Xuất khẩu thủy sản đối diện với nhiều khó khăn

Sau khi tăng trưởng mạnh trong giai đoạn đầu năm, xuất khẩu thủy sản đang có dấu hiệu tăng chậm lại và dự báo sẽ phải đối mặt với nhiều khó khăn trong năm tới.

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), trong tháng 11/2022, tăng trưởng xuất khẩu thủy sản rơi xuống mức âm lần đầu tiên kể từ đầu năm, giảm hơn 14% so với cùng kỳ năm 2021 và chỉ đạt 780 triệu USD. Đà giảm này chủ yếu do xuất khẩu tôm, cá tra, cá ngừ đều giảm mạnh từ 20% đến 26% so với cùng kỳ năm 2021.

Tính chung 11 tháng, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam đạt 10,2 tỷ USD, tăng 28% so với cùng kỳ năm 2021. Trong đó, xuất khẩu cá tra tăng 63% so với cùng kỳ, đạt 2,3 tỷ USD; xuất khẩu tôm tăng 14%, đạt 4 tỷ USD; xuất khẩu cá ngừ tăng 40%, đạt 941 triệu USD; xuất khẩu mực, bạch tuộc tăng 30%, đạt 704 triệu USD.

VASEP cho biết, giai đoạn nửa cuối năm, nhu cầu thị trường tụt dốc khiến tăng trưởng xuất khẩu thủy sản chậm lại, thể hiện rõ nhất ở kết quả quý IV.

Dự báo, tháng 12, xuất khẩu thủy sản sẽ giảm sâu hơn nữa và đà sụt giảm này có thể kéo dài sang năm 2023. Lạm phát ảnh hưởng nặng nề đến các thị trường nhập khẩu, khiến nhu cầu mua hàng cho quý I/2023 gần như đình trệ. Nhiều doanh nghiệp thủy sản cho biết, đơn hàng sụt giảm mạnh không chỉ đối với các mặt hàng giá cao, mà cả các sản phẩm có giá vừa phải.

Có 3 nguyên nhân chính tác động tiêu cực tới xuất khẩu thủy sản của Việt Nam trong năm 2023, bao gồm biến động tỷ giá, nguồn vốn thắt chặt; kinh tế thế giới suy thoái, lạm phát tăng làm giảm nhu cầu dẫn đến tồn kho tăng; và cạnh tranh ngày một gay gắt hơn từ những đối thủ có chi phí thấp và giá bán rẻ như Ecuador, Ấn Độ.

Đầu năm 2022, khi đơn hàng nhiều, giá bán cao, các doanh nghiệp thủy sản đều khá tự tin và đặt kế hoạch tham vọng cho cả năm.

Đơn cử, tại Đại hội cổ đông thường niên năm 2022, Công ty Nam Việt nâng kế hoạch lợi nhuận trước thuế từ 720 tỷ đồng lên 1.000 tỷ đồng, tăng 39% so với kế hoạch trước đó, tăng 560% so với thực hiện trong năm 2021 và dự kiến duy trì mức lợi nhuận trên 1.000 tỷ đồng trong nhiều năm sắp tới. Tuy nhiên, kết thúc 9 tháng đầu năm 2022, Nam Việt ghi nhận lợi nhuận trước thuế đạt 647,48 tỷ đồng, mới hoàn thành 64,7% kế hoạch lợi nhuận năm và còn cách khá xa kế hoạch lãi 1.000 tỷ đồng.

Tương tự, Công ty Vĩnh Hoàn tại Đại hội đồng cổ đông thường niên năm 2022 cũng nâng kế hoạch lợi nhuận sau thuế từ 1.500 tỷ đồng lên 1.600 tỷ đồng, tăng 45,6% so với năm 2021.

Trước áp lực lạm phát tăng cao trong thời gian qua, giá cá tra có dấu hiệu đã đạt đỉnh và bắt đầu có xu hướng giảm. Điều này sẽ tác động đáng kể tới kết quả kinh doanh của Công ty Vĩnh Hoàn nói riêng và các doanh nghiệp xuất khẩu cá tra, doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản nói chung.

Nếu như tình hình không được cải thiện, nhiều khả năng các doanh nghiệp thủy sản Việt Nam sẽ bước vào giai đoạn tăng trưởng chậm và có thể giảm kim ngạch xuất khẩu trong năm 2023.