Tăng trưởng lợi nhuận khối CTCK sẽ chỉ đi ngang hoặc giảm trong những tháng cuối năm

Công ty chứng khoán KIS mới đây đã có báo cáo cập nhật về ngành chứng khoán.

Cụ thể, chứng khoán KIS cho rằng, câu chuyện của năm 2021 là về việc số lượng tài khoản mở mới tăng lên song song với giá trị giao dịch mỗi ngày. Tốc độ tăng trưởng về số lượng tài khoản mới mới vẫn hiện hữu khi tiếp tục lập kỷ lục mới với 476,711 tài khoản trong tháng 5 (+76% với đỉnh gần nhất) và bổ sung thêm 466,483 tài khoản trong tháng 6.

Tuy nhiên, giá trị giao dịch trong quý 2 lại chuyển biến theo hướng ngược lại khi giảm còn 20,525 tỷ đồng mỗi ngày, thấp hơn mức giao dịch bình quân ngày trong năm 2021 là 26,589 tỷ đồng. Ở thời điểm hiện tại, chứng khoán KIS ghi nhận sự phục hồi của VNINDEX sau khi đã chạm vùng đáy cũng như giá trị giao dịch đang được hỗ trợ bởi triển vọng sáng hơn cho kinh tế Việt Nam khi so sánh tương quan với các khu vực khác. Vì vậy, chứng khoán KIS vẫn duy trì dự báo về giá trị giao dịch cả năm 2022 sẽ khoảng 24~26 nghìn tỷ đồng mỗi ngày

Sau khi tăng liên tực từ 2020 đến cuối 2021, số dư cho vay margin đã giảm mạnh 24% trong quý 2, về ngang bằng mức của quý 3 năm ngoái.

Ngoài việc số dư margin giảm, nhiều công ty chứng khoán đã thực hiện kế hoạch tăng vốn trong nửa đầu năm, dẫn tới tỷ lệ margin được kéo giảm mạnh. Mức trần 200% đối với tỷ lệ margin từng là bài toán khó giải với nhiều công ty chứng khoán trong năm 2021 nhưng đã dễ dàng hơn trong năm nay. Cuối quý 2, 10 công ty có số dư nợ margin lớn nhất đều sở hữu tỷ lệ margin từ 80% trở xuống. SSI vẫn là công ty có số dư margin lớn nhất với 14,560 tỷ đồng, mặc dù công ty đã giảm số dư này 41.2% so với quý 1/2022. VND và MAS đứng ở vị trí thứ 3 và 4 trong bản đồ margin nhưng họ có lợi thế cạnh tranh nhờ vào dư địa tăng trưởng margin khá lớn và theo đuổi chiến lược cung cấp lãi suất cho vay cạnh tranh.

Môi giới và cho vay là hai nguồn doanh thu biến động theo thanh khoản thị trường nên bị ảnh hưởng với việc thanh khoản giao dịch thấp. Tuy nhiên, doanh thu từ cho vay không tệ như dự đoán khi thay đổi q/q trong quý 1 và 2 lần lượt là 2.1% và -9.4%. Doanh thu môi giới có sự sụt giảm đáng kể từ đầu năm với tốc độ giảm q/q 2 chữ số là 17.5% và 24.2% trong 2 quý đầu năm.

2 Lợi nhuận thực hiện giảm trong khi lỗ chưa thực hiện tăng Doanh thu đầu tư trong quý 1 và 2 đạt lần lượt là 6,827 tỷ đồng (-18% q/q, - 11.9% n/n) và 6,352 tỷ đồng (-7% q/q, -2.8% n/n). Qua đó phản ánh sự khó khăn để tạo ra doanh thu đầu tư khi thị trường chứng khoán diễn biến không thuận lợi. Công ty chứng khoán vẫn có doanh thu tốt đến từ bán các tài sản tài chính (thông qua việc chốt lời danh mục cổ phiếu, và bán/phân phối lại các sản phẩm tài chính…). Thêm vào đó, doanh thu từ cổ tức và tiền lãi tăng lên trong quý 2/2022 khi mà các công ty cũng tăng số dư nắm giữ chứng chỉ tiền gửi. Doanh thu đền từ đánh giá lại các sản phẩm tài chính hoàn toàn biến mất trong quý 2/2022. Đây là nguyên nhân chính dẫn đến sự sụt giảm về doanh thu đầu tư của ngành.

Việc bán các tài sản FVTPL thường mang về ít nhất khoảng 900 tỷ đồng lợi nhuận mỗi quý nhưng trong quý 2/2022 chỉ ghi nhận 230 tỷ đồng. Cùng lúc đó, lợi nhuận từ đánh giá lại chuyển thành khoản lỗ lớn 2,195 tỷ đồng. Vì vậy, mặc dù có sự tăng trưởng về cổ tức tiền lại nhận được từ nắm giữ các tài sản tài chính nhưng cũng không thể giúp cho ngành tránh khỏi khoản lỗ 377 tỷ đồng từ danh mục FVTPL.

Biên lợi nhuận thuần cải thiện ở các công ty lớn Biên lợi nhuận gộp và biên lợi nhuận thuần của ngành trong nửa đầu năm 2022 sụt giảm lần lượt còn 45.1% (-6.9đtp n/n) và 24.3% (-8.5đtp n/n). Tỷ lệ chi phí tài chính chiếm tỷ lệ 10.2% (+3.8đtp n/n) và tỷ lệ chi phí quản lý tăng lên 5.4% (+0.4đtp n/n). Như nắng trong một ngày mưa, chúng tôi thấy sự cải thiện về biên lợi nhuận gộp ở 10 công ty có lợi nhuận lớn nhất. Chỉ có VND tăng nhẹ gần như không đổi về chỉ số này, nhưng bù lại công ty có mức tăng ấn tượng vê doanh thu. Các công ty hiệu quả nhất trong việc cải thiện khả năng sinh lời là VCI (+14đtp n/n), FTS (+14đtp n/n), và HSC (+12đtp n/n).

Nguyên nhân dẫn đến việc biên lợi nhuận của ngành giảm nhưng biên lợi nhuận của top 10 công ty về lợi nhuận thì lại tăng được cho là ở sự khác biệt về mô hình kinh doanh. Khi mà các công ty nhỏ hơn có doanh thu chủ yếu đền từ hoạt động đầu tư tự doanh thì các công ty top đầu đa dạng hóa nguồn thu của họ đến từ các sản phẩm và dịch vụ tài chính khác. Khi thị trường diễn biến tiêu cực, khả năng sinh lời từ hoạt động đầu tư tự doanh khó có thể ghi nhận kết quả tốt hoặc thậm chí có thể mang đến các khoản lỗ