Vì sao giới chuyên gia lạc quan về kinh tế Mỹ năm 2025?

Thế giới đối mặt với vô số thách thức nghiêm trọng khi bước vào năm 2025, nhưng nền kinh tế Mỹ không nằm trong số đó, theo đánh giá của các chuyên gia.

Được thúc đẩy bởi chi tiêu tiêu dùng mạnh mẽ, đà phục hồi kinh tế lịch sử của Mỹ sau đại dịch vẫn tiếp diễn trong năm 2024. Nền kinh tế liên tục cho thấy những dấu hiệu tích cực khi tăng trưởng vượt dự báo, vượt qua cả những thách thức từ lãi suất cao và áp lực lạm phát. Thị trường tài chính bùng nổ mạnh mẽ, trong khi tốc độ tuyển dụng tuy chậm lại nhưng số lượng sa thải vẫn duy trì ở mức thấp đáng kể.

"Nền kinh tế Mỹ, như đã làm trong nhiều năm qua, tiếp tục tiến bước với tốc độ rất ổn định", David Kelly, Chiến lược gia trưởng toàn cầu tại JPMorgan Asset Management nói.

Không có dấu hiệu suy thoái

Còn nhớ những dự báo về một cuộc suy thoái gần như chắc chắn trong năm 2024? Thực tế là không có cuộc suy thoái nào xảy ra. Cuộc chiến chống lạm phát của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) mặc dù đã làm chậm đà tăng trưởng kinh tế nhưng không nghiêm trọng như lo ngại ban đầu. Thị trường tài chính tuy có lúc chao đảo nhưng không rơi vào khủng hoảng.

"Bạn sẽ cần một cú sốc để đẩy nền kinh tế vào suy thoái và tôi không thấy bất kỳ yếu tố nội tại nào trong nền kinh tế có thể gây ra điều đó", ông Kelly nhận định.

Giá xăng được kiểm soát

Giá năng lượng luôn tiềm ẩn nguy cơ gây suy thoái kinh tế. Đợt tăng giá xăng chưa từng có lên trên 5 USD/gallon vào giữa năm 2022 đã đặt ra mối đe dọa nghiêm trọng với nền kinh tế Mỹ. Tuy nhiên, tình hình hiện nay đã khả quan hơn nhiều khi những lo ngại về gián đoạn nguồn cung từ Trung Đông và Nga chưa thành hiện thực. Nguồn cung thậm chí còn vượt dự báo, với sản lượng khai thác dầu của Mỹ đạt mức kỷ lục trong lịch sử.

GasBuddy dự báo giá xăng trung bình hàng năm là 3.22 USD/gallon cho năm 2025, đánh dấu năm thứ ba liên tiếp giá xăng giảm. Mức giá ổn định này không chỉ củng cố niềm tin tiêu dùng mà còn góp phần kiểm soát lạm phát.

Thu nhập tăng nhanh hơn giá cả

Nhiều người Mỹ thất vọng vì họ phải trả nhiều tiền hơn cho hàng hóa, bảo hiểm xe hơi và tiền thuê nhà so với thời điểm trước COVID-19. Mặc dù mức giá khó có thể quay về mức năm 2019, nhưng một tín hiệu tích cực là tốc độ tăng giá đã chậm lại đáng kể. Quan trọng hơn, tiền lương đang tăng nhanh hơn giá cả.

Xu hướng này cho thấy người Mỹ đang có được sức mua ngày càng tăng, và nếu tiếp diễn, sẽ giúp người tiêu dùng cảm thấy thoải mái hơn về chi phí sinh hoạt.

"Điều tốt nhất chúng ta có thể làm cho họ là đưa lạm phát trở lại mục tiêu và giữ ở đó để người dân có mức tăng lương thực tế", Chủ tịch Fed Jerome Powell nói trong cuộc họp báo tháng 12. "Điều này sẽ khôi phục cảm giác tốt đẹp của mọi người về nền kinh tế. Đó là những gì cần thiết, và đó là mục tiêu của chúng tôi".

Fed đã giảm lãi suất

Để chống lạm phát, Fed đã tăng lãi suất lên mức cao nhất trong nhiều thập kỷ với tốc độ chưa từng thấy kể từ những năm 1980. Hành động này đã đẩy chi phí vay lên cao đối với nhiều khoản vay như thế chấp, mua xe, thẻ tín dụng và vay doanh nghiệp nhỏ.

