Bài của Trần Trung Hiếu

Giá cà phê tăng cao kỷ lục, nhưng nông dân thì chưa trọn niềm vui bởi chi phí phân bón, nhân công, trộm cắp, mất mùa… khiến cho lợi nhuận giảm sút.

Những ngày này, ông Nguyễn An Sơn, có vườn cà phê rộng hơn 7ha ở xã Ea Kpam, huyện Cư M’gar (Đắk Lắk) đang tất bật bước vào vụ thu hoạch.

Để giảm chi phí và huy động được nhiều nhân công, ông Sơn chọn hình thức giao khoán hái cà phê. Với cách thu hoạch này thì tiền công sẽ được trả dựa theo sản lượng thu hái (giá 1.200 đồng/kg cà phê tươi).

Theo ông Sơn, vụ trước gia đình ông Sơn thu hoạch được 25 tấn cà phê nhân. Hiện gia đình đã thu hoạch được hơn nửa vườn cà phê. Tuy nhiên, theo tính toán, sản lượng toàn vườn năm nay của gia đình ước tính giảm 40% so với năm trước.

Ông Sơn tâm sự: “Sản lượng cà phê giảm do mùa khô vừa rồi kéo dài quá lâu, khiến cây cà phê bị suy nhược. Dù vườn cây của tôi không bị thiếu nước nhưng nhiệt độ quá cao đã ảnh hưởng đến quá trình ra hoa, kết trái của cà phê“.

Liên quan đến sự việc này, ông Sơn nâng một cành cà phê lên phân tích: “Vì trời quá nắng, cây cà phê phải đậu quả nhiều đợt. Thế nên, bây giờ trên một cành có quả đã chín đen, song có quả thì mới đỏ, thậm chí có quả đang còn xanh”.

Cũng theo ông Sơn, do cà phê chín không đều nên gia đình phải tổ chức hái lựa quả chín trước một đợt. Sau đó, gia đình tiếp tục chờ quả xanh chín đỏ thì mới tiếp tục hái thêm một đợt nữa nên rất tốn công và chi phí thu hoach.

Năm nay, người trồng cà phê may mắn có thu nhập cải thiện nhờ giá tăng gấp đôi so với năm trước. Rất nhiều thời điểm giá cà phê đang duy trì ở mức cao trên 120.000 đồng/kg.

Theo Cục Thống kê tỉnh, Đắk Lắk là địa phương dẫn đầu cả nước về diện tích cà phê khi chiếm hơn 40% diện tích toàn Việt Nam.

Niên vụ 2023 – 2024, diện tích cà phê toàn tỉnh Đắk Lắk là 212.106ha. Trong đó, diện tích cho sản phẩm 200.441ha, giảm 400ha so với niên vụ trước, năng suất bình quân đạt 26,72 tạ/ha.

Tổng sản lượng cà phê của tỉnh Đắk Lắk đạt 535.672 tấn, giảm 23.057 tấn so với niên vụ trước.

Ông Nguyễn Hoài Dương – Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Đắk Lắk cho biết, cà phê là cây trồng chủ lực của tỉnh.

Giá cà phê đang tăng cao kỷ lục, bình quân khoảng 100.000 đồng/kg, có thời điểm 135.000 đồng/kg. Đây là mức giá cao nhất từ trước đến nay, cao hơn 82% so với niên vụ trước và gần gấp 3 lần so với các năm trước đây.

Theo UBND tỉnh Đắk Lắk, cà phê nhân đạt mức cao nhất hơn 15 năm trở lại đây không chỉ góp phần cải thiện, nâng cao đời sống cho người trồng.

Giá tăng còn tạo thêm nguồn lực để nông dân tái đầu tư chăm sóc, nâng cao năng suất, chất lượng cà phê, phát triển bền vững ngành hàng nông nghiệp chủ lực này.

Tuy nhiên, hiện nay, cà phê ở Đắk Lắk cũng đang đối mặt với nhiều thách thức. Đầu tiên là tình trạng trộm cắp cà phê.

Đơn cử, cuối tháng 10.2024, gia đình ông Trần Văn Luyến, trú tại thành phố Buôn Ma Thuột (Đắk Lắk), bị 2 đối tượng đột nhập, trộm cắp hơn 600kg cà phê tươi trong đêm.

Một thách thức nữa mà ngành cà phê ở Đắk Lắk nói riêng và Việt Nam nói chung, đang đối mặt là ảnh hưởng biến đổi khí hậu. Dự báo, mùa khô niên vụ 2024 – 2025 sẽ kéo dài khiến nguồn nước tưới cho cây cà phê ở ngày càng khan hiếm.