Xu hướng độc lập tài chính – nghỉ hưu sớm đang "rần rần" trong giới trẻ từ đâu tới?

Với muôn vàn những cách thức tạo ra nguồn thu nhập một cách linh hoạt, giới trẻ thế hệ Millenials, hay Gen Z giờ đây không đặt quá nhiều trọng tâm vào một nguồn thu nhập ổn định từ một công việc toàn thời gian mà mong muốn xây dựng thêm những nguồn thu nhập thụ động, giải phóng thời gian để theo đuổi những kế hoạch cá nhân của riêng mình.

Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4, với sự tiến bộ của khoa học máy tính, kết nối mạng internet đã đánh dấu sự ra đời của kỷ nguyên siêu kết nối. Khoảng cách địa lý không còn là rào cản, con người khắp nơi trên địa cầu được kết nối với nhau, cùng với đó là sự gặp gỡ, giao thoa của nhiều nền văn hóa, quan điểm hay tư duy. Những cuộc hội ngộ đó tạo ra sự thay đổi về tâm thức, hành vi của con người, từ đó thúc đẩy sự phát triển thông qua việc tạo ra nhiều hơn nữa những cơ hội mới, triển vọng mới.

Trái với quan điểm của cha mẹ mình thuộc thế hệ Baby boomer, những bạn trẻ thế hệ Millenials, hay Gen Z đang có những quan điểm khác biệt về kinh tế, sự nghiệp của họ thay vì mong muốn “công việc ổn định” từ một việc làm toàn thời gian như thế hệ trước đó.

Nguồn gốc và ý nghĩa của FIRE?

Khái niệm FIRE (Financial independence and early retirement - tạm dịch: Độc lập tài chính và nghỉ hưu sớm) xuất hiện lần đầu từ những năm đầu thập niên 1990 từ các quốc gia phát triển như Châu Âu và Mỹ, dần lan rộng và trở thành đề tài bàn tán ngay cả ở những quốc gia đang phát triển.

Trong đó, Financial Independence – Sự độc lập về mặt tài chính được định nghĩa rằng giờ đây tình trạng tài chính của bạn không còn bị phụ thuộc vào bất kỳ một ai, thậm chí ngay cả công việc, khách hàng, hay công ty nào cả.

Động lực hàng đầu thúc đẩy trào lưu này chính là suy nghĩ “không có gì quý hơn độc lập tự do”. Việc phụ thuộc quá nhiều vào một công việc ổn định khiến cho họ phải hy sinh thời gian và sự tự do, từ bỏ những niềm đam mê cá nhân để đổi lấy sự ổn định – thứ mà giờ đây có lẽ cũng chẳng còn quá ổn định trước những biến động khó lường như dịch bệnh, hay công nghệ. Dường như họ chợt nhận ra, mình đang đánh cược quá nhiều và dồn hết trứng vào một giỏ.

Phụ thuộc quá nhiều vào một nguồn thu nhập từ công việc toàn thời gian, đánh đổi quá nhiều thời gian và công sức trong hàng chục năm trời liệu có còn xứng đáng?

Trong bối cảnh ngày một nhiều hơn những công việc hay cách thức kiếm tiền mới xuất hiện, có thể tạo ra thu nhập từ nền kinh tế số, với cách thức sắp xếp về thời gian linh hoạt hơn, hay cơ hội tạo dựng những nguồn thu nhập thụ động từ sự ra đời của những kênh đầu tư mới hấp dẫn – đây chính là những động lực góp phần thay đổi suy nghĩ và hình thành quan điểm về FIRE trong giới trẻ thế hệ Z hay Millenials.

Làm thế nào để đạt được FIRE?

Việc đạt được FIRE được xây dựng thông qua việc xác định chi phí phục vụ cho cuộc sống lúc nghỉ hưu và đặt mục tiêu tiết kiệm và tái đầu tư số tiền của mình một cách đều đặn và liên tục.

Theo Vietcetera, đặt nền móng cho sự hình thành của FIRE phải kể đến chính là nguyên lý 4% - bắt nguồn từ một ấn bản khoa học trong lĩnh vực tài chính, theo dõi số liệu đo lường hiệu quả về đầu tư chứng khoán trong 50 năm, bất kể trong giai đoạn tăng trưởng hay suy thoái của thị trường, trong đó chỉ ra rằng nếu mỗi năm nhà đầu tư rút ra 4% từ danh mục đầu tư của mình thì trong vòng 30 năm số tiền từ danh mục vẫn không hết.