Tuy nhiên, khi lạm phát đã hạ nhiệt, Fed đã cắt giảm lãi suất trong ba cuộc họp liên tiếp. Dù vẫn còn nhiều không chắc chắn về số đợt cắt giảm trong năm 2025 và chi phí vay thế chấp chưa giảm, nhưng việc Fed bắt đầu nới lỏng chính sách tiền tệ là tín hiệu tích cực, hứa hẹn thúc đẩy tăng trưởng trong những tháng tới.

Chính sách thân thiện với doanh nghiệp

Tổng thống đắc cử Donald Trump đang tập trung cao độ vào việc thúc đẩy nền kinh tế Mỹ. Mặc dù có nhiều tranh luận về tác động của chương trình nghị sự của ông - đặc biệt là đối với lạm phát - nhưng một số nhà kinh tế tỏ ra hào hứng với triển vọng cải cách thuế và cam kết cắt giảm thủ tục hành chính.

Trump đã chọn Elon Musk làm đồng lãnh đạo Bộ Hiệu quả Chính phủ mới, một hội đồng cố vấn được thiết kế để cắt giảm chi tiêu lãng phí và quy định quá mức. "Nghe có vẻ không hấp dẫn, nhưng điều này sẽ cải thiện năng suất đáng kể", Glenn Hubbard, cựu Trưởng khoa Trường Kinh doanh Columbia và cựu Cố vấn kinh tế cấp cao cho Tổng thống George W. Bush nói.

Hubbard tỏ ra hy vọng về những nỗ lực làm rõ các quy định tài chính phức tạp và đẩy nhanh quy trình cấp phép – vốn là rào cản làm chậm hoạt động xây dựng ở Mỹ.

Thuế quan, trục xuất và xung đột với Fed

Dĩ nhiên, luôn có những rủi ro có thể nhanh chóng làm u ám bức tranh kinh tế. Chương trình nghị sự thương mại của Trump tiếp tục khiến nhiều nhà kinh tế chính thống lo ngại về nguy cơ gây lạm phát và kìm hãm đầu tư kinh doanh.

"Thuế quan có hại cho nền kinh tế. Tôi lo ngại về điều đó", Stephanie Roth, Chuyên gia kinh tế trưởng tại Wolfe Research nói. Tuy nhiên, Roth giả định Trump sẽ không áp dụng tất cả thuế quan đã đề xuất, và những thuế quan được áp dụng sẽ không đến trước cuối năm 2025. Mặt khác, nếu Trump thực hiện toàn bộ đề xuất, bà dự báo tăng trưởng kinh tế có thể sẽ bị cắt giảm một nửa xuống chỉ còn 1% trong năm 2025 - chưa kể thiệt hại từ thuế quan trả đũa.

"Ở thời điểm đó, rủi ro suy thoái trở nên khá thực tế", bà nói.

Cũng có nguy cơ lời hứa của Trump về việc thực hiện trục xuất hàng loạt sẽ khiến các ngành công nghiệp chủ chốt thiếu lao động, đẩy lương và giá cả lên cao. Các nhà đầu tư cũng đang cảnh giác cao độ trước khả năng xảy ra cuộc chiến giữa Trump và Powell, chủ tịch Fed do chính ông lựa chọn.

"Bất cứ điều gì nhắm vào tính độc lập của Fed đều có thể thực sự làm tổn thương tâm lý thị trường và trở thành tự thực hiện", Wolfe nhận định.

Những biến số khó lường

Một rủi ro mới nổi khác là cơn bão nghiêm trọng trên thị trường tài chính. Lo ngại ngày càng tăng về việc một số lĩnh vực đã trở nên quá đắt đỏ - đặc biệt là nhóm công nghệ - và mức độ tập trung lợi nhuận vào nhóm Magnificent Seven bao gồm Apple, Amazon, Alphabet, Meta, Microsoft, Nvidia và Tesla.

Một đợt điều chỉnh thị trường mạnh, hoặc thậm chí là thị trường con gấu, có thể làm tổn thương niềm tin của người tiêu dùng và doanh nghiệp, ảnh hưởng đến nền kinh tế thực. Và rồi còn có những biến số khó lường - như tấn công mạng, đại dịch và thiên tai khó dự đoán trước.

"Bài học của thế kỷ 21 là đừng lo lắng về những thứ bạn đang mong đợi, mà hãy lo lắng về những thứ bạn không mong đợi", ông Kelly nói.