Bài của Lê Thế Hiển

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nói với Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen rằng Washington đang cố gắng xúi giục Bắc Kinh tấn công Đài Loan, nhưng ông sẽ không cắn câu.

Một số học giả Trung Quốc và sĩ quan quân đội đã nghỉ hưu tuyên bố rằng Washington đang cố gắng khiêu khích Bắc Kinh bằng cách cung cấp vũ khí cho Đài Loan và thúc đẩy các biện pháp khác nhằm lôi kéo Trung Quốc vào cuộc đối đầu quân sự. Phát biểu tại Hiệp hội Châu Á vào tháng 1, Cui Tiankai, cựu đại sứ Trung Quốc tại Washington, cho biết Trung Quốc sẽ “không rơi vào cái bẫy mà ai đó có thể đang chuẩn bị cho chúng tôi”, ám chỉ Mỹ. Nhận xét của ông Tập với von der Leyen là trường hợp đầu tiên được biết đến về việc ông đưa ra tuyên bố này với một nhà lãnh đạo nước ngoài. Ông Tập cũng cho rằng xung đột với Mỹ sẽ phá hủy nhiều thành tựu của Trung Quốc và làm suy yếu mục tiêu đạt được “sự trẻ hóa vĩ đại” vào năm 2049 của ông.

Tiết lộ này được đưa ra trong bối cảnh căng thẳng ở eo biển Đài Loan đang tăng cao. Trung Quốc đáp trả lễ nhậm chức của Lai Ching-te với tư cách là tổng thống mới của Đài Loan vào tháng 5 bằng các cuộc tập trận quân sự lớn quanh hòn đảo. Bắc Kinh đã mô tả Lai là một “kẻ ly khai nguy hiểm”.

Washington có nghĩa vụ giúp Đài Loan tự bảo vệ mình theo Đạo luật Quan hệ Đài Loan. Nhưng chính quyền Biden từ lâu đã nhấn mạnh rằng họ không ủng hộ nền độc lập của Đài Loan và phản đối những thay đổi đơn phương đối với hiện trạng.

Một học giả Trung Quốc cho biết Washington đang “tích cực khuyến khích các lực lượng độc lập ở Đài Loan” và Mỹ biết rằng nếu họ vượt qua ranh giới đỏ bằng cách tuyên bố độc lập, Trung Quốc sẽ buộc phải hành động quân sự.

Blanchette cho biết một lời giải thích khả dĩ cho nhận xét của ông Tập là một số cấp dưới đang cố gắng lèo lái ông tránh xa những chính sách hung hãn hơn. Blanchette nói: “Cho dù lời giải thích cho những bình luận của ông Tập là gì thì rõ ràng là môi trường ra quyết định - và thông tin cung cấp cho nó - đang bị bóp méo, bởi các cấp dưới của ông Tập hoặc bởi hành vi chuyên quyền của chính ông ấy”.

Bonnie Glaser, chuyên gia về Trung Quốc của Quỹ Marshall người Đức, cho biết bình luận này có thể là một phần trong nỗ lực của Trung Quốc nhằm kéo châu Âu rời xa Mỹ về vấn đề Đài Loan, nhưng cũng có thể ông Tập tin vào điều đó. Đại sứ quán Trung Quốc tại Washington không bình luận về nhận xét của ông Tập, nhưng cho biết Mỹ đang bán vũ khí cho Đài Loan và ủng hộ “lực lượng ly khai độc lập”.