Thao túng thị trường chứng khoán là gì? Hành vi thao túng giá cổ phiếu

Thao túng thị trường chứng khoán hay lũng đoạn thị trường (tiếng Anh: Market manipulation) là những hành vi cố ý gây tác động đến thị trường bằng cách vận dụng qui luật cung - cầu hoặc các hành vi nhân tạo khác, để tác động đến giá chứng khoán.

Thao túng thị trường chứng khoán là gì?

Thao túng thị trường hay lũng đoạn thị trường trong tiếng Anh là Market manipulation. Thao túng thị trường là những hành vi cố ý gây tác động đến thị trường bằng cách vận dụng qui luật cung - cầu hoặc các hành vi nhân tạo khác, để tác động đến giá chứng khoán, nhằm đạt được mục tiêu có lợi cho riêng mình.

Các thuật ngữ liên quan

Thị trường chứng khoán (Stock Market) là thị trường mua bán, trao đổi các loại chứng khoán.

Chỉ số giá chứng khoán (Price Index) chỉ số chủ yếu để đo lường sự biến động giá chứng khoán trên thị trường.

Các hình thức thao túng thị trường

- Một là, kết hợp với nhau cùng liên tục mua, hoặc bán một loại chứng khoán, gây nên sự khan hiếm hay thừa thãi một cách giả tạo, dẫn đến giá chứng khoán gia tăng hoặc giảm sút một cách đột ngột.

- Hai là, hiện tượng chèn ép, cá lớn nuốt cá bé.

Đó là hành vi những thương gia lớn thường đẩy giá lên hoặc gìm giá xuống để thu lợi, gây nên những thiệt hại cho những người có số lượng chứng khoán ít ỏi (nhà đầu tư nhỏ lẻ), vì trên thị trường chứng khoán giá cả hoàn toàn do cung cầu quyết định.

- Ba là, lan truyền tin đồn không chính xác hay thông tin lệch lạc về hiện trạng và triển vọng của một đơn vị kinh tế.

Điều này có thể gây nên những hậu quả xấu cho đơn vị phát hành, cho thị trường và cho các nhà đầu tư chân chính.

Hiện tượng "các tin đồn thất thiệt" có thể đem đến tình trạng cổ phiếu được đưa ra bán ồ ạt làm giá cổ phiếu giảm đột ngột, hoặc tình trạng đầu tư gia tăng làm giá cổ phiếu tăng nhanh vượt quá giá trị thực của chúng.

Những người có ý đồ xấu có thể đứng ra mua (hoặc bán) cổ phiếu đó để khống chế công ty và hưởng một số lãi đáng kể sau khi tin đồn đã được kiểm chứng.

- Bốn là, cố ý gây sai lệch hay hiểu lầm về hoạt động giao dịch của một loại chứng khoán.

- Năm là, tìm mọi biện pháp để duy trì, ổn định mức giá chứng khoán nhằm tạo ra những lợi thế cho việc chào bán hoặc phát hành chứng khoán mới.

- Sáu là, thực hiện các giao dịch được sắp đặt trước, giao dịch giả tạo...

Thủ thuật thường gặp khiến thị trường chứng khoán bị thao túng

Thị trường chứng khoán bị thao túng thường liên quan đến các vấn đề sau:

• Tin tức giả (Fake news). Truyền bá thông tin sai lệch, gây hiểu lầm về một công ty.

Thông thường, Fake news được sử dụng bởi các nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán lâu năm hay có độ am hiểu phương tiện truyền thông. Họ cố gắng truyền bá những tin tức giả mạo về một công ty. Hoặc thậm chí toàn bộ thị trường để làm cho nó đi theo hướng có lợi cho họ.

Chính vì thế, các nhà đầu tư cần phải xác minh kỹ thông tin trước khi quyết định là cách tốt nhất để tránh khỏi sự thao túng này.

• Pump And Dump

Đây là hình thức thổi phồng giá cổ phiếu lên bằng cách tung các thông tin sai lệch về một công ty. Sau đó, họ sẽ bán cổ phiếu của chính họ hoặc đã mua giá rẻ với mức giá cao hơn.

• Spoofing The Tape

Là hình thức mà những “kẻ gian lận” sẽ đặt mua một số lượng lớn cổ phiếu nhưng lại không có ý định mua. Họ chỉ đang tạo ra một cái bẫy. Một cái bẫy khiến các nhà đầu tư khác tưởng chừng như có “miếng mồi ngon” và mua/bán theo. Tuy nhiên, sau đó những “kẻ gian lận” này sẽ rút đơn hàng trước vài giây giao dịch. Cuối cùng, các nhà đầu tư khác sẽ chịu thua lỗ sau khi rơi vào cái bẫy đó.

• Wash Trading

Hình thức này diễn ra khi nhà đầu tư lớn thực hiện việc mua và bán ngay lập tức. Việc mua và bán nhanh chóng làm tăng khối lượng trong cổ phiếu, thu hút các nhà đầu tư bị lừa bởi khối lượng tăng vọt.

• Bear Raiding

Đây là một hành vi bất hợp pháp của việc tập hợp lại để đẩy giá cổ phiếu xuống thấp hơn thông qua việc bán khống và lan truyền những tin đồn bất lợi về công ty mục tiêu.

Trên đây là những thông tin về việc thao túng thị trường chứng khoán là gì, cùng với đó là các hình thức thao túng trên thị trường chứng khoán. Việc thao túng thị trường là hành vi phạm pháp nhằm thu lợi bất chính. Việc tạo nên một thị trường trong sạch và phát triển là hướng đi bền vững của thị trường chứng khoán Việt Nam.