Thu thuế chuyển nhượng bất động sản tăng nhưng hậu kiểm khó khăn

Thu thuế thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản 8 tháng đầu năm 2022 tăng hơn 13,2 nghìn tỷ đồng, tương ứng tỷ lệ tăng 96,4% so với cùng kỳ năm 2021. Tuy nhiên, theo Bộ Tài chính việc thu thập thông tin để triển khai công tác hậu kiểm của cơ quan thuế còn nhiều khó khăn.

Thu thuế chuyển nhượng bất động sản tăng mạnh

Báo cáo việc thực hiện Nghị quyết số 62/2022/QH15 về hoạt động chất vấn tại Kỳ họp thứ 3 Quốc hội khóa XV (lĩnh vực tài chính), Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, số thu thuế thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản, nhận thừa kế và nhận quà tặng là bất động sản lũy kế 8 tháng đầu năm 2022 đạt hơn 26,86 nghìn tỷ đồng, tăng hơn 13,2 nghìn tỷ đồng, tương ứng tỷ lệ tăng 96,4% so với cùng kỳ năm 2021.

Ngoài ra, tính đến ngày 6/9/2022, trên toàn quốc, lượng hồ sơ khai giá chuyển nhượng cao hơn giá UBND chiếm 72%, trung bình một bộ hồ sơ khai giá cao hơn gần 3 lần so với giá UBND.

Được biết, Nghị quyết 62 yêu cầu rà soát, hoàn thiện quy định pháp luật về thuế liên quan đến kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản, tăng cường quản lý, chống thất thu thuế, bảo đảm nguồn thu ngân sách nhưng không làm ảnh hưởng đến hoạt động của doanh nghiệp, quyền lợi chính đáng của người dân và sự phát triển của thị trường bất động sản.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho rằng, để quản lý thuế một cách có hiệu quả đối với hoạt động chuyển nhượng bất động sản, ngoài quy định về quản lý thuế cần có quy định đồng bộ của Luật Đất đai, Luật Kinh doanh bất động sản và công tác phối hợp của các cơ quan ban ngành có liên quan phải được tăng cường.

Theo quy định pháp luật về thuế, người nộp thuế kê khai, nộp thuế không đúng với giá thực tế chuyển nhượng thì cơ quan thuế có quyền ấn định thuế. Tuy nhiên cơ quan thuế không có chức năng điều tra nên việc thu thập thông tin làm căn cứ ấn định thuế gặp nhiều khó khăn.

Thực tế hiện nay, việc ấn định thuế được thực hiện có hiệu quả chỉ trong trường hợp cơ quan có liên quan (Công an điều tra, Thanh tra kiểm tra...) thu thập đủ chứng cứ chứng minh giao dịch mua bán thực tế, phát hiện kết luận hành vi gian lận, trốn thuế thì căn cứ để cơ quan thuế ấn định thuế mới hoàn toàn vững chắc.

Tuy nhiên, Tổng cục Thuế cũng nhận được báo cáo của một số cơ quan thuế địa phương báo cáo việc đã chuyển hồ sơ qua cơ quan cảnh sát điều tra nhưng cơ quan điều tra chuyển lại cơ quan thuế để xử lý hành chính vì không đủ căn cứ xác định hành vi trốn thuế.

Cũng theo Bộ trưởng Bộ Tài chính, công tác thu thập thông tin để triển khai công tác hậu kiểm của cơ quan thuế còn nhiều khó khăn do người nộp thuế mở nhiều tài khoản ngân hàng, các ngân hàng có phản hồi thông tin xác minh chậm nên việc xác minh giá chuyển nhượng gặp nhiều khó khăn. Khi có kết quả xác minh, nếu có chênh lệch giá chuyển nhượng, Chi cục Thuế gặp khó khăn trong việc mời người nộp thuế (người bán đã thay đổi địa chỉ thường trú, đi nước ngoài).

Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết, đã đề nghị các địa phương xây dựng hệ số điều chỉnh, dữ liệu bất động sản; bộ tiêu chí rủi ro với chuyển nhượng bất động sản để minh bạch, chống thất thu thuế.

Hậu kiểm thuế với hồ sơ chuyển nhượng bất động sản

Được biết, Tổng cục Thuế vừa có công văn gửi các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương về triển khai hậu kiểm trong hoạt động chuyển nhượng bất động sản.

Tổng cục Thuế đề nghị các Cục Thuế rà soát, chuẩn hóa dữ liệu liên quan đến hồ sơ chuyển nhượng bất động sản trên các ứng dụng của ngành thuế để tạo cơ sở dữ liệu. Thu nhập, cập nhật thông tin về người nộp thuế từ các nguồn thông tin bên ngoài liên quan đến hoạt động chuyển nhượng bất động sản như dữ liệu từ tổ chức hành nghề công chứng, tổ chức tín dụng, ngân hàng thương mại…

Cục Thuế các tỉnh, thành phố phải nhập đầy đủ, chính xác thông tin tất cả hồ sơ phát sinh đang được phân quyền trên ứng dụng, bao gồm: Hồ sơ về chuyển nhượng; thừa kế, cho tặng; giao đất qua đấu giá; chuyển mục đích sử dụng đất; cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Đồng thời cập nhật thông tin kịp thời hồ sơ về thuế sử dụng đất phi nông nghiệp; thông báo tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, thuê mặt nước.

Nếu có đầy đủ cơ sở dữ liệu hoặc nguồn thông tin, tài liệu, chứng từ chứng minh người nộp thuế cố tình kê khai giá giao dịch, chuyển nhượng bất động sản thấp hơn giá thực tế chuyển nhượng (để lách thuế) thì chi cục thuế ấn định số thuế phải nộp theo quy định. Trường hợp có dấu hiệu vi phạm hình sự, cơ quan thuế chuyển sang cơ quan công an.