01/05/2023 Cập nhật ĐHCĐ 2024

"Sell in May and go away": "Quy luật" có còn lặp lại?

Trên TTCK nếu nhà đầu tư thường xuyên thấy các thông tin tiêu cực liên quan đến "Sell in May and go away", họ sẽ có xu hướng bán ra nhiều hơn và khiến cho hiệu ứng này trở thành sự thật.

Hiệu ứng tác động tâm lý

Thuật ngữ “Sell in May and go away” là lời khuyên cho nhà đầu tư nên bán cổ phiếu vào tháng 5 và đi chơi rồi quay trở lại vào tháng 11. Hiệu ứng này đã có tác động rất mạnh đến tâm lý các nhà đầu tư trong nước.

Tháng 5/2023 đã bắt đầu, đây cũng là thời điểm nhà đầu tư cần nhìn nhận đâu là yếu tố thuận lợi và rủi ro sẽ tác động đến thị trường chứng khoán

Theo phân tích của chúng tôi, với thị trường chứng khoán Việt Nam, các khoản đầu tư từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau vẫn luôn chiếm ưu thế tốt hơn so với giai đoạn từ tháng 5 đến tháng 10 ở hầu hết các năm từ năm 2000 đến nay. Chỉ duy nhất có hai năm xu hướng này đảo ngược hoàn toàn, khi lợi suất chênh lệch rất lớn đó là năm 2007 và 2009.

Tuy nhiên, đây là giai đoạn bối cảnh vĩ mô quốc tế cũng như trong nước có rất nhiều yếu tố biến động, đặc biệt liên quan đến câu chuyện suy thoái kinh tế, hay các gói kích cầu hỗ trợ kinh tế của Chính phủ, cũng như của Ngân hàng Nhà nước. Giai đoạn đó, tăng trưởng tín dụng và tăng trưởng cung tiền M2 đâu đó khoảng 40%, nghĩa là một lượng tiền tương đối lớn được bơm ra nền kinh tế và đẩy vào thị trường chứng khoán, đã khiến cho giai đoạn từ tháng 5 đến tháng 10 của năm 2009 có sự tăng trưởng mạnh mẽ, vượt trội. Ngay sau đó, khi những hiệu ứng kết thúc dần dần, bong bóng về bất động sản, chứng khoán bắt đầu có sự đổ vỡ nhất định, thì ngay lập tức thị trường từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau chứng kiến sự sụt giảm tương đối mạnh.

Nếu bỏ qua giai đoạn năm 2007, 2009 có đặc điểm đặc thù, thì hầu hết những năm còn lại, các giai đoạn tháng 5 đến tháng 10 đều có sự kém tích cực hơn. Nhìn vào con số thống kê cụ thể, từ năm 2000 – 2022, lãi suất bình quân mỗi nhà đầu tư đầu tư vào giai đoạn từ tháng 5 đến tháng 10 là 0,34%, trong khi đầu tư từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau, lãi suất là 1,03%.

Chúng tôi cũng muốn nhấn mạnh rằng, thống kê này chỉ cho thấy việc đầu tư trong giai đoạn sau tháng 11 sẽ có lợi hơn so với việc đầu tư ở giai đoạn từ tháng 5 tới 10 và không có nghĩa là chúng ta đầu tư từ tháng 5 đến tháng 10 thì thua lỗ. Bởi vì lãi suất bình quân từ tháng 5 đến tháng 10 mặc dù thấp nhưng vẫn ở mức trên 0,3%.

“Lời tiên tri tự ứng nghiệm”

Tháng 5/2023 đã bắt đầu, đây cũng là thời điểm nhà đầu tư cần nhìn nhận đâu là yếu tố thuận lợi và rủi ro sẽ tác động đến thị trường chứng khoán, từ đó kết hợp với yếu tố “Sell in May and go away” để đưa ra các dự báo đối với thị trường từ góc độ vĩ mô và cơ bản.

