 90% thu nhập về xuất khẩu nhưng chỉ sử dụng 3% lực lượng lao động.

Brunei là nước sản xuất dầu mỏ lớn thứ ba ở Đông Nam Á, sau Indonesia và Malaysia. Brunei còn là nước sản xuất khí đốt hóa lỏng lớn thứ tư thế giới. Dầu mỏ và khí đốt chiếm 80% tổng thu nhập trong nước và 90% thu nhập về xuất khẩu. Với sản lượng khoảng 200.000 thùng dầu/ngày.

Brunei phụ thuộc nặng vào nhập khẩu các mặt hàng như nông sản, ô tô và sản phẩm điện tử từ các quốc gia khác. Hàng nhập khẩu đáp ứng 60% nhu cầu lương thực của Brunei, trong đó có khoảng 75% đến từ các quốc gia ASEAN.

Với nền kinh tế nhỏ nhưng dân số thấp nên tổng sản phẩm quốc nội (trên đầu người của Brunei cao hơn nhiều so với các nước trong khu vực Đông Nam Á (đứng sau Singapore).

Theo Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF), quốc gia này có mức thu nhập bình quân đầu người cao thứ tư thế giới, GDP bình quân đầu người của Brunei là 27.466 USD/người vào năm 2020. Trong khi đó, thu nhập bình quân trên đầu người của Việt Nam là 2.786 USD/người vào năm 2020, tức người Brunei đang giàu gấp 10 lần người Việt Nam.

So sánh GDP trên đầu người giữa Việt Nam và Brunei. Nguồn WB

Với nguồn thu nhập rất lớn từ xuất khẩu dầu khí và dân số rất ít, Chính phủ Brunei có điều kiện thực hiện một số chính sách phúc lợi xã hội cao như công dân không phải đóng thuế thu nhập; giáo dục, chữa bệnh, ma chay không mất tiền; cấp học bổng cho học sinh giỏi được đi học ở nước ngoài; cho nhân dân vay tiền với lãi suất thấp để kinh doanh, sản xuất hay mua nhà ở với giá rẻ.

Thậm chí người dân ở Brunei được nhà nước cấp nhà miễn phí. Nếu muốn có nhà, họ chỉ cần đăng kí nhận nhà với khoản phí tượng trưng 1 USD. Sau vài năm họ sẽ được nhà nước cấp cho một ngôi nhà.

Brunei thuộc top 4 quốc gia thu nhập trên đầu người lớn nhất châu Á

Là một quốc gia giàu có nên người dân đều sở hữu ô tô riêng (trung bình một người có 2 chiếc ô tô, tỷ lệ 721 xe/1000 dân) nên các phương tiện công cộng như taxi hay bus rất hiếm. Chỉ có rất ít xe bus chủ yếu dành cho người nước ngoài đến Brunei làm việc.

Trong khi đó, theo như dữ liệu mới nhất từ trang web Seasia, Việt Nam đứng vị trí gần cuối bảng trong khu vực ASEAN về sở hữu xe ô tô riêng với tỷ lệ 23 xe/1000 người dân.

Tỷ lệ sở hữu ô tô của các nước trong khu vực ASEAN

Brunei là một quốc gia theo chế độ Quân chủ chuyên chế đã cai trị đất nước trong hơn 600 năm và vị Sultan thứ 29 của đất nước Brunei - ông Hassanal Bolkiah, cũng là một trong những quốc vương giàu nhất thế giới. Quốc vương Brunei sống trong lâu đài lớn nhất thế giới với chi phí xây dựng hơn 350 triệu USD và sở hữu hơn 600 chiếc xe Roll-Royce.

Tuy nhiên, Brunei lại bị các chuyên gia kinh tế đánh giá là một thị trường thiếu lao động do dân số ít, thị trường nội địa quá nhỏ bé, khu vực tư nhân yếu kém, phụ thuộc quá nhiều vào xuất khẩu dầu khí đã gây áp lực lớn tới sự phát triển bền vững.

Gần đây, lo ngại về một nguồn dầu sẽ không phải là vô tận, nhà nước Brunei đã thành lập Tổng cục du lịch để hy vọng trong 30 năm tới, thế hệ con cái của họ có thể hưởng thụ một thành quả du lịch bắt đầu được gây dựng từ những năm đầu của thế kỷ 21.

Khi được hỏi về lợi thế lớn nhất trong ngành du lịch Brunei, ông Sheikh Jamalludin Sheilk Mohamed, Cục trưởng Cục Du lịch có phát biểu rằng đó chính là rừng. "Rừng ở khắp mọi nơi, ngay trước cửa nhà bạn" và "du lịch thể thao, mà đặc biệt là các sân golf".

Và chiến lược của họ là đang đẩy mạnh quá trình marketing du lịch và tăng cường nhận thức của cư dân bản địa để Brunei trở thành một trong những điểm đến hấp dẫn nhất ở Đông Nam Á.

Quan hệ thương mại và đầu tư giữa Việt Nam và Brunei hiện vẫn đạt ở mức rất thấp, chưa tương xứng với quan hệ chính trị tốt đẹp giữa hai nước. Kim ngạch buôn bán hai chiều năm 1999 đạt 500,000 US$; năm 2000 đạt trên 2 triệu US$, năm 2005 đạt 4.5 triệu USD.

Brunei hiện đứng thứ 22/130 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam. Riêng trong ASEAN, Brunei là nhà đầu tư lớn thứ tư tại Việt Nam với 176 dự án trị giá hơn 1 tỷ USD. Trong khi đó có gần 1000 lao động Việt Nam đang làm việc tại Brunei chủ yếu là lao động phổ thông trong lĩnh vực xây dựng, công nghiệp hoá dầu và lọc dầu.