Tiếp tục sử dụng các công cụ bình ổn giá xăng dầu

Thị trường mặt hàng xăng dầu trong nước 5 tháng đầu năm 2022 có nhiều biến động, giá xăng dầu liên tục tăng cao vẫn chưa có dấu hiệu chững lại… Điều này đặt ra bài toán tìm những giải pháp cụ thể nhằm giảm tác động tiêu cực của giá xăng dầu đến đời sống kinh tế - xã hội...

Báo cáo của Bộ Công Thương cho thấy, nguồn cung xăng dầu trong nước chịu ảnh hưởng từ việc Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn (chiếm 35 - 40% tổng cung) đã giảm mạnh công suất sản xuất (trong tháng 1 và tháng 2 đã giảm công suất xuống mức 85%, 60% và 55%).

Trong khi đó, nguồn xăng dầu từ nhập khẩu gặp khó khăn vì giá tăng mạnh, cạnh tranh lớn khi nguồn cung cấp bị gián đoạn do xung đột vũ trang giữa Nga và Ukraine.

ƯU TIÊN SỬ DỤNG NGUỒN CUNG TRONG NƯỚC

Theo tính toán của Bộ Công Thương, tổng nhu cầu xăng dầu cho thị trường trong nước cả năm 2022 là khoảng 20,6 triệu m3. Dự kiến nhu cầu mỗi quý khoảng 5,2 triệu m3.

Trong quý 2/2022, dự kiến nguồn cung khoảng 7,2 triệu m3 (gồm sản xuất trong nước là 3,2 triệu m3, nhập khẩu khoảng 2,5 triệu m3, tồn kho quý trước chuyển sang là 1,5 triệu m3).

Với nguồn cung như trên sẽ đáp ứng đủ nhu cầu tiêu dùng của quý 2 và tồn kho gối đầu sang quý 3 khoảng 2 triệu m3.

Hiện, Bộ Công Thương đang yêu cầu Tập đoàn dầu khí Quốc gia Việt Nam làm việc với Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn để có cam kết rõ ràng về khả năng cung cấp xăng dầu cho thị trường trong nước trong quý 3 và cả năm 2022 để có kịch bản điều hành và chỉ đạo nhập khẩu thay thế nguồn trong nước bị sụt giảm do sản xuất không ổn định nhằm bảo đảm nguồn cung xăng dầu phục vụ nhu cầu tiêu dùng trong nước.

Tại cuộc họp báo của Bộ Công Thương chiều 16/6, bà Lê Việt Nga, Phó vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước, cho biết hiện nguồn cung xăng dầu từ Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn vẫn chưa ổn định nên để đảm bảo nguồn cung, Bộ đã có Văn bản chỉ đạo doanh nghiệp đầu mối duy trì nguồn cung trong nước, đảm bảo cân đối cung cầu.

Đồng thời kết hợp chỉ đạo các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu chủ động nguồn hàng, thực hiện nghiêm túc phương án nhập khẩu bổ sung đã được phân giao để bù đắp nguồn hàng thiếu hụt, không để gián đoạn nguồn cung.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải cũng nhấn mạnh, vấn đề nguồn cung là quan trọng nhất. 6 tháng đầu năm 2022, chúng ta đã đảm bảo đủ nguồn cung cho nhu cầu hoạt động sản xuất, kinh doanh, nhu cầu của người dân dù nguồn cung từ sản xuất trong nước chưa cao, đặc biệt là Nghi Sơn đang gặp khó khăn, các đầu cung ở nước ngoài cũng không hề dễ.

Tuy nhiên ông Hải khẳng định: “Sẽ ưu tiên sử dụng nguồn cung trong nước nhưng cần có cam kết rõ ràng. Nếu doanh nghiệp không thực hiện được thì bắt buộc phải nhập khẩu để đảm bảo nguồn cung”.

Đề cập đến nguồn dự trữ xăng dầu, bà Nguyễn Thúy Hiền, Phó Vụ trưởng Vụ Tổng hợp giải thích, với Việt Nam hiện nay, cơ cấu dự trữ xăng dầu quốc gia đến từ 3 nguồn: dự trữ trong sản xuất (tại hai nhà máy lọc dầu), dự trữ thương mại (tại các thương nhân kinh doanh xăng dầu) và dự trữ quốc gia.

