MỚI

Thiệp giáng sinh độc lạ

#Tài chính

24HMONEY đã kiểm duyệt

Sau cơn sốt Bitcoin là bóng tối mỏ đào

Hoạt động đào Bitcoin trái phép đang lan rộng tại Đông Nam Á, để lại hệ lụy nghiêm trọng cho hạ tầng năng lượng. Riêng tại Malaysia, nhà cung cấp điện quốc gia cho biết lượng điện bị đánh cắp phục vụ khai thác tiền số từ năm 2020 đến tháng 8/2025 ước tính vượt 1,1 tỷ USD.

Tại Thái Lan, lực lượng chức năng mới đây đã đồng loạt đột kích bảy mỏ đào Bitcoin với tổng giá trị ước tính khoảng 300 triệu baht (tương đương 10 triệu USD), thu giữ hàng loạt thiết bị khai thác trị giá 270 triệu baht. Các cơ sở này bị cáo buộc do những đường dây lừa đảo xuyên quốc gia điều hành, cho thấy mối liên hệ ngày càng rõ nét giữa hoạt động đào tiền số trái phép và tội phạm có tổ chức.

Những vụ việc liên tiếp tại Đông Nam Á phản ánh một nghịch lý: bất chấp giá Bitcoin biến động mạnh và lợi nhuận khai thác suy giảm, đồng tiền số này vẫn đủ sức hấp dẫn để đẩy một bộ phận thợ đào vượt ranh giới pháp luật nhằm duy trì lợi ích.

Về bản chất, đào Bitcoin là quá trình sử dụng các hệ thống máy tính công suất lớn để giải những bài toán mật mã phức tạp, qua đó xác thực giao dịch và duy trì sổ cái blockchain. Thợ đào đầu tiên hoàn tất phép tính sẽ nhận phần thưởng là Bitcoin mới được tạo ra. Tuy nhiên, cuộc đua tăng công suất phần cứng đồng nghĩa với việc tiêu thụ điện năng khổng lồ, biến năng lượng trở thành chi phí sống còn của ngành.

Hoạt động này từng đạt đỉnh lợi nhuận trong cơn sốt Bitcoin năm 2017, khi giá tiến sát 20.000 USD và “hashprice” – thước đo doanh thu trên mỗi đơn vị công suất tính toán – đạt khoảng 3,39 USD/terahash/giây. Nhưng bức tranh hiện nay đã đảo chiều hoàn toàn. Tháng 11/2025, hashprice rơi xuống chỉ còn 0,035 USD, mức thấp kỷ lục, đẩy các thợ đào vào vòng xoáy chi phí ngày càng ngột ngạt.

Theo báo cáo của CoinShares công bố ngày 2/12, chi phí sản xuất một Bitcoin trong quý II/2025 đã lên tới khoảng 74.600 USD; nếu tính cả khấu hao và các chi phí phi tiền mặt, con số này tăng vọt lên gần 137.800 USD. Trong bối cảnh giá năng lượng leo thang, biên lợi nhuận của ngành khai thác tiếp tục bị bào mòn.

Đợt “halving” Bitcoin vào tháng 4/2024, khiến phần thưởng khối bị cắt giảm một nửa, càng làm trầm trọng thêm áp lực mang tính cấu trúc. Trước thực tế đó, các doanh nghiệp khai thác kém hiệu quả ngày càng khó duy trì tăng trưởng, buộc ngành phải tái cấu trúc.

Một số “ông lớn” niêm yết như Bitfarms hay CleanSpark đã chuyển hướng, biến các trang trại đào thành trung tâm dữ liệu phục vụ trí tuệ nhân tạo – lĩnh vực hứa hẹn lợi nhuận ổn định hơn. Nhà đầu tư cũng dần ưu tiên những doanh nghiệp có mô hình kinh doanh đa dạng, giảm phụ thuộc vào Bitcoin.

Ở chiều ngược lại, không ít thợ đào chọn con đường phạm pháp để cắt giảm chi phí. Trộm điện trở thành giải pháp phổ biến, bởi tiền điện chiếm tới khoảng 70% tổng chi phí khai thác. Các đối tượng thường lắp đặt điểm đấu nối trái phép để né công tơ, vận hành dàn máy tiêu thụ công suất lớn nhưng ghi nhận mức sử dụng điện bằng 0 hoặc rất thấp.

Cuộc truy quét của cơ quan chức năng vì thế trở thành trò “mèo vờn chuột”. Theo Bloomberg, các mỏ đào chui sử dụng hàng loạt biện pháp đối phó như che chắn nhiệt, lắp camera giám sát, gia cố an ninh, thậm chí rải kính vỡ nhằm cản trở lực lượng kiểm tra.

Song song đó là hiện tượng “cryptojacking”, khi mã đào tiền số được cài lén vào máy tính của nạn nhân thông qua email lừa đảo hoặc phần mềm bẻ khóa, biến thiết bị của người khác thành công cụ khai thác trái phép mà không hay biết.

Từ cơn sốt Bitcoin đến bóng tối của các mỏ đào chui, mặt trái của ngành khai thác tiền số đang hiện ra ngày càng rõ nét, đặt ra thách thức lớn cho quản lý năng lượng, an ninh kinh tế và pháp luật tại nhiều quốc gia.