Vì sao NHTW nhiều nước trên thế giới chần chừ dù Fed phát tín hiệu nâng lãi suất mạnh tay?

Nhiều ngân hàng trung ương tại Đông Âu và Mỹ Latinh đã nâng lãi suất cơ bản thế nhưng nhiều ngân hàng trung ương tại khu vực Đông Nam Á vẫn không thay đổi lãi suất.

Các ngân hàng trung ương trên khắp toàn cầu hiện đang vẫn tiếp tục nâng lãi suất cơ bản trong nỗ lực để kiềm chế lạm phát. Rủi ro đối với tăng trưởng kinh tế toàn cầu từ việc biến chủng Omicron lây lan mạnh tạm thời được bỏ qua.

Theo WSJ, Ngân hàng Trung ương Nga mới đây đã công bố nâng lãi suất cơ bản đồng rúp trong nỗ lực kiềm chế lạm phát. Lãi suất cơ bản đồng rúp của Nga trước đó ở mức 4,25% tính từ tháng 3/2021.

Điều này cho thấy ngay cả những nước nghèo hơn cũng đã và đang phản ứng nhanh chóng với việc giá cả tiêu dùng tăng cao, giống như cách mà các nước giàu đang ứng phó. Thực tế này diễn ra dù rằng biến chủng Omicron mới lây lan mạnh khiến nhiều người không khỏi hoài nghi về tốc độ hồi phục của kinh tế toàn cầu.

Chuyên gia kinh tế tại TS Lombard, ông Freya Beamish, nhận định: “Biến chủng Omicron tiềm ẩn rủi ro gây ra nhiều bất ổn lớn. Chúng tôi nghĩ rằng tác động lạm phát ở giai đoạn này từ phía nguồn cung nhiều khả năng sẽ không lớn như trong thời kỳ các làn sóng lây nhiễm COVID-19 trước đây. Giờ đây, các ngân hàng trung ương lớn trên thế giới không còn quá sợ hãi với những rủi ro liên quan đến tăng trưởng kinh tế”.

Khi mà ngày một nhiều ngân hàng trung ương lớn trên thế giới đang tính đến nâng lãi suất cơ bản đồng USD, kết quả của các cuộc họp ngân hàng trung ương trong tuần này cho thấy những sự khác biệt từ rủi ro lạm phát nếu xét đến việc cần phải hỗ trợ quá trình phục hồi kinh tế vào lúc này. Nhiều ngân hàng trung ương tại Đông Âu và Mỹ Latinh đã nâng lãi suất cơ bản thế nhưng nhiều ngân hàng trung ương tại khu vực Đông Nam Á vẫn không thay đổi lãi suất.

Điều này có thể thay đổi từ năm 2022, bởi ngân hàng trung ương các nước đang phát triển cảm thấy khó lòng tránh được việc phải thực thi chính sách theo Fed, Fed cho đến nay đã phát đi thông điệp sẽ nâng lãi suất cơ bản đồng USD 3 lần trong năm sau. Ngân hàng trung ương nhiều nước không thay đổi lãi suất khi Fed siết chặt chính sách đương đầu với rủi ro đồng tiền của họ sẽ sụt giá mạnh, và vì vậy lạm phát còn tăng cao hơn nữa bởi giá nhập khẩu lên cao.

Trước quyết định của Nga, ngân hàng trung ương tại Mexico, Chile, Costa Rica, Pakistan, Hungary và Armenia đều đã nâng lãi suất. Rất nhiều trong số này đã nói đến những đợt nâng lãi suất mới trong năm tới.

Ngân hàng Trung ương Nga cho biết họ lo ngại những đợt nâng giá bán hàng hóa có nguyên nhân từ việc thị trường thực phẩm và năng lượng toàn cầu có nhiều biến động cũng như các chuỗi cung ứng bị gián đoạn có thể dẫn đến đợt nâng giá thứ 2.

“Tác động từ phía cung đang dẫn đến giá cả hàng loạt loại hàng hóa dịch vụ tăng mạnh bởi kỳ vọng lạm phát của các hộ gia đình cũng như doanh nghiệp ở mức cao và không thay đổi”, Ngân hàng Trung ương Nga nhấn mạnh.

Ngân hàng trung ương nhiều nước giàu trên thế giới, vốn lo ngại về tác động vòng 2 của chính sách hoặc rủi ro lạm phát cũng đang gấp rút hành động.

Những nỗi lo mới nhất này được quan tâm hàng đầu khi mà Ngân hàng Trung ương Anh nâng lãi suất trong ngày thứ Năm. Đây là ngân hàng trung ương đầu tiên làm như vậy tính từ đại dịch COVID-19, đồng thời nó diễn ra trong bối cảnh Fed đang dọn đường cho chuỗi ngày nâng lãi suất bắt đầu từ mùa xuân năm sau.

Các ngân hàng trung ương lớn trên thế giới hành động chậm hơn so với nhiều ngân hàng trung ương khác tại các nước đang phát triển bởi hai lý do. Thứ nhất, họ chờ các hộ gia đình thể hiện rõ niềm tin vào khả năng giữ lạm phát ở mức thấp, cùng lúc đó giới chức quản lý chính sách tiền tệ tại nhiều nền kinh tế đang phát triển hiện không có được sự tín nhiệm như vậy. Thứ hai, các hộ gia đình tại nhóm nước nghèo hơn phải dành tỷ lệ lớn thu nhập cho các khoản chi tiêu thiết yếu vào thực phẩm và năng lượng hơn, chính vì vậy ngân hàng trung ương nhóm nước này cũng buộc phải nhanh chóng ngừa lạm phát.

Ngay cả trong nhóm các nước đang phát triển cũng có rất nhiều sự khác biệt. Trong các cuộc gặp gỡ vào tuần này, ngân hàng trung ương Indonesia, Philippines, Ai Cập Mauritius và Đài Loan đều không thay đổi lãi suất. Nhiều nước tại châu Á không quá lo lắng về lạm phát, một phần bởi chuỗi cung ứng của họ không chịu gián đoạn quá nhiều và họ cũng không thiếu nhân lực khiến cho tình trạng chi phí lao động dâng cao.