Tổng cầu thế giới giảm, doanh nghiệp Việt chồng chất khó khăn

Sau nhiều thập kỷ tăng trưởng mạnh mẽ, thương mại toàn cầu đã phải đối mặt với hàng loạt thách thức như: căng thẳng địa chính trị, gián đoạn chuỗi cung ứng, giá năng lượng tăng cao, lạm phát… làm suy giảm mạnh sức mua và niềm tin của người tiêu dùng...

Theo chỉ số sản xuất (PMI) tháng 6 được nhiều nước công bố, hoạt động sản xuất tại nhiều nền kinh tế lớn đang suy giảm mạnh. PMI của Mỹ chạm mức thấp nhất kể từ đầu năm đến nay, trong khi hoạt động sản xuất ở khu vực đồng Euro (Eurozone) trong tháng 6 giảm nhiều hơn dự đoán của các nhà kinh tế, xuống mức thấp nhất trong hơn 3 năm.

Số liệu thống kê trước đó của Trading Economics cũng chỉ rõ, có đến 13/16 nền kinh tế lớn trên thế giới (chiếm 81,3%) có tốc độ sụt giảm xuất khẩu; 12/16 quốc gia (chiếm 75%) cũng có tốc độ sụt giảm nhập khẩu. Những con số này thể hiện sự đáng lo ngại về tác động tới dòng chảy thương mại trên thế giới và ảnh hưởng trực tiếp tới các quốc gia là mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng hàng hóa, trong đó có Việt Nam.

Liên tiếp quý 1 và quý 2 của năm 2023, các ngành hàng xuất khẩu trọng yếu của Việt Nam đều chịu tác động nghiêm trọng và đối mặt với rất nhiều thách thức do tổng cầu thế giới suy giảm, đặc biêt tại các thị trường là đối tác thương mại lớn của Việt Nam. Kim ngạch xuất khẩu hàng hóa 6 tháng đầu năm 2023 giảm 12,1% so với cùng kỳ năm trước và giảm ở nhiều mặt hàng.

Ông Hong Sun, Phó Chủ tịch KorCham Việt Nam nhận định: “Đối với riêng Hàn Quốc và Việt Nam năm ngoái đặt ra mục tiêu năm nay kim ngạch thương mại song phương sẽ lên tới 100 tỷ, năm ngoái đã đạt 87,7 tỷ là một trong những kết quả đẹp nhất từ trước đến giờ. Nhưng năm tháng đầu tiên 2023, kim ngạch xuất khẩu giữa hai bên đã giảm 23%. Trong bối cảnh này chúng tôi đang gặp rất nhiều khó khăn của các đơn đặt hàng của các hãng lớn. Năm nay là một năm khó khăn nhất đối với các nhà đầu tư nước ngoài nói chung và nhà đâu từ Hàn Quốc nói riêng. So với quý 1 năm 2022, quý 1 năm 2023 tổng số vốn đầu tư của Hàn Quốc vào Việt Nam giảm mạnh, hơn 70% so với năm ngoái.”

Điều đáng quan ngại là khu vực chế biến chế tạo luôn giữ vai trò dẫn dắt tăng trưởng của nền kinh tế Việt Nam thì đã sụt giảm đáng kể cả trong 5 tháng đầu năm.

Chia sẻ về những khó khăn, thách thức đang bủa vây, ông Thân Đức Việt, Tổng giám đốc Tổng Công ty May 10 chia sẻ: “Các khách hàng của chúng tôi ở Mỹ và ở Châu Âu đều chứng kiến việc tồn kho cao và doanh số bán giảm từ 30-50% so với Quý 1 năm 2022. Điều này dẫn đến tổng cầu ảnh hưởng, nhu cầu giảm sút và đơn đặt hàng xuất khẩu của các khách hàng của chúng tôi ở các nước cũng sụt giảm rất cao. Do tổng cầu giảm, giá cả leo thang, các khách hàng của chúng tôi cũng yêu cầu ngoài giảm về lượng đặt hàng, họ yêu cầu giảm giá thành tương đối sâu. Dẫn đến chúng tôi bị ảnh hưởng kép, vừa là lượng đặt hàng giảm và về giá thành của sản phẩm khách hàng cũng yêu cầu giảm”.

Một vấn đề phát sinh theo mức độ sụt giảm của tổng cầu là xu hướng giảm giá của các sản phẩm cũng đang dần trở nên phổ biến.

Bà Đỗ Thị Thúy Hương, Phó Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp Việt Nam, Ủy viên BCH Hiệp hội Doanh nghiệp Điện tử Việt Nam cho biết: “Trước kia chúng ta có thể thấy là người tiêu dùng, khi mà mùa Worldcup hoặc bất kỳ có sự kiện văn hóa thể thao thì có thể sẵn sàng thay đổi mới những thiết bị điện tử. Nhưng hiện nay chúng tôi không thể bán được, cao điểm nhất của mùa World Cup cũng không thể bán được hàng. Ngày trước khi mà mỗi model của Iphone ra đời, với dòng cao cấp nhất cỡ khoảng trên 30 triệu, thì bây giờ chỉ loanh quanh hơn 20 triệu. Tức là suy giảm khoảng gần 10tr một sản phẩm, điều đó phản ánh profit magin, biên lợi nhuận của doanh nghiệp điện tử trở nên rất mỏng”.

Sụt giảm đáng kể số lượng đơn hàng, trong khi chi phí vận hành doanh nghiệp vẫn tăng do nhiều yếu tố phát sinh khiến biên lợi nhuận giảm sâu, thậm chí bằng không. Các doanh nghiệp đang cố gắng “ăn đong từng bữa” để cầm cự chờ tín hiệu thị trường tốt hơn.