Với thị trường chứng khoán Việt Nam, 80% đến từ giao dịch của nhà đầu tư cá nhân, nên tâm lý đóng một vai trò rất quan trọng

Trước hết, lý giải về việc vì sao lại tồn tại "Sell in May and go away" ở thị trường chứng khoán Việt Nam, trong có có nguyên nhân điển hình như:

Cùng với đó, các hoạt động kinh tế, tăng trưởng, hoạt động của các doanh nghiệp luân chuyển vòng quay tiền sẽ diễn ra nhanh hơn, vì vậy kênh có tính chất đầu cơ như bất động sản hay kể cả chứng khoán, dòng tiền cũng có xu hướng tìm đến. Đây là nguyên nhân khiến kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp bất động sản tích cực vào thời điểm cuối năm. Yếu tố này giúp diễn biến thị trường những tháng cuối năm tương đối tích cực và hiệu ứng sẽ còn kéo dài cho đến đầu quý 1 năm sau. Vì vậy, giai đoạn từ tháng 5 trở đi, dòng tiền khá là yếu so với những tháng còn lại của năm.

Kỳ vọng gì thị trường tháng 5?

Trong năm 2023, có một số yếu tố chúng tôi cho rằng rủi ro đó là: Thứ nhất, kết quả kinh doanh quý 1 của các doanh nghiệp trên sàn đang được dự báo mang tính chất không tích cực, thậm chí yếu kém. Bức tranh này tương đồng với bức tranh tăng trưởng vĩ mô của nền kinh tế Việt Nam quý 1/2023 đã công bố số liệu. Kết quả kinh doanh quý 1 tiêu cực ảnh hưởng đến lợi nhuận của các doanh nghiệp trên sàn kém đi, từ đó tác động trực tiếp đến VN-Index.

Cũng phải nhìn nhận, trên đây là những yếu tố rủi ro mang tính chất ngắn hạn, KBSV vẫn bảo lưu quan điểm tích cực đối với thị trường xuyên suốt cả năm 2023. Trong đó, những yếu tố mà chúng ta có thể kỳ vọng đó là: Một, mặt bằng lãi suất trong nền kinh tế đang có xu hướng giảm tương đối rõ nét từ đầu năm đến nay và kỳ vọng sẽ tiếp tục giảm trong phần còn lại của năm.

Trong bối cảnh áp lực lạm phát, tỷ giá đang hạ nhiệt, Chính phủ cũng như Ngân hàng Nhà nước có động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế khi GDP quý 1 tương đối thấp.

Tổng hòa các yếu tố như vậy thì năm 2023 nhìn chung khá tích cực. Song, điểm rơi của thị trường ở điểm nào thì câu chuyện tháng 5 vẫn đang tồn tại nhiều rủi ro và chúng tôi cho rằng, tháng 5, tháng 6, hoặc tháng 7, nếu xuất hiện một nhịp điều chỉnh đủ sâu, sẽ hoàn toàn là cơ hội để nhà đầu tư có thể mua vào, gia tăng tỷ trọng và kỳ vọng vào đợt hồi phục của thị trường trong giai đoạn cuối năm. Đó là thời điểm những yếu tố thuận lợi về mặt vĩ mô quốc tế và trong nước sẽ phản ánh vào diễn biến của thị trường chứng khoán.

Tuy hiệu ứng Sell in May and go away hàm ý là nhà đầu tư không nên nắm giữ cổ phiếu từ tháng 5 đến tháng 10, nhưng nếu đợi đến tháng 11 mới mua thì nhiều khả năng nhà đầu tư sẽ bỏ lỡ một nhịp hồi phục. Dựa vào các yếu tố rủi ro như đã phân tích ở trên, thì có lẽ vùng rủi ro nhất của thị trường tập trung đâu đó vào khoảng từ tháng 5 đến tháng 7 năm nay.