Thực tế, nguồn dự trữ quốc gia của Việt Nam hiện còn mỏng so với các quốc gia khác như Mỹ, Nhật… Tuy nhiên để đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia, thực hiện Nghị quyết của UBTVQH kỳ họp thứ 9 vừa qua và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công Thương đã xây dựng Đề án nâng mức dự trữ quốc gia xăng dầu lên và đã trình Chính phủ.

Hiện nay, Bộ Công Thương đang lấy ý kiến của Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư để báo cáo chi tiết hơn việc nâng mức dự trữ xăng dầu quốc gia.

CÁC GIẢI PHÁP HẠN CHẾ MỨC BIẾN ĐỘNG MẠNH VỀ GIÁ

Trước những lo ngại giá xăng dầu trong nước tăng liên tiếp thời gian qua, bà Nga cho rằng thực tế, giá bình quân mặt hàng xăng dầu thế giới để tính giá cơ sở điều hành từ đầu năm tăng cao nhất lên tới trên 84%, nhưng giá trong nước chỉ tăng ở mức cao nhất là trên 62%, tức là đã sử dụng các biện pháp để “giảm sốc” giá xăng dầu tại thị trường trong nước.

Bộ Công Thương đã phối hợp chặt chẽ với Bộ Tài chính, thực hiện nhất quán, đúng quy định tại Nghị định số 83/2014/NĐ-CP và Nghị định 95/2021/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 83/2014/NĐ-CP của Chính phủ và các chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ để điều hành giá xăng dầu trong nước phù hợp với diễn biến giá xăng dầu thế giới.

Hơn nữa, nhằm bình ổn giá xăng dầu trong nước, liên Bộ Công Thương - Tài chính đã liên tục sử dụng chi từ Quỹ Bình ổn giá xăng dầu (với mức chi từ 100 - 1.500 đồng/lít tùy loại). Nhờ đó, giá xăng dầu trong nước tăng thấp hơn mức tăng của giá xăng dầu thế giới.

Giá bình quân một số mặt hàng thành phẩm xăng dầu thế giới (giao dịch trên thị trường Singapore) dùng để tính giá cơ sở kỳ điều hành ngày 23/5/2022 so với đầu năm 2022 biến động tăng từ 42,90% đến 56,96% nhưng giá xăng dầu trong nước đến kỳ điều hành ngày 23/5/2022 so với đầu năm 2022 chỉ tăng từ 25,89% - 42,40%.

Cụ thể, mỗi lít xăng RON95 là 30.657 đồng/lít (1,32 USD/lít) bằng mức bình quân của thế giới (đứng thứ 86/170 quốc gia), thấp hơn một số nước trong khu vực như Trung Quốc (1,35 USD/lít), Thái Lan (1,43 USD/lít), Lào (1,74 USD/lít), Hàn Quốc (1,53 USD/lít), Campuchia (1,39 USD/lít).

Ngoài ra, nhằm bình ổn giá xăng dầu trong nước trong bối cảnh giá xăng dầu thế giới liên tục tăng cao, số dư Quỹ Bình ổn giá hạn chế và ở mức thấp, Bộ Công Thương đã kiến nghị Chính phủ chỉ đạo Bộ Tài chính rà soát và trình cấp có thẩm quyền điều chỉnh giảm thuế bảo vệ môi trường.

Hiện mức thuế bảo vệ môi trường đối với xăng, dầu diesel, dầu mazut, dầu nhờn, mỡ nhờn đã giảm 50% và giảm 70% đối với dầu hỏa từ ngày 01/4/2022 đến hết ngày 31/12/2022.

Thời gian tới nếu giá xăng dầu vẫn tăng cao, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục phối hợp với Bộ Tài chính điều hành giá xăng dầu theo quy định tại Nghị định số 83/2014/NĐ-CP và Nghị định 95/2021/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 83/2014/NĐ-CP và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Tiếp tục sử dụng linh hoạt công cụ Quỹ Bình ổn giá để điều hành bình ổn giá xăng dầu.

Phối hợp với các bộ, ngành báo cáo Chính phủ chỉ đạo Bộ Tài chính tiếp tục rà soát và sử dụng các công cụ khác như thuế, phí để bình ổn giá xăng dầu như xem xét giảm thuế nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt… trong cơ cấu giá xăng dầu. “Cái gì giảm được nên giảm nhưng cũng phải tính, vì nếu giảm thuế nhập khẩu nhiều cũng không phải là tốt”, Thứ trưởng Hải lưu ý.