Ủy ban Kinh tế: Địa phương chịu áp lực lớn khi thi hành sớm 3 luật bất động sản

Việc thi hành sớm hơn 5 tháng các luật liên quan bất động sản sẽ tạo áp lực lớn cho địa phương khi ban hành văn bản hướng dẫn, nhất là với Luật Đất đai, theo Ủy ban Kinh tế.

Chiều 19/6, thừa ủy quyền Chính phủ, Bộ trưởng Tài nguyên và Môi trường Đặng Quốc Khánh đọc tờ trình dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 4 luật: Đất đai 2024, Nhà ở, Kinh doanh bất động sản 2023 và Các tổ chức tín dụng 2023.

Theo đó, Chính phủ đề xuất cho phép 3 luật liên quan thị trường bất động sản, là Đất đai, Nhà ở, Kinh doanh bất động sản và hai điều (200 và 210) Luật Các tổ chức tín dụng có hiệu lực từ 1/8, sớm 5 tháng so với quyết nghị của Quốc hội tại kỳ họp hồi tháng 1.

Riêng một số quy định chuyển tiếp tại 7 điều (từ điều 253 đến 260) Luật Đất đai vẫn có hiệu lực từ 1/1/2025.

Bộ trưởng Tài nguyên và Môi trường Đặng Quốc Khánh cho hay, việc cho phép Luật Đất đai có hiệu lực sớm hơn sẽ khắc phục những tồn tại trong định giá đất, thu hồi, bồi thường, hỗ trợ tái định cư - vốn là nguyên nhân của tình trạng cán bộ sợ trách nhiệm, né tránh, không dám làm. Việc này cũng tạo hành lang pháp lý, giải phóng nguồn lực đất đai, thúc đẩy thị trường bất động sản phát triển và đẩy nhanh thực hiện các dự án đầu tư công, nhà ở xã hội.

Về phía doanh nghiệp, người dân sẽ được tạo điều kiện thuận lợi hơn trong thực hiện quyền của người sử dụng đất, bảo vệ quyền lợi cho người có đất bị thu hồi.

Tuy vậy, khi thẩm tra, ông Vũ Hồng Thanh, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế lo ngại việc thi hành sớm hơn 5 tháng các luật này sẽ tạo áp lực lớn cho các địa phương về tiến độ ban hành văn bản hướng dẫn trước ngày 1/8, nhất là với Luật Đất đai.

Thậm chí, theo ông Thanh, một số địa phương quan ngại việc chưa ban hành đầy đủ các văn bản hướng dẫn khi luật có hiệu lực sớm nên đề nghị giữ nguyên hiệu lực của luật.

Cũng có ý kiến cho rằng dù các văn bản thuộc thẩm quyền của Trung ương được ban hành đúng tiến độ theo cam kết của Chính phủ, các địa phương cũng khó bảo đảm điều kiện ban hành toàn bộ các văn bản thuộc thẩm quyền trước ngày 1/8.

"Trường hợp các địa phương không thể hoàn thành các văn bản hướng dẫn có thể ảnh hưởng rất lớn đến việc triển khai thi hành luật, nhất là Luật Đất đai, do có nhiều nội dung quan trọng đã được phân cấp cho địa phương", Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế nhận xét.

Chẳng hạn, quy định các tiêu chí để quyết định đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án đầu tư có sử dụng đất phù hợp với tình hình thực tế của địa phương quy định tại khoản 1 Điều 126...

Ngoài ra, cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ đánh giá tác động việc sử dụng đất, sở hữu nhà của người nước ngoài và hoạt động kinh doanh bất động sản của doanh nghiệp có một phần vốn nước ngoài.

"Chính phủ cần phân tích, so sánh chi phí, lợi ích của Nhà nước, người dân và doanh nghiệp, cũng như tác động tiêu cực với phát triển kinh tế xã hội trong trường hợp thi hành sớm các luật này", ông Thanh nêu. Theo ông, việc đó nhằm làm rõ tính tối ưu và ảnh hưởng tới môi trường đầu tư kinh doanh, quyền và lợi ích của người dân, doanh nghiệp.

Ở khía cạnh này, Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh cho biết Chính phủ cho hay đã giao các bộ rà soát, đánh giá tác động vướng mắc có thể phát sinh, gồm doanh nghiệp đang làm dự án đầu tư có sử dụng đất, để có phương án phù hợp. Việc này đảm bảo không gây khó khăn, vướng mắc cho quản lý đất đai, nhà ở, thị trường bất động sản, cũng như quyền lợi của tổ chức, cá nhân.

"Các văn bản quy định chi tiết đã được xây dựng theo đúng trình tự, được rà soát nhiều lần, nhiều vòng để hoàn thiện, đảm bảo tính hợp hiến, hợp pháp và khả thi khi dự thảo luật được thông qua", ông Khánh nói.

Hiện, hầu hết địa phương, doanh nghiệp đều mong các luật mới, tác động quan trọng với thị trường bất động sản sớm được đưa vào cuộc sống, gỡ vướng các vấn đề liên quan tới giải phóng mặt bằng, cấp quyền sử dụng đất... Còn theo đánh giá của Bộ Xây dựng, Luật Kinh doanh bất động sản sửa đổi có nhiều nội dung mới, trong đó sẽ siết chặt tình trạng phân lô bán nền tại các địa phương.

Dự kiến ngày 29/6 Quốc hội sẽ biểu quyết, thông qua dự án luật sửa đổi, bổ sung một số điều Luật Đất đai 2024, Nhà ở, Kinh doanh bất động sản và Các tổ chức tín dụng 2023.