Điểm mới của Luật Đất đai 2024 là quyền của người sử dụng đất

Luật quy định sở hữu nhà ở thông thoáng hơn, trong đó người Việt Nam định cư ở nước ngoài được đối xử như người ở Việt Nam.

Sử dụng đất được điều chỉnh theo hướng khơi thông nguồn lực

Kể từ ngày 1/8/2024, bốn luật mới gồm Luật Đất đai sửa đổi, Luật Kinh doanh bất động sản, Luật Nhà ở và Luật Các tổ chức tín dụng sẽ chính thức có hiệu lực.

Tại Hội thảo “Chính sách mới - Trợ lực thúc đẩy thị trường bất động sản phát triển” do báo Tiền Phong tổ chức ngày 28/6 tại TP. Hồ Chí Minh, các diễn giả nhìn nhận, bốn luật trên có vai trò quan trọng, có sự liên quan mật thiết, sẽ tạo nên những thay đổi lớn về môi trường pháp lý và kỳ vọng sẽ thúc đẩy mạnh mẽ thị trường bất động sản vốn đang trầm lắng.

Đề cập tới Luật Đất đai, ông Nguyễn Đắc Nhẫn - Phó Vụ trưởng Vụ Đất đai (Bộ Tài nguyên và Môi trường) nêu, Luật Đất đai 2024 có 180 điều sửa đổi bổ sung của Luật Đất đai năm 2013, trong đó có 80 điều hoàn toàn mới.

Luật mới quy định trong phân cấp, phân quyền về chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa, đất rừng. Hiện nay, giao cho HĐND tỉnh quyết định, không cần phải trình Thủ tướng Chính phủ như trước đây, việc này đẩy nhanh tiến độ các dự án, trong đó có dự án bất động sản.

Về Quy hoạch sử dụng đất, Luật Đất đai 2024 thủ tục đơn giản hơn, phân quyền cho Thủ tướng Chính phủ phê duyệt thay vì trước đây phải do Quốc hội. Phân cấp, phân quyền trong định giá đất, giao thẩm quyền cho UBND cấp huyện thay vì trước đây do UBND cấp tỉnh.

Theo ông Nhẫn, điểm mới của Luật Đất đai 2024 là quyền của người sử dụng đất. Luật quy định sở hữu nhà ở thông thoáng hơn, trong đó người Việt Nam định cư ở nước ngoài được đối xử như người ở Việt Nam. Quyền và nghĩa vụ của các đối tượng như nhau. Ngoài ra, đối với người gốc Việt Nam ở nước ngoài không còn quốc tịch có thể nhận quyền sở hữu nhà, quyền thừa kế theo quy định, đảm bảo quyền lợi cho người sử dụng đất.

Đặc biệt, Luật Đất đai mới quy định, đơn vị công lập được chuyển đổi mục đích sử dụng một phần diện tích trong khu đất đang sử dụng hoặc cho thuê. Quyền thuê trong hợp đồng thuê đất, quyền của người sử dụng đất được chuyển nhượng, được phát sinh khi tổ chức kinh tế thuê đất trả tiền thuê đất hàng năm thì khi bán tài sản gắn liền với đất thuê có kèm theo đất, thay vì trước đó Nhà nước thu hồi đất, làm các thủ tục tiếp theo mới có thể chuyển nhượng đất.

Luật Đất đai mới không yêu cầu phải đưa mục đích sử dụng đất trong diện tích đất ở của mỗi hộ gia đình vào diện tích quy hoạch. Đất nông nghiệp nằm trong diện tích đất ở trước đây phải đưa vào quy hoạch sử dụng đất nhưng hiện nay không cần đưa vào mà người sử dụng đất có quyền chuyển đổi mục đích diện tích đó.

Theo luật mới, thu hồi đất để xây dựng dự án đầu tư xây dựng đô thị Điều 27 quy định rõ phải đồng bộ hạ tầng kỹ thuật, đấu giá nếu đất sạch, đấu thầu nếu đất phải thu hồi. Muốn đấu giá để sử dụng đất thì phải có quy hoạch, phương án bồi thường, tái định cư phải được cơ quan nhà nước phê duyệt.

Ông Nguyễn Đắc Nhẫn nêu, Luật mới đã bỏ khung giá đất, HĐND tỉnh quyết định bảng giá đất. Chế độ sử dụng đất được điều chỉnh theo hướng khơi thông nguồn lực. Ví dụ: Nhà ở phố được kinh doanh, đất nông nghiệp được sử dụng sản xuất. Đất trồng lúa phải sử dụng đất lúa nhưng không giới hạn diện tích. Mở rộng đối tượng nhận chuyển nhượng, kể cả cán bộ cũng được mua trong hạn mức, tới 3 ha; ngoài 3 ha vẫn được nhận chuyển nhượng thêm diện tích nhưng sử dụng đúng mục đích.

Thời điểm các nghị định, thông tư hướng dẫn được thông qua

Từ ngày 1/8, Luật Đất đai 2024 sẽ chính thức đi vào cuộc sống, nhưng tới bao giờ các nghị định hay các thông tư hướng dẫn sẽ được thông qua?

Trả lời vấn đề này, ông Nguyễn Đắc Nhẫn cho biết, đây là sự quan tâm của xã hội hiện nay, Lãnh đạo Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng thực hiện ý kiến chỉ đạo của Chính phủ rất quyết liệt để xây dựng các văn bản quy định chi tiết cũng như là hướng dẫn thi hành Luật Đất đai 2024 sớm hơn 5 tháng so với dự kiến. Quá trình xây dựng Nghị định và Thông tư đó đồng hành với quá trình xây dựng Luật. Khi Bộ trình Chính phủ trình Quốc hội Luật Đất đai, thì trong đó các dự thảo về các văn bản thi hành đã sẵn sàng, chỉ cần Chủ tịch Quốc hội công bố là có thể đưa vào thực hiện.

Theo ông Nhẫn, Thường trực Chính phủ cũng đã họp vào cuối tháng 5 và thống nhất cho ban hành theo quy trình rút gọn đối với các nghị định này. Theo quy định cũ, sau khi ký Nghị định sẽ có thời gian hiệu lực sau 45 ngày, nhưng đối với các nghị định này sẽ có hiệu lực tức thời cùng với Luật Đất đai.

Vị này cũng cho biết, đối với các địa phương, hiện cũng đã báo cáo tiến độ thực hiện bao gồm Nghị quyết HĐND tỉnh và quyết định của Chủ tịch UBND tỉnh để ban hành cơ chế chính sách đặc thù mà trong Luật đã quy định.

Về phía cơ quan quản lý nhà nước, ông Nhẫn cho biết đã có kế hoạch tuyên truyền cụ thể như tổ chức hội thảo, tập huấn, xây dựng các bộ tài liệu tuyên truyền tới từng nhóm đối tượng như doanh nghiệp, đồng bào thiểu số…