Bài của Hồng Nhung

Mới đây, Công ty cổ phần BCG Energy báo cáo Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX) về việc chậm thanh toán lãi hai lô trái phiếu tổng giá trị 2.500 tỷ đồng, phát hành từ tháng 4-5/2021. Tổng tiền lãi chậm thanh toán khoảng 176 tỷ đồng. Doanh nghiệp này cho biết đang chuẩn bị phương án đàm phán với nhà đầu tư về thời hạn mới và dự kiến trả trước ngày 31/12.

Không chỉ trái chủ, các ngân hàng cũng chật vật đòi nợ nhóm doanh nghiệp này. Mới đây, Agribank đấu giá khoản nợ 1.200 tỷ đồng của chủ dự án điện gió Phong Điện 1 (Bình Thuận). Theo Hiệp hội điện gió và mặt trời Bình Thuận và 36 nhà đầu tư lĩnh vực này, nợ xấu từ 34 dự án điện gió và điện mặt trời trong hệ thống ngân hàng có thể lên đến 58.000 tỷ đồng.

Nhìn chung, các doanh nghiệp năng lượng tái tạo đều có nợ phải trả lớn gấp nhiều lần vốn chủ sở hữu, có trường hợp lên đến 6-7 lần. Gánh nặng tài chính lớn nhưng tình hình kinh doanh đa số đều bết bát. Nhiều doanh nghiệp thua lỗ triền miên từ hàng chục đến hàng trăm tỷ đồng.

Trước đây, điện gió và điện mặt trời từng là hai lĩnh vực tiềm năng "hút" vốn. Nhưng những thay đổi chính sách với dự án không kịp vận hành thương mại trước hạn 11/2021 để hưởng giá ưu đãi trong 20 năm, khiến kết quả kinh doanh nhiều đơn vị ảm đạm.

Ngoài ra, một số đơn vị còn cho biết thời gian qua, Tổng công ty Điện lực Việt Nam (EVN) chậm thanh toán tiền điện cũng gây thêm áp lực tài chính cho họ. Chưa kể đến việc vừa qua, Công ty Mua bán điện đề xuất EVN giảm giá mua điện 30-40% ở 38 dự án đang hưởng ưu đãi giá FIT trong 20 năm khiến khá nhiều đại diện nhà đầu tư năng lượng lo lắng– may mắn là ngay trong tối 8-12, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cho biết Công ty Mua bán điện thuộc tập đoàn này đã thu hồi văn bản đề xuất EVN hạ giá mua điện đối với các dự án điện tái tạo đã hòa lưới.

Ngành điện tái tạo là ngành đầu tư ban đầu rất cao – chủ yếu nhập máy móc công nghệ từ Trung Quốc – và thời điểm Việt Nam đua nhau đầu tư để được hưởng giá FIT thì giá các tấm pin năng lượng và tuabin khí cũng khá cao so với hiện tại. Các nhà đầu tư nước ngoài cũng đã nhảy vào đầu tư rất nhiều và kì vọng định hướng dài hạn của Chính Phủ cam kết tại COP26-27 vào năm 2050 đưa mức phát thải về 0, cam kết không còn điện than và chuyển sang NLTT.

Tuy nhiên, việc chính sách cho ngành điện thay đổi liên tục khiến nhiều nhiều chủ đầu tư trở tay không kịp trong khi những doanh nghiệp kịp hòa lưới thì bị chậm thanh toán, trong khi bản chất nhóm này đa phần phải huy động vốn từ trái phiếu – vay ngân hàng và cả vốn nước ngoài.

1. Giá điện bán cho người dân – phải thấp để ổn định sản xuất

2. Giá điện mua từ NMĐ – để kích thích đầu tư vào năng lượng sạch.

Và hiện tại các vấn đề chưa được phải quyết - bức tranh triển vọng của các Doanh nghiệp điện gió, điện mặt trời vẫn đang u ám.