Sử dụng nghiên cứu này làm cơ sở tính toán, để đạt được mục tiêu FIRE qua kênh đầu tư chứng khoán, chúng ta tính được số tiền cần thiết cho mục tiêu tự do tài chính thông qua việc lấy số tiền cần tiêu hàng năm nhân với 25 – từ đó xác định ra giá trị của việc đầu tư và tiết kiệm mà bạn cần.

Chiến lược đạt được mục tiêu FIRE có 2 trọng tâm chính, với việc xác định một mục tiêu tài chính cụ thể và có kế hoạch thực hiện nó bằng cách tiết kiệm và đầu tư đều đặn, kỷ luật, giúp cho dòng vốn đầu tư sinh sôi và tạo ra nguồn thu nhập thụ động cho bạn một cách bền vững và lâu dài.

Tích lũy và đầu tư – chìa khóa vàng mở khóa FIRE

Trước tiên, phải hiểu rõ rằng “không có bữa trưa nào là miễn phí” – hay nói cách khác, mọi lựa chọn đều kèm theo sự trả giá tương xứng. Để đạt được mục tiêu FIRE, chúng ta cần phải duy trì một tỉ lệ tiết kiệm ở mức 50 – 70% thu nhập hàng tháng, nhằm tích lũy và tái đầu tư để dòng vốn này tiếp tục sản sinh ra nhiều của cải hơn nữa.

Điều đó đòi hỏi hoạt động chi tiêu ở mức thận trọng, hạn chế và giảm thiểu các nhu cầu không cần thiết, quản lý chi tiêu một cách cụ thể và khoa học. Song song với đó, có nhiều người lựa chọn tìm kiếm thêm những công việc, hay cách thức để tiếp tục gia tăng thu nhập của mình – có thể thông qua các hoạt động kinh doanh, các công việc phụ trong thời gian rảnh, hay những hình thức đầu tư giúp cho đồng vốn của họ được phát triển.

Và thêm vào đó, early retirement – hay nghỉ hưu sớm ở đây không mang hàm nghĩa như nghỉ hưu thông thường.

Nó chỉ đơn giản là khi đó người ta không còn phụ thuộc vào một công việc toàn thời gian như một nguồn thu nhập chính yếu phục vụ cuộc sống – bạn vẫn có thể đi làm tiếp tục, nếu như đó là công việc mà bạn hằng yêu thích, thay vì không còn cách nào khác.

Bạn cũng có thể theo đuổi công việc, hay sở thích cá nhân mà trước đây bạn cho là khó có thể thành công, hay lo ngại một tương lai bấp bênh mà chưa dám bắt đầu.

Chinh phục FIRE bằng đầu tư chứng khoán?

Đầu tư chứng khoán giúp tạo dựng nguồn thu nhập thụ động (passive income) một cách tự động, giúp cho dòng vốn của bạn được sinh sôi theo thời gian.

Thế hệ Z hay thế hệ Millenials được nhận định là những người có kiến thức về lĩnh vực tài chính hơn so với thế hệ bố mẹ của họ, là những người có ý thức quản trị tài chính cá nhân, quan tâm đến những cơ hội kiếm thu nhập từ các kênh đầu tư.

Họ có kiến thức về các công cụ đầu tư trên thị trường tài chính, có hiểu biết về hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp – những kĩ năng được nhận định sẽ cho họ một xuất phát điểm và lợi thế lớn trên con đường chinh phục thị trường chứng khoán.

Đồng thời, với sự trợ giúp của các nền tảng công nghệ tiên tiến, việc khởi động đầu tư chứng khoán trở nên dễ dàng, linh hoạt hơn rất nhiều so với trước đây. Nhà đầu tư có thể dễ dàng tìm hiểu thông tin, lựa chọn cổ phiếu, hay xây dựng chiến lược và lộ trình đầu tư một cách đơn giản, thuận tiện, ngay cả với số vốn nhỏ, với sự giúp sức của công nghệ.

Trong hai ba năm trở lại đây dòng tiền đầu tư vào thị trường chứng khoán tại các quốc gia lớn trên thế giới cũng như ở Việt Nam đang gia tăng mạnh mẽ, thể hiện sự quan tâm của toàn xã hội trong việc tìm kiếm các lựa chọn đầu tư thông minh, giúp cho nhiều người Việt đạt được sự tự chủ tài chính sớm hơn.