MỚI

ĐK sử dụng trợ lý đầu tư M.AI

#Chuyên gia

24HMONEY đã kiểm duyệt

Thuế quan 46% - Thử thách lớn, nhưng cũng là cơ hội vàng cho Việt Nam

Bối cảnh và nguyên nhân áp thuế. Chuyện Mỹ áp thuế 46% lên hàng hóa Việt Nam vừa qua đúng là một tin khiến nhiều người trong phải giật mình. Nó không chỉ ảnh hưởng đến doanh nghiệp mà còn chạm đến cuộc sống của từng người dân.

Nhưng trong cái khó luôn ló cái khôn. Đây có thể là lúc để chúng ta cùng nhìn lại, cùng tìm cách vượt qua và thậm chí tạo nên những bước tiến mới.

Chi tiết quyết định từ Washington

Hôm 02/04/2025, trong một buổi họp báo ở Nhà Trắng, Tổng thống Mỹ công bố mức thuế mới: Trung Quốc 34%, Việt Nam dẫn đầu với 46%, còn Anh, Brazil, Singapore chỉ 10%, Nhật Bản, Hàn Quốc và EU thì từ 20-26%.

Nghe con số 46%, ai mà không tự hỏi: “Sao lại là Việt Nam mình?”.

Mỹ bảo rằng đây là cách họ xử lý mất cân bằng thương mại. Theo Tổng cục Hải quan Việt Nam, năm 2024 chúng ta xuất siêu sang Mỹ hơn 100 tỷ USD – một kỷ lục đáng tự hào! Nhưng cách Mỹ tính toán áp thuế lại mù mờ, khiến EU cũng phải lên tiếng rằng chuyện này “vô lý và bất hợp pháp”, đi ngược quy tắc của WTO.

Liệu đây là bảo hộ chính đáng hay chỉ là chiêu chính trị để lấy lòng cử tri Mỹ với khẩu hiệu “Nước Mỹ trên hết”?

Dù sao đi nữa, đây là thử thách lớn, nhưng cũng là cơ hội để chúng ta chứng tỏ bản lĩnh.

Thách thức đối với thị trường xuất khẩu

Mỹ hiện là “người bạn hàng” lớn nhất của Việt Nam, chiếm đến 30% kim ngạch xuất khẩu, tương đương 130 tỷ USD trong năm 2024 theo Bộ Công Thương. Với mức thuế 46%, những mặt hàng chủ lực như dệt may, điện tử, đồ gỗ, thép bỗng dưng đắt đỏ hơn, khó cạnh tranh hơn.

Nhưng đừng quên, ngoài Mỹ, chúng ta vẫn còn nhiều thị trường khác để khám phá. Các tập đoàn từ Hàn Quốc, Trung Quốc chọn Việt Nam làm nơi sản xuất vì chi phí thấp và hiệp định thương mại tốt. Nếu thuế cao quá, họ có thể dời sang Ấn Độ hay Mexico, khiến ta phải tự hỏi: Làm “công xưởng” mãi liệu có ổn?

Chưa kể, Mỹ còn có thể gắn mác Việt Nam là “thao túng thương mại” như Trung Quốc, kéo theo rủi ro trừng phạt. Nhưng nếu chơi đúng luật, minh bạch, chẳng ai làm khó được chúng ta đâu.

Hậu quả đối với doanh nghiệp, người lao động và nhà nước

Mức thuế 46% này ảnh hưởng thế nào, đương nhiên đó sẽ là mối quan tâm đầu tiên. Với doanh nghiệp, chi phí xuất khẩu tăng vọt, giá hàng sang Mỹ đội lên, khó mà đấu lại Thái Lan hay Ấn Độ.

Các công ty nhỏ trong ngành dệt may, đồ gỗ – vốn là xương sống của nhiều nơi – có thể lỗ nặng, thậm chí phá sản vì không đủ sức xoay xở. Doanh nghiệp lớn, như mấy chỗ gia công điện tử, cũng lao đao khi đơn hàng giảm, tiền đầu tư dài hạn bị kẹt.

Còn người lao động thì sao? Hàng triệu việc làm ở Đồng Nai, Bình Dương, Bắc Giang có nguy cơ mất đi, nhất là với anh em lao động phổ thông. Thu nhập giảm, đời sống khó khăn hơn, thậm chí có nơi còn bất ổn xã hội.

Nhà nước cũng không thoát khỏi áp lực: thuế xuất khẩu giảm, ngân sách hụt, lại phải đau đầu đàm phán với Mỹ để tìm lối ra. Tăng trưởng kinh tế có thể chững lại nếu ta không nhanh chân thích nghi.

Giải pháp trước mắt và lâu dài cho Việt Nam

Trước mắt, ta cần bình tĩnh ngồi lại với Mỹ, hỏi rõ họ tính thuế kiểu gì, rồi thương lượng giảm xuống. Rồi công bố thêm giải pháp đối ứng, như nhập thêm nông sản Mỹ để cân bằng thương mại – vừa giúp họ vui, vừa có lợi cho mình. Chính phủ cũng có thể giảm thuế trong nước, tung gói vay ưu đãi để đỡ doanh nghiệp qua cơn sóng gió, giống như Hàn Quốc từng làm hồi khủng hoảng 1997 vậy.

Nhìn xa hơn một chút, sao không thử chinh phục EU, ASEAN, hay Ấn Độ? Với EVFTA, CPTPP, ta đang có “chìa khóa vàng” trong tay – xuất khẩu sang EU năm 2024 đã tăng 20% rồi đấy! Đừng quên 100 triệu dân Việt Nam – một thị trường nội địa béo bở. Khuyến khích dùng hàng Việt, xây thương hiệu Việt, học Nhật Bản với “Made in Japan” ngày nào, chẳng phải là ý hay sao?

Về lâu dài, ta cần “lột xác”. Đừng chỉ gia công, hãy làm sản phẩm công nghệ cao mang dấu ấn Việt Nam. Samsung đổ hàng tỷ USD vào đây, sao ta không học họ để tạo ra “Samsung Việt”? Thu hút FDI thì chọn công nghệ xanh, sản xuất bền vững, vừa hiện đại vừa khó bị soi. Cải thiện luật pháp, chống gian lận thương mại để khẳng định vị thế – thế mới là Việt Nam mình!

Cơ hội từ bài học quốc tế

Thuế 46% là thử thách, nhưng cũng là cú hích để thay đổi. Nhìn Nhật Bản thập niên 1980 đi, Mỹ áp thuế thép, ô tô, họ chuyển sang công nghệ cao, thế là có Toyota, Sony vang danh. Hàn Quốc thập niên 1990, khủng hoảng tài chính đau lắm, nhưng Samsung, Hyundai vươn lên, đưa nước họ thành cường quốc.

Thuế 46% không phải là ngõ cụt, mà là lời nhắc ta không thể mãi dựa vào giá rẻ hay xuất khẩu thô. Điều đáng ngại không phải thuế cao, mà là nếu ta cứ ì ạch, không chịu thay đổi. Cùng đối thoại với Mỹ, mở rộng thị trường, đầu tư công nghệ, thương hiệu – để hàng Việt không chỉ rẻ mà còn chất, còn đẳng cấp.

Lịch sử đã chứng minh, cú sốc lớn là bệ phóng cho những bước nhảy vọt. Đây là lúc chúng ta biến khó khăn thành cơ hội, cùng nhau đưa Việt Nam vượt